گزارش و تحلیل

هشتپای اسرائیلی در خلیج فارس

سفر اخیر بنیامین نتانیاهو به عمان، و مذاکرات او با سلطان قابوس بن سعید، توجه جامعه جهانی را به روابط اسرائیل با عراب جلب کرد.
Sputnik

اسپوتنیک- ولادیمیر ساژین، خاورشناس مطرح روس و تفسیرگر این آژانس در مورد این موضوع چنین می نویسد: این روابط دارای تاریخ طولانی است که آغازگر آن فرایند متحد شدن یهودیان از سراسر جهان در سرزمین تاریخی خود، در خاک آن زمان فلسطین و تاسیس دولت یهودی در سال 1948 آغاز بود. از آن به بعد، تقریبا هر سال نیروهای مسلح اسرائیلی و عرب در حال درگیری یا جنگ بودند.

با این حال، زمینه سیاسی در اطراف اسرائیل همیشه یکنواقت نبود. در سال 1979 یک توافقنامه صلح میان مصر و اسرائیل امضا شد و در سال 1994 یک معاهده اسرائیلی- اردنی حاصل شد. به دنبال این، مصر و اردن روابط با اسرائیل را عادی کردند. موریتانی، مراکش و تونس روابط خود را با اسرائیل گاهی منجمد کرده و سپس بازسازی می کردند.

نخست وزیر اسرائیل، ایران را تهدید کرد
هر طوری شده، طبق قوانین اسرائیل، عراق، عربستان سعودی، لبنان، سوریه، یمن و البته ایران دشمن تل آویو هستند و شهروندان اسرائیلی بدون اجازه ویژه وزارت کشور حق ندارند به این کشورها سفر کنند. اما این بدان معنا نیست که تل آویو با این کشورها (به استثنای ایران) کار نمی کند تا مواضع مشترک برای برقراری ارتباط سیاسی پیدا کند.

چند سال پیش یک تحلیلگر سیاسی عربستان سعودی به نویسنده این مطلب گفته بود: اسرائیل یک دشمن رسمی برای عربستان سعودی، دشمن تبلیغاتی است. در عین حال، ریاض و تل آویو، با توجه به ایران به عنوان یک خطر مشترک، روابط محرمانه نزدیک در زمینه امنیت و اطلاعات دارند.

نتانیاهو، نخست وزیر این کشور، در جلسه اخیر با سفیران اسرائیل تایید کرد که چنین تماس هایی وجود دارد و نه تنها با عربستان سعودی. وی گفت که با توجه به مزایای سرویس های ویژه اسرائیل، تغییرات در روابط دولت یهودی با سایر کشورهای خاورمیانه به دست می آید. نتانیاهو گفت: "به دلیل توانایی های اطلاعاتی ما، ما مانع از سقوط هواپیما و جلوگیری از ده ها عملیات مقیاسی علیه تعدادی از کشورها در سراسر جهان شدیم. هیچ کس قابلیت های هوشمندی مانند ما ندارد. به برکت این اطلاعات، ما همچنین روابط را با جهان عرب برقرار کردیم".

پیشتر سال ها است که یکی از نکات اصلی درگیری میان اسرائیل و عرب مسئله فلسطین بود، در حال حاضر، بر اساس گفته های نخست وزیر نتانیاهو، اعراب دارای منافع امنیتی و اقتصادی با اسرائیل هستند و انها نمی خواهند عادی سازی روابط با اسرائیل را قربانی وسوسه های فلسطینی ها سازند.

در واقع، کشورهای عربی مانند اسرائیل، فعالیت نظامی ایران در خاورمیانه، عمدتا در سوریه، یمن و عراق، به عنوان تهدید مهمی تلقی می کنند که توسط فعالیت های سرویس های مخفی ایران در جوامع شیعی متعدد موجود در کشورهای این منطقه تشدید می شود.

تهدید جدی دریایی ایران
اسرائیل در درجه اول در مورد حضور فعال مستقیم نظامی ایران در کشورهای عربی و همچنین اقمار آن در قالب حزب الله، حماس و شبه نظامیان شیعه ابراز نگرانی می کند. بی تردید، تل آویو کمک های آشکار و مخفی را برای کشورهایی که علیه عظمتطلبی به اصطلاح ایرانی- شیعه در سراسر خاور میانه می جنگند، ولی بصورت مستقیم به این مبارزات مداخله نمی کند. شاید استثنا، جنگ هوایی — موشکی اسرائیل علیه ایران و متحدانش در سوریه باشد.

اخیرا، تل آویو فعالیت دیپلماتیک را در سراسر خاورمیانه نشان داده است. بنابراین، ژنرال گادی آیزنکوت، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح اسرائیل، دو بار در ماه گذشته از امارات متحده عربی دیدار کرد و در آنجا با نمایندگان بالاترین قشر سیاسی و نظامی این کشور دیدار کرد.

انتظار می رود نتانیاهو از بحرین برای افتتاح نمایندگی تجاری اسرائیل در آن کشور دیدن کند. پیش از این در مطبوعات اسرائیل گزارش هایی درباره بر برقراری تماس ها بین دولت یهودی و بحرین با هدف برقراری روابط دیپلماتیک فیمابین صورت گرفته است ظاهر شده بود.

اسرائیل در حال تلاش برقراری روابط با سودان است. پس از آنکه سودان در سال 2015 با ایران قطع رابطه کرد، اسرائیل به دنبال منافع خارطوم در غرب بود و از اتحادیه اروپا خواسته بود که بدهی های بالای این کشور آفریقایی را ببخشد.

خانم میری رِگِو، وزیر فرهنگ و ورزش اسرائیل، برای اولین بار در 29 اکتبر وارد امارات متحده عربی شد که اسرائیل با آن روابط دیپلماتیک ندارد. یک واقعیت قابل توجه: خانم رگو همراه با مقامات امارات متحده عربی از مسجد بزرگ شیخ زاید در ابوظبی بازدید کرد. سفر وزیر ورزش به مناسبت شرکت ورزشکاران اسرائیلی در مسابقات قهرمانی جودو در امارات متحده عربی بود. سفر وزیر رگو و حضور ورزشکاران اسرائیلی در مسابقات ابو ظبی برای اولین بار از زمان تاسیس دولت اسرائیل در سال 1948 بود.

این حوادث به وضوح نشان می دهد که نزدیک شدن تل آویو با پادشاهی های عرب خلیج فارس و سایر مخالفان ایران، علتش، علاقه مشترک آنها به بازدارندگی "تجاوز" تهران در منطقه خاورمیانه است.

هدف "ناتوی عربی" کیست؟
پادشاهی های عربی خلیج فارس نگران شده از تهدید ایران، ایده آمریکایی مبنی بر ایجاد یک سازمان نظامی سیاسی مانند ناتو را تایید کرد. این سازمان ممکن است از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، بحرین، عمان، قطر، مصر و اردن تشکیل شده باشد. اساس برای تشکیل این اتحادیه وجود دارد. این، عنصرنظامی شورای همکاری برای کشورهای عربی خلیج فارس به نام "سپر شبه جزیره" است. علاوه بر این، این سازمان، همکاری طولانی و نزدیک با ناتو و امریکا دارد. آمریکایی ها به کشورهای عضو سازمان اسلحه تحویل می دهند، پرسنل ارتش را آموزش می دهند و پایگاه های خود را در خاک آنها مستقر کردندن. در سال 2014 این همکاری قانونی شد. در تاریخ 11 دسامبر، کشورهای عربی خلیج فارس با ناتو در مورد اقدامات مشترک برای تامین امنیت در جهت انتقال مواد انرژیزا به بازارهای جهانی موافقت کردند. این پاسخ به تهدید ایران برای بستن تنگه هرمز بود. به طور کلی، البته، اتحادیه جدید نظامی و سیاسی کشورهای عربی علیه ایران است. این هدف حتی پنهان نمی شود.

موضوع ناتوی عربی یک داستان جداگانه است. اما در ارتباط با احتمال ایجاد یک سازمان سیاسی و نظامی عرب، سوالی در مورد نقش اسرائیل مطرح می شود. لازم به ذکر است که با تقریبا تمام شرکت کنندگان بالقوه اتحادیۀ عرب، تل آویو روابط خوب یا عادی بی طرف دارد. در این راستا، برخی از دانشمندان علوم سیاسی ادعا می کنند که در این بلوک سیاسی نظامی جدید، نقش مشخصی در اختیار اسرائیل قرار خواهد گرفت. البته، نقش غیر رسمی. فرض بر این است که اسرائیل اعضای آن بلوک را با اطلاعات ویژه، مخصوصا مربوط به ایران و فعالیت های آن در منطقه، تامین خواهد کرد.

بنابراین می توان گفت که خاورمیانه یک دوره بسیار دشوار تغییرات را از سرمی گذراند. دشمنان سابق متحد می شوند و دوستان سابق دشمن می شوند. در این گروه کشورهای عربی خاورمیانه، نگرش آنها نسبت به اسرائیل تغییر می کند و به دنبال این، مکان و نقش این کشور در گرمترین حوزه سیاره خاکی ما تغییر می کند.

بحث و گفتگو