مصطفی آویسی، سفیر ایران در بلاروس در مصاحبه اختصاصی با اسپوتینک توضیح داد که جمهوری اسلامی ایران چگونه دورنمای حفظ برنامه جامعه اقدام مشترک را ارزیابی می کند.
دیپلمات اظهار کرد که تهران چگونه به تهدید نظامی واشنگتن و تحریم های جدید واکنش نشان خواهد داد. همچنین در میان مسائل مطرح شده، چشم انداز از سر گیری صادرات نفت ایران به بلاروس و توسعه پروژه در حوزه ماشین سازی مورد بحث و گفتگو قرار گرفت.
- ایران تایید کرده است که این حق را برای خود باقی می گذارد تا در چهارچوب توافق هسته ای برخی از مفاد توافقنامه را نادیده گرفته و بدین وسیله بر موضع مذاکره کنندگان فشار وارد کند. به نظر شما، کدام یک از تعهدات می توانند مورد بازبینی قرار گرفته و کدام یک می توانند بدون تغییر باقی بماند؟
- امسال ما رسما اعلام کردیم که تعهدات خود را تحت برجام کاهش خواهیم داد. دو محدودیت اول که ما در تاریخ 8 مه به حالت تعلیق درآوردیم، یکی محدودیت 130 تن برای ذخایر آب سنگین و دوم محدودیت 300 کیلوگرم اورانیوم غنی شده تا 3.67% بود.
در 8 ژوئیه، ما بار دوم دور بعدی کاهش تعهدات خود را اعلام کردیم. اولا، شروع به غنی سازی اورانیوم بیش از سطح 3.67% کردیم. در حال حاضر ما آن را در حدود سطح 4.5٪ غنی سازی می کنیم که به نیازهای سوخت ما پاسخ می دهد.
ما توافقنامه هسته ای را نقض نکردیم و تمام اقدامات ما قانونی است، همانگونه که توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی تایید شده است. تلاش ایالات متحده برای تشکیل جلسه فوری شورای امنیت سازمان ملل در مورد این موضوع هیچ نتیجه ای در بر نداشت.
تمام اقدامات ایران در چارچوب پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای می باشد که تحت کنترل آژانس بین المللی انرژی هسته ای نیز قرار دارد. سیاست ما صلح آمیز است و نباید باعث نگرانی سازمان های بین المللی شود.
برعکس، آنها باید از سیاست کشورهایی که قبلا سلاح هسته ای را علیه مردم استفاده کرد اند و همه جهان را تحت سلطه خود بگیرند، هراس داشته باشند.
رژیم آمریکا طی چند سال گذشته فقط قوانین بین المللی را نقض کرده است. این رژیم سیاسی از توافقنامه بین المللی برجام، که توسط قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت حمایت شده است، بیرون آمد. علاوه بر آن، این رژیم سیاسی از توافقنامه اقلیمی پاریس، پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد ، NAFTA و شورای حقوق بشر سازمان ملل خارج شد.
آنها چگونه می توانند بر افکار عمومی تاثیر بگذارند و بگویند که قوانین بین المللی را رعایت می کنند؟ در داخل خود آمریکا، جامعه رفتار رهبر خود را درک نمی کند. به تازگی، کنگره ایالات متحده قطعنامه ای تصویب کرد که اظهارات دونالد ترامپ را نژادپرستانه خواند.
سال گذشته، ایالات متحده از برجام خارج شد. این یعنی که آنها اولین ناقض کننده برجام بودند. حالا آیا این طور باید باشد که در یک توافق چند جانبه، یک دولت موظف است به تعهدات خود پایبند باشد، اما بقیه نه؟
طبق پاراگراف 36، 26 توافقات انجام شده در چهارچوب برجام، اگر یکی از طرفین موافقتنامه ببیند که طرفین دیگر معامله به وظایف خود پایبند نیستند، آنگاه طرف مذکور هم می تواند مسئولیت خود را کاهش دهد.
این که آیا آمریکایی ها و اروپایی ها از این کار خوششان می آید یا خیر، در هر صورت این استراتژی می باشد که جمهوری اسلامی ایران به آن پایبند است. بنابراین، ظرف دو ماه آینده، هنگامی که زمان آن فرا برسد، ما بار دیگر تعهدات خود را تحت برجام کاهش خواهیم داد.
در صورتی که سایر کشورها به انجام وظایف خود بازگردند، ما هم به توافق های صورت گرفته متعهد خواهیم بود. در طول سال گذشته ما تمام تعهدات خود را بدون هیچ تخلفی انجام داده ایم.
در غیر این صورت، همانطور که رهبر، رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و دبیر شورای امنیت ما این موضوع را بیان کردند، ما هر دو ماه یکبار تعهدات خود را کاهش خواهیم داد.
- آقای سفیر، بدون تردید درباره جمله شما مبنی بر این که ایران با حسن نیت، تمام تعهدات خود را تحت برجام اجرا کرده است، می خواهم مسئله ای را روشن کنم. سیاستی که ترامپ در این مسئله در پیش گرفته، مخرب است. شما هم تاکید کردید که هر دو ماه چند تعهد خود را تحت این موافقتنامه کاهش خواهید داد و همه از این موضوع نگران هستند که آیا این تغییرات غیر قابل برگشت خواهد بود؟
- ما به این که ایالات متحده چه اقدامات و تغییراتی می خواهد انجام دهد و سعی دارد بر منافع ما تاثیر بگذارد، ملاک عمل ما نیست. اول از همه، ما به این موضوع فکر می کنیم که چگونه می توانیم منافع خودمان را تامین کنیم. ما فقط در برابر مردم کشورمان مسئول هستیم.
ایران براساس برجام تعهداتی را به عهده گرفت، اما این یک توافق متقابل با تعهداتی متقابل بود. بخشی از مسئولیت ها را ما به عهده گرفتیم و بخشی دیگر را کشورهای دیگر به عهده گرفتند.
پس از آنکه ایالات متحده سال گذشته از توافق هسته ای خارج شد، کشورهای اروپایی که در برجام شرکت داشتند، در 11 موردپس از خروج آمریکا به ما ضمانت اجرا دادند.
آنها حمل و نقل آزاد دریایی، حمل و نقل ریلی و حمل و نقل هوایی را برای ما تضمین کردند. تضمین کردند که صادرات نفت و گاز ادامه خواهد داشت. همچنین ضمانت دادند که سازوکار های مالی و بانکی بین المللی حفظ خواهد شد. آنها ملزم به انجام تمام این مفاد از توافقنامه هستند.
ما، به عنوان جمهوری اسلامی ایران، مسئولیت های مربوطه را در چارچوب برجام به عهده گرفتیم. اگر تنها یک کشور شروط توافقنامه را رعایت کند، این دیگر نامش توافق نیست، بلکه یک دیکته مستقیم است.
در حال حاضر آمریکایی ها می گویند که شدید ترین فشارها را بر ما اعمال خواهند کرد. در عین حال، آنها باید خودشان درک کنند که با این رویکرد قادر به دستیابی به نتیجه مطلوب نخواهند بود.
در حال حاضر، اگر ما ایران کنونی و 40 سال پیش را مقایسه کنیم، ما ضعیف تر یا قوی تر شدیم؟ اگر ما ضعیف شدیم، پس چرا آمریکایی ها می ترسند؟ آنها خوشحال می شدند. وقتی که آنها نگران هستند، به این معنی است که ما قوی تر شده ایم. فردا هم ما با تلاش های مردم و دولت، باز هم قوی تر خواهیم شد.
- اجازه دهید این موضوع را روشن کنم. اگر کشورهای اروپایی تعهدات خود را تحت توافق هسته ای انجام دهند، ایران به مفاد توافقنامه اولیه باز خواهد گشت؟
- اگر آنها تعهدات خود را تحت برجام و تمام 11 بندی که تضمین کردند، اجرا کنند، ما نیز متعهد به همه مفاد توافق هسته ای خواهیم بود. در این صورت، ما هم مانند آنها به تعهدات خود پایبند خواهیم بود. این حکم عقل و منطق است، چرا که همه چیز باید متقابل باشد.
شما گفتید که اقدامات بعدی شما ظرف دو ماه آینده خواهد بود. آیا می توانید مشخص کنید که چه دقیقا چه اقداماتی انجام خواهید داد؟
- مقامات بلند پایه کشور ما هنوز نیازی به بیان این موضوع ندیده اند. ما حتما در مورد اقدامات بعدی با توجه به شرایط اطلاع خواهیم داد. اکنون فقط می توانیم بگوییم که برخی از تعهدات خود تحت برجام را کاهش خواهیم داد. می توانید بخوانید که تعهدات ما طبق توافق هسته چه بوده است، ما آنها را کاهش خواهیم داد.
- آیا اگر شرایطی را تصور کنیم که بعد از 60 روز طرفین موضع مشترک پیدا نکرده و وضعیت در منطقه پیچیده تر خواهد شد، در ایران تا چه حد تهدید نظامی آمریکا را جدی ارزیابی می کنند؟
- جمهوری اسلامی ایران هرگز نخواسته و نمی خواهد جنگی را آغاز کند. اما در صورت حمله به ما، به طور یقین به قوی ترین شکل پاسخ خواهیم داد. نمونه اخیر آن، نقض فضای هوایی ایران توسط پهباد آمریکایی است. ما به این موضوع پاسخ دادیم. غیرممکن است که مردمی را که چند هزار سال تمدن دارد بتوان ترساند.
همه توافقنامه ها باید درچهارچوبی باشند که شرایط سودآور برای تمام کشورها را تامین کنند. توافقنامه ای را که در آن یک طرف برد می کند و طرف دیگر می بازد را ما نمی توانیم بپذیریم. ما به دنبال راه هایی هستیم که به ما اجازه دهند تا منافع خودمان را تامین کنیم.
- چند روز پیش خبری مربوط به حادثه ای در تنگه هرمز منتشر شد. در ادامه تفسیر و توضیح طرف های مختلف آغاز می شود – به قول طرف شما یک نفتکش درخواست کمک می کند و به بندر ایران فرستاده می شود یا به گفته رسانه های غربی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توقیف می شود. آیا اطلاعاتی در مورد مالکیت این کشتی وجود دارد و سرنوشت آن چه خواهد بود؟
- در خبرها در مورد مالکیت نفتکش گفته شده است. ما اعلام کردیم که سیگنالی پیرامون درخواست کمک فنی دریافت و کمک های خود را ارائه کردیم. علاوه بر این، در اخبار در مورد یک نفتکش دیگر که محموله قاچاق را حمل می کرد نیز گفته شده است. ما این کشتی را توقیف کردیم.
ما تمامی اقدامات خود را اعلام می کنیم. اگرچه که آمریکایی ها سعی می کنند تا ایران را در همه چیز متهم کنند. این در مورد نفتکش ژاپنی است و ایران نگرانی از اعلام گزارش ندارد. نفتکشی که شما در مورد آن صحبت کردید و سوال پرسیدید که آیا مشکل داشته است، سیگنال کمک ارسال کرد و کمک مربوطه را هم دریافت کرد.
نگاهی به اقدامات آمریکا، انگلیس، برخی از کشورهای خلیج فارس مانند عربستان سعودی یا امارات متحده عربی بیاندازید، که چگونه انها هزینه حمل و نقل را افزایش دادند. و در حال حاضر انگلیسی ها باید یک کشتی به دنبال هر یک از نفتکش های خود راهی کنند، که هزینه حمل و نقل را گران کرده است.
پس از آنکه انگلیسی ها نفتکش ما را در جبل الطارق توقیف کردند، تنها به هزینه های آنها افزوده می شود. همانطور که رهبر ما گفت، اکنون دیگر زمان زدن و در رفتن نیست و هر فردی، هر کسی که به ما خسارت بزند ، پاسخ مطابق با آن را دریافت خواهد کرد.
کاش همه کشورهای جهان در رفاه و صلح زندگی می کردند. چرا آنها به دنبال راهی برای افزایش هزینه های کشورهای دیگر هستند؟ اگر آنها هزینه های کشورهای دیگر را افزایش دهند، هزینه های خودشان هم افزایش پیدا خواهد کرد. الان قرن 21 است، نه قرن 17-18. دوران اقدامات مشابه دیگر گذشته است.
-هنگامی که چنین تنش هایی در اطراف امنیت ناوبری در یک منطقه خاص از اقیانوس جهانی وجود دارد، به نظر شما آیا لازم است که نوعی سازمان نظارتی به شکل یک دادگاه داوری تشکیل شود؟ تا مثلا از سوی انگلستان یا ایالات متحده اتهامی به شما وارد نشود. به نظر شما، چنین نظارتی می تواند وجود داشته باشد؟ و شما به عنوان جمهوری اسلامی، با حضور چه کسی در این نقش موافق هستید؟
- مشکل جهان معاصر در این نیست که سازمان بین المللی جدیدی تشکیل شود. همه مشکلات در این خلاصه می شود که توافقات بدست آمده اجرا نمی شود.
در مورد توقیف نفتکش ما در جبل الطارق، ما از تمام اقدامات قانونی استفاده کردیم و همه گام های لازم را برداشتیم. طرف انگلیسی را هم از همه موارد مطلع کردیم. همه مکانیسم های لازم قانونی وجود دارد و ما نیازی به موارد جدید نداریم.
بعضی از کشورها مانند ایالات متحده می خواهند مشکلات خود را به سایر نقاط جهان منتقل کنند. آنها به دنبال شرکایی هستند که هزینه های خود را بر آنها تحمیل کنند. در وهله اول، آنها در عرصه بین المللی اقداماتی برای کسب سود انجام می دهند، منافع را برای خود برداشته و تلاش می کنند همه خسارت ها را به شرکا منتقل کنند.
ما امیدواریم که در آینده نزدیک همه اعضای برجام، به ویژه سه کشور اروپایی، به تعهدات خود بازگردند.
در حال حاضر، حل و فصل مشکلات تنها با حرف زدن غیرممکن است. حمایت از برجام تنها در حد کلمات- معنی ندارد. روسیه، چین و حتی اروپا متوجه شده اند که هیچ جایگزینی برای توافق هسته ای وجود ندارد. یا هر طرف از اعضای برجام تعهدات خود را اجرا می کند، یا هیچ کس آنها را اجرا نخواهد کرد.
ما امیدواریم که قیمت نفت به میزان قابل توجهی افزایش نیابد تا هزینه های کشورهای دیگر را به طور جدی افزایش دهد. در صورت افزایش تنش در خلیج فارس، این دقیقا همان چیزی است که ممکن است اتفاق بیافتد. همه کشورها برای حفظ منافع خود هم که شده باید علاقمند حفظ برجام باشند.
اگر به روابط دو جانبه بلاروس و ایران بازگردیم، برگزاری همایش بزرگ بلاروس-ایران در آینده نزدیک برنامه ریزی شده است. با در نظر گرفتن این واقعیت که یک بار صادرات نفت به بلاروس انجام شده است، آیا ایران با بلاروس ادامه همکاری های خود را در این زمینه در نظر می گیرد؟
لازم است روشن شود که طی دو سال گذشته ما دو محموله نفت به بلاروس فروخته ایم. یک محموله نه، بلکه دو محموله. ایران به دنبال خریداران بالقوه نفت خود در بازار جهانی است. در جهان، بسیاری از کشورها نفت ایران را خریداری کردند، از جمله بلاروس.
ما می خواهیم نفت خود را با بهترین شرایط عرضه کنیم. و طرف بلاروسی هم با توجه به منافع ملی خود می خواهد آن را در بهترین شرایط خریداری کند.
در برخی موارد، این دو موضع ممکن است با هم منطبق شوند، و در برخی موارد نه. در طول عرضه نفت ما به بلاروس، ما موفق به پیدا کردن نقاط مشترک شدیم.
اطلاعات در مورد منابعی که طرف بلاروسی در حال حاضر نفت خریداری می کند برای عموم قابل دسترس است و می توان ان را دریافت کرد. هر معامله باید برای هر دو کشور سودمند باشد. ما برای معاملاتی آماده ایم که می تواند منافع ایران و بلاروس را تضمین کند.
- به هر حال آیا عرضه نفت به بلاروس ادامه خواهد یافت، با توجه به اینکه که شما گفتید، نقاط مشترک را پیدا کرده بودید؟
- اگر طرف بلاروسی بخواهد نفت را از ما بخرد، بله ولی اگر آنها نمی خواهند، ما که نمی توانیم به زور بفروشیم. ما فروشنده نفت هستیم و آن را به هر کسی که می خواهد بخرد، می فروشیم.
فروشنده و خریدار هر کدام شروط خودشان را دارند. در صورتی که نقاط مشترک پیدا شود، معامله انجام خواهد شد. ما امیدواریم که طرف بلاروسی بتواند با بهترین شرایط نفت خود را تامین کند.
- به نظر شما، قیمت منصفانه نفت برای بلاروس چقدر می باشد؟
- من سفیر ایران هستم و منافع کشورم را تامین می کنم، بنابراین این سوال را بهتر است از مقامات بلاروس پرسید. در منطقه شما فروشندگان نفت مانند آذربایجان، قزاقستان و روسیه وجود دارد.
در چنین بازاری، بلاروس می تواند به طور مستقل تصمیم بگیرد از کجا نفت بخرد. بدیهی است قیمت و شرایط همه فروشندگان با یکدیگر متفاوت است. نفت ایران بسیار با کیفیت است. ما آن را به دوستانمان با شرایط خوب می فروشیم.
اگرچه تلاش می کنند تا در مسیر فروش نفت برای ما مشکلاتی ایجاد کنند. اما هیچ کس در هر صورت نتوانسته مانعی در این مسیر قرار دهد. در کل، دقیقا به همان اندازه که مشکلات برای ما ایجاد می کنند، برای خودشان نیز بوجود می آید.
سال گذشته، رئیس جمهور بلاروس نارضایتی خود را از سطح مبادلات اعلام کرد. برای مثال، در بلاروس، تحقیقات در زمینه انرژی هسته ای بسیار پیشرفته می باشد و همینطور در بسیاری از حوزه ها. به نظر شما، چه زمینه هایی می توانند موضوع همکاری ها در آینده باشد؟
- در حال حاضر در زمینه همکاری های هسته ای، به طور خاص کار مشترکی وجود ندارد. در عین حال، ما در زمینه هایی مانند علم، تجارت، صنعت، اقتصاد همکاری می کنیم. اما هیچ مانعی برای همکاری در زمینه انرژی هسته ای صلح آمیز با یک کشور دوست نداریم. ما می توانیم به طور قانونی تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کنیم.
ایران آماده همکاری در همه زمینه ها است، از اقتصاد گرفته تا ورزش و زمینه های بشردوستانه. سال گذشته فیلمسازان ایرانی در جشنواره فیلم «لیستاپاد» بلاروس شرکت کردند. طرف بلاروسی نیز در جشنواره فیلم جوانان اصفهان شرکت خواهد کرد. ورزشکاران ما مسابقات مشترکی در رشته های فوتسال، فوتبال، بدمینتون و شطرنج برگزار می کنند.
ما در حال تبادل هیات های رسمی هستیم. نمایندگان بزرگترین تولید کننده خودرو در منطقه ما، یعنی شرکت «ایران خودرو» در حال مذاکره با شرکت بلاروسی «یونیسون» می باشند.
روسای جمهور کشورهایمان در سال گذشته در سوچی و چینگدائو چین ملاقات کردند. ما روابط بین ایران و بلاروس را دوستانه به شمار می آوریم.