در چارچوب جلسه ی اضطراری، دیدار جداگانه ی رهبران کشورهای شورای همکاری دول عربی خلیج فارس نیز برگزار خواهد شد. در همان روز اجلاس مقامات عالی رتبه سازمان همکاری اسلامی نیز خواهد بود.
اقدامات تنش زا علیه کشتی های تجاری در حوزه ی آبی امارات متحده عربی و حمله حوثی های یمنی تحت حمایت ایران به ایستگاه های نفتی در عربستان سعودی، انگیزه ای برای برگزاری اجلاس خارج از موعد اتحادیه دول عربی است.
اما شاید دلیل اصلی تشویش در جهان عرب و از جمله در پادشاهی های خلیج فارس، تشدید اوضاع در خاور میانه و در کل در منطقه خلیج فارس و حول ایران و انفجارها است.
لازم به یادآوری است که دلیل اصلی چنین وضعیت انفجاری در خاور میانه ، ایالات متحده است که به صورت غیر قانونی از توافق بین المللی برجام خارج شده و حملات مالی و اقتصادی بی سابقه ای را علیه ایران آغاز نمود ، ضمن اینکه حضور نظامی خود را در منطقه افزایش داد. در اواسط ماه مه واشنگتن حداقل هفت کشتی جنگی خود را به فرماندهی ناو هواپیما بر آبراهام لینکن به منطقه خلیج فارس فرستاد. در ورودی خلیج کشتی Kearsarge قرار دارد.
ایران متعاقبا پاسخ بیانات تند آمریکایی ها را با تبلیغات و تهدید نابودی ناوها همراه با هواپیماها و سایر کشتی های ناوگان دریایی آمریکا و همچنین بستن تنگه هرمز می دهد. تنگه ای که از آن تا یک سوم کل تانکرهای نفت و پیش از همه نفت پادشاهی های خلیج فارس رد می شود و مسلما از این تهدید اصلا خوششان نمی آید. جنگ روانی ایران و آمریکا با لحظات داغ و حساس خود آغاز شده است.
فاز این جنگ با اعلامیه واشنگتن در خصوص سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان سازمان تروریستی آغاز شد. در پاسخ تهران فرماندهی مرکزی نیروهای مسلح آمریکا را سازمان تروریستی معرفی کرد که خاور میانه و آسیای مرکزی در منطقه مسئولیت آنها قرار دارد. در ضمن ستاد کل نیروهای مسلح ایران در خصوص آماده سازی برای استفاده از تمامی ابزارهای برای مبارزه با تروریست های آمریکایی را هشدار داد ، نیروهایی که در حال حاضر نمایندگی نیروهای مسلح آمریکا در منطقه را برعهده دارند.
کمی که گذشت، اطلاعات آمریکا در خصوص آماده سازی طرف ایرانی برای عملیات حمله به نیروهای مسلح و پرسنل دیپلماسی ایالات متحده خبر داد. در ارتباط با این موضوع ، کارکنان هیات دیپلماسی و برخی نمایندگان شرکت های انرژی عراق را ترک کردند. اطلاع داده شد که حمله ایران به سایر کشورها ضمن استفاده از تشکل های غیر قانونی تحت کنترل شان نیز برنامه ریزی شده است. تشکل شیعه در عراق و سوریه در این جمع قرار دارند. واسطه ایران «حزب الله» لبنان است. از این گروهک تحریکات نظامی در مرز متحد آمریکا یعنی اسرائیل انتظار می رود.
در این شرایط تشدید مداوم تنش ها، کشورهای عربی به نوبه خود پادشاهی های خلیج فارس شاید در اجلاس مکه مسائل اصلی را حل و فصل خواهند کرد: چطور از «جنگ داغ» در منطقه اجتناب نمود، چطور مشکل یمن را حل کرده و ایران را خنثی نمود. اعضای شورای همکاری کشورهای خلیج فارس قصد دارند همچنین طرح اقدام مشترک را در صورت شرایط پیش بینی نشده طراحی و توافق نمایند.
مفهوم است که عملا تمامی اعضای اجلاس پیش رو، اگر مخالف خشن و سرسخت ایران بوده، در هر صورت دوست جمهوری اسلامی هم نیستند. ممکن است غیر از فلسطین و احتمالا عراق، حتی نمایندگان سوریه در اتحادیه دول اسلامی اپوزیسیون رژیم اسد هستند. بنابراین همدردی و یا حتی درک تهران از جانب عرب ها اتفاق نمی افتد.
مشخص است که در جلسه ماه مارس اتحادیه دول عرب در تونس ، دبیر کل اتحادیه احمد ابو الغیط در سخنرانی خود مداخله ایران و ترکیه در امور کشورهای عربی را سرزنش کرده و بیان داشت که این مداخله بحران در منطقه را بیشتر و طولانی تر می کند.
در این ارتباط می توان با اطمینان گفت که ۳۰ ماه مه «مسئله ایران» در دستور کار اول بحث و گفتگو ها قرار خواهد داشت.
ویژگی اوضاع کنونی در تقابل ایران و عرب این است که دشمن ایران یعنی اسرائیل ، دیگر دشمنی برای جهان عرب محسوب نشده و با این کشور در تقابل با جمهوری اسلامی متحد می شوند. در واقع دشمن ِدشمن من ، دوست من است. و نه تنها تماس های سری عرب و اسرائیل در سطح سازمان های اطلاعاتی بلکه حقایق کاملا آشکارا وجود دارد. ولیعهد سعودی محمد بن سلمان دوم آوریل ۲۰۱۸ حق اسرائیلی ها برای داشتن سرزمین را به رسمیت شناخت. سفر نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو به عمان در ماه اکتبر سال گذشته، ملاقات پسرش و سپس سفر وزیر آن زمان فرهنگ و ورزش اسرائیل به امارات متحده عربی در همان ماه گواه رشد تفاهمات با اسرائیل است. این موضوع در فوریه و در کنفرانس خاور میانه ورشو مشخص شد که اولین دیدار بین المللی عرب ها و اسرائیلی ها از آغاز سال ۱۹۹۰ را در پی داشت.
دولت ترامپ نزدیک به شروع اجلاس در مکه تصمیم گرفت هدیه ای به عرب ها بدهد. مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا دستور تایید ۲۲ معاهده برای خرید اسلحه به مبلغ ۸.۱ میلیارد دلار توسط عربستان سعودی، امارات متحده عربی و اردن را صادر کرد. مشخص است که این تسلیحات با هدف مبارزه با ایران است. و این امر برکسی پوشیده نیست. در اطلاعیه نهایی وزارت امور خارجه آمده است: « این فروش از متحدین ما حمایت کرده، ثبات در خاور میانه را تقویت نموده و به کشورهای ما برای دفاع در مقابل جمهوری اسلامی و بازدارندگی آن کمک می کند.»
این حقیقت شکی ایجاد نمی کند که جلسه خارج از نوبت پیش روی اتحادیه دول عرب، شورای همکاری کشورهای عربی خلیج فارس و سازمان همکاری اسلامی هیچ چیز خوبی برای ایران به همراه ندارد. مخالفان بالقوه ایران از کشورهای عربی ، تقابل خود با ایران را هماهنگ کرده ، پایه مشترکی برای اجرای سیاست ضد ایرانی ایجاد کرده و برای مقابله نیروها در صورت لزوم آماده می شوند.
اگر چنین برنامه ی خشن اجلاس وجود داشته باشد آنوقت تهدید محاصره ایران چندین برابر می شود. و نه تنها محاصره بلکه جنگ.
در عین حال شاید کارها تا جنگ بزرگ علیه ایران پیش نرود. برای آنکه از آن پرهیز کرده و در بسیاری از پایتخت های جهان هم در غرب و هم در شرق تقابل ادامه دار با ایران را نمی خواهند. اما مورخان به خوبی می دانند که جنگ در واقع زمانی شروع می شود که هیچ کس آنرا نمی خواهد. در اوضاع روان پریشی جنگی هر جرقه ناگهان انداخته شده ممکن است انفجار ایجاد کند. و این چنین جرقه ای واقعا وجود دارد: این یمن است.
بعید نیست که در مکه در خصوص تشدید فشار بر حوثی ها تا افزایش عملیات های جنگی تصمیم گیری کنند. و هیچ کس ضمانتی نمی دهد که ایران در این و یا آن به عملیات های جنگی کشیده نشود.
در تهران به خوبی درک می کنند که ایران امروز در مرز جنگ قرار دارد. بنابراین تا برگزاری اجلاس مهم عربی برای کل منطقه خلیج فارس سعی می کند به کشورهای خلیج فارس توافقی در خصوص عدم حمله متقابل را در زمینه اوضاع در منطقه خاور میانه پیشنهاد دهد. محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران بیان داشت که در حال حاضر آماده سازی اسناد برای چنین پیشنهادی انجام می شود.
بدیهی است که در نتیجه در اجلاس مکه توافق عرب هایی که آشکارا تشدید تنش را نمی خواهند نسبتا برای تهران نرم خواهد بود اما با شرایط مشخص و با محدود سازی بیشتر شدن فعالیت نظامی-سیاسی ایران در منطقه.
گفتن اینکه اوضاع واقعا چطور پیش خواهد رفت و چه الگویی را معرفی می کنند بسیار دشوار است. چراکه اوضاع کلی در خاور میانه ، در خلیج فارس، حول ایران آنقدر سردرگم کننده و پیچیده بوده و به عوامل زیادی بستگی دارد که راه حل منحصر به فرد و واحد امکان ندارد. تنها باید منتظر ماند و به بهبود اوضاع امید داشت.