به گزارش خبرنگار اسپوتنیک در تهران علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیروی جمهوری اسلامی ایران صبح امروز، شنبه (14 بهمن) در نشست خبری با اصحاب رسانه دستاورد های حوزه آب و برق کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران را مورد اشاره قرار داد و گفت: خوشبختانه در بخش آب و برق به عنوان حوزه‌های افتخارآفرین، اقدامات فراونی صورت گرفته است که با افزایش سطح رضایتمندی مردم در اقصی نقاط کشور همراه بوده است.
وی افزود: در بخش آب و برق، کشور از 100 درصد وابستگی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و اوایل آن، امروز به 100 درصد خودکفایی دست یافته است و مجموعه اقدامات صورت گرفته در حوزه‌های آب و برق نه تنها نیازهای داخل کشور را پاسخگوست، بلکه دیگر کشورها به ویژه کشورهای منطقه نیز به خدمات صنعت آب و برق ایران متکی شده‌اند. در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در حوزه‌های آب و برق با عقب‌ماندگی‌ها و ناترازی‌هایی روبرو بودیم و در آغاز فعالیت دولت سیزدهم این نارسایی‌ها وجود داشت؛ بر این اساس برنامه‌ریزی برای پیشبرد دو اقدام اعم از "رفع ناترازی‌های موجود" و "تامین نیازها و تقاضاهای جدید" پیش‌بینی شد. هدف‌گذاری‌ها دولت سیزدهم در آغاز فعالیت، برخورداری 90 درصد بخش روستایی کشور از آب شرب سالم و بهداشتی بود که امروز این شاخص به 86.81 درصد رسیده است، به عبارت دیگر بالغ بر 60 درصد برنامه‌پیش‌بینی شده در این بخش محقق شده است.
محرابیان همچنین به هدفگذاری برای توسعه ظرفیت برق و انرژی کشور اشاره کرد و اظهار داشت: در این حوزه در سه بخش اعم از نیروگاه‌های وزارت نیرو و نیروگاه‌های طرف قرارداد با وزارت نیرو، بخش صنایع و تجدیدپذیرها و احداث هرکدام به میزان 10 هزار مگاوات پیش‌بینی شد. طی 60 سال گذشته با توجه به سیاست‌های اقتصادی در بخش انرژی و تامین انرژی، مساله ارائه یارانه از سوی دولت در این زمینه مطرح بود، اما جراحی اقتصادی در بخش انرژی موجب شد تا ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر، توجیه‌پذیر شود.هم‌اکنون عملیات احداث 11 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر توسط بخش خصوصی آغاز شده است.
محرابیان در ادامه با بیان اینکه تا امروز و در سال آبی جدید میزان بارشها 30 درصد نسبت به شرایط عادی و نرمال کمتر است، خاطرنشان کرد: در چهارمین سال خشکسالی کشور قرار داریم و خوشبختانه طی 20 روز اخیر بارش‌های نسبتا خوبی را در کشور شاهد هستیم که اثرات مطلوبی را بر جای گذاشته است. هدف گذاری 757 همت سرمایه گذاری در برق و 1224 همت در آبوزیر نیرو در ادامه این نشست، میزان مشارکت مردم در طرح‌های مدیریت مصرف و صرفه‌جویی را مطلوب و ارزشمند دانست و گفت: این مهم بیانگر تاثیر اقدامات رسانه‌ها در ایجاد مشارکت عمومی است.
وی با بیان اینکه امروز در حوزه‌های مهندسی آب و برق شرکت‌های ارزشمندی از جمهوری اسلامی ایران در طرح‌های مهندسی، مهندسی مشاور و پیمانکار در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای منطقه خدمات قابل توجهی را ارائه می‌دهند، اضافه کرد: این شرکت‌ها هم‌اکنون در بیش از 50 کشور جهان طرح‌های متعددی را در حال مطالعه و اجرا دارند.
محرابیان به بازدید خود از بزرگترین سد جهان با ارتفاع 330 متر در کشور تاجیکستان اشاره و تصریح کرد: این سد 3600 مگاوات انرژی برق‌آبی تولید می‌کند و حجم دریاچه آن برابر با 14 میلیارد مترمکعب است. همچنین در اجرای این سد بیش از 100 کیلومتر تونل یا حفاری انجام شده و یا در حال انجام است. نکته حائز اهمیت این است که این سد توسط شرکت‌های ایرانی در حال اجراست و خوشبختانه کارفرمای این طرح از لحاظ کیفیت اقدامات و قیمت از مهندسان شرکت‌های ایرانی بسیار راضی بود.
وی یادآور شد: رفع ناترازی‌های موجود و نیز تامین نیازها و تقاضاهای جدید در حوزه آب و برق ضرورت ارائه یک برنامه در ابتدای دولت سیزدهم را به مجلس شورای اسلامی ایجاب کرد؛ در ابتدا برنامه تحلیلی و غیرکمی تدوین و ارائه شد اما این کافی نبود و به نظرم رسید تا صادقانه یک برنامه تنظیم شود تا به موجب آن طی چهارسال فعالیت دولت سیزدهم، وزارت نیرو متعهد به اجرای این برنامه باشد.
وزیر نیرو در ادامه به تشریح عملکرد وزارت نیرو در تحقق این برنامه پرداخت و افزود: تعیین پروژه‌ها به صورت سازه‌ای و عمرانی و نیز پیشبرد پروژه‌های غیرسازه‌ای (مدیریت و بهینه‌سازی مصرف) از جمله ویژگی‌های برنامه‌های تدوین شده وزارت نیرو بود.مجموع سرمایه‌گذاری در بخش "برق" بالغ بر 757 هزار میلیارد تومان (757همت) هدفگذاری و تعریف شد که عمده آن احداث نیروگاه‌ها بود که شامل 20 هزار مگاوات نیروگاه حرارتی به علاوه توسعه شبکه برق، پست‌های برق و اقدامات در بخش فوق توزیع و توزیع شبکه برق می‌شود.در بخش آب و آبفا مجموعاً 1224 هزار میلیارد تومان (1224همت) بالغ بر 30 میلیارد یورو پروژه تعریف و هدفگذاری شد و امروز از مجموع این پروژه‌ها بیش از 400 هزار میلیارد تومان (400همت) به نرخ روز به مرحله بهره‌برداری رسیده و در مدار خدمت‌رسانی به مردم عزیز کشور قرار دارد.
وی افزود: حدودا 824 هزار میلیارد تومان پروژه‌هایی است که باید تا پایان دولت به مرحله بهره‌برداری برسانیم که عمده این پروژه‌ها بیش از 70 درصد پیشرفت داشته و همواره در حال افتتاح آن هستیم.عملکرد 163 درصدی وزارت نیرو در شاخص سالانه آبرسانی و توسعه تصفیه خانه‌هاوی به طرح‌های "آبرسانی و تصفیه‌خانه‌ها برای تامین آب شرب و بهداشتی در بخش شهری" اشاره کرد و افزود: بر اساس هدف‌گذاری‌های صورت گرفته 700 میلیون مترمکعب در سال پروژه آبرسانی و تصفیهخانه آب شرب و بهداشتی پیش بینی شد. امروز عملکرد وزارت نیرو از این عدد فراتر رفته است به طوری‌که اکنون 1144 میلیون مترمکعب در سال در قالب پیشبرد 56 طرح آبرسانی به بهره‌برداری رسیده است؛ به عبارت دیگر بیش از 163 درصد عملکرد این بخش از برنامه تحقق یافته است وامیدواریم این عدد در پایان دولت سیزدهم از 2 میلیارد مترمکعب در سال نیز فراتر رود.
وزیر نیرو همچنین به پیشبرد طرح‌های "سدسازی و سامانه‌های انتقال آب" اشاره و بیان کرد: بر این اساس برای 30 سد با حجم مخزن 5.4 میلیاردمترمکعب برنامه‌ریزی شده بود و تا امروز 21 سد با حجم مخزن 3.9 میلیارد مترمکعب در حال آبگیری و افتتاح است، به بیان دیگر بیش از 70 درصد برنامه چهارساله تا امروز محقق شده است.
محرابیان افزود: در بخش توسعه "شبکه‌های آبیاری و زهکشی" در خصوص 125 هزار هکتار برنامه‌ریزی صورت گرفت و عددی که تا امروز به طور کامل محقق شده 18 هزار و 400 هکتار است که نشان از پیشرفت 21 درصدی این برنامه را دارد؛ در این بخش طرح‌های شبکه‌های آبیاری و زهکشی را هدفگذاری کرده‌ایم و با تزریق اعتبار ویژه به این بخش، بی تردید 125 هزار هکتار در پایان دولت سیزدهم محقق خواهد شد.
وی اظهار کرد: در موضوع "تصفیه‌خانه‌های فاضلاب" توسعه به میزان 1200هزار مترمکعب در شبانه‌روز را هدفگذاری کردیم و تا امروز 28 طرح و پروژه با ظرفیت 647 هزار مترمکعب به مرحله افتتاح و بهره‌برداری رسیده است، یعنی 61 درصد برنامه محقق شده است.
وزیر نیرو "تعیین حریم و بستر رودخانه‌ها" را موضوع مهم دیگر برنامه وزارت نیرو عنوان کرد و افزود: 20 هزار کیلومتر در این زمینه برنامه‌ریزی شده بود که بالغ بر 19 هزار کیلومتر تعیین حد بستر و حریم با 95 درصد تحقق برنامه، صورت گرفته است.
وی یادآور شد: در بخش "لایروبی رودخانه و آزادسازی تصرفات غیرقانونی" 2300 کیلومتر لایروبی و 5714 کیلومتر (143 درصد) آزادسازی تصرفات غیرقانونی اقدام شده است.
محرابیان در ادامه گفت: در حوزه "نیروگاه‌های وزارت نیرو و نیروگاه‌های طرف قرارداد با وزارت نیرو" امروز بیش از 8000 مگاوات محقق و با شبکه سنکرون شده است. البته با توجه به ناترازی‌هایی که با آن روبرو بودیم، هدف‌گذاری‌ها در این زمینه از 10 هزار مگاوات عبور کرده است و امیدواریم تا پایان دولت سیزدهم با عدد قابل توجهی در این زمینه به هدفگذاری برسیم.
محرابیان ابراز داشت: در توسعه "نیروگاه‌های صنایع" و "نیروگاه‌های تجدیدپذیر" هر یک به میزان 10 هزار مگاوات ضرورت داشت تا اقدامات زیربنایی و قانونی را فراهم کنیم و در کنار ایجاد مشارکت همه صنایع، حمایت دولت و مجلس را نیز شاهد باشیم. این ضرورت ایجاب کرد طی همکاری دولت و مجلس قوانینی مصوب شود که خوشبختانه این مهم صورت گرفت و امروز شاهد آغاز عملیات اجرایی احداث 6400 مگاوات نیروگاه توسط صنایع کشور هستیم.
وی یادآور شد: تا امروز 4 واحد نیروگاهی صنایع شامل 2 واحد نیروگاه در سمنان، یک واحد نیروگاه کلاس F فولاد مبارکه و یک واحد نیروگاه آلومینیوم المهدی به بهره‌برداری رسیده و حدود 900 مگاوات با شبکه سنکرون شده است. برنامه‌ریزی شده طی ایام پیش رو تا پیش از تابستان 1403 عدد قابل توجهی از نیروگاه‌های صنایع وارد مدار تولید شوند.
وی بیان کرد: در ابتدا، ساخت نیروگاه توسط صنایع یک امر شبهه‌داری معرفی می‌شد و این گمانه‌زنی وجود داشت که ممکن است ساخت نیروگاه توسط صنایع اقتصادی نباشد اما در یک مدل قانونی و کاملا اقتصادی و توجیه فنی و مالی توسط صنایع، مشاهده شد که شروع و ساخت این نیروگاه‌ها امری کاملا اقتصادی است. امروزه اطمینان داریم در صنایعی که اقدام به ساخت نیروگاه و بهره‌برداری می‌کنند، سود تولید برق چه بسا از سود تولید دیگر محصولات آنان بیشتر باشد و این رویکرد با تولید هزاران مگاوات نیروگاه توسط صنایع کشور همراه می‌شود.
وزیر نیرو بیان کرد: طی دهه‌های گذشته با توجه به سیاست‌های اقتصادی که در بخش انرژی تامین انرژی به صورت یارانه‌ای داشتیم، لازم بود جراحی اقتصادی در بخش انرژی صورت گیرد تا ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر، توجیه‌پذیر شود. نیروگاه تجدیدپذیر نیروگاهی است که قرار است بدون یارانه احداث شود و بدون یارانه به حیات و فعالیت اقتصادی خود ادامه دهد.
وی گفت: در این باره طی دو سال اخیر، اقدامات قابل توجهی صورت گرفته است، نخستین اقدام این بود که تجدیدپذیر در سبد انرژی برق کشور به رسمیت شناخته شود و از این نوع انرژی در قوانین و مقررات ذکر نام شد. ظرفیتی از تولید تجدیدپذیر به عنوان الزام برای مصارف کشور در قانون دانش‌بنیان و رفع موانع تولید از توسعه صنعت برق و نیز مصوبات شورای عالی انرژی لحاظ شد که بر مبنای این مصوبات نیروگاه‌های تجدیدپذیر و سرمایه‌گذاران آن توجیه شدند و پذیرفتند اقدام به احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر کنند.
محرابیان در ادامه ایجاد بازاری مختص تجدیدپذیرها را مورد اشاره قرار داد و گفت: این بازار به دو عنصر مهم عرضه برق توسط سرمایه‌گذاران و نیز تقاضای برق نیاز دارد؛ "تابلوی سبز بورس انرژی" این مساله را حل کرد. در این بازار عرضه و تقاضای برق تجدیدپذیر به یک ثبات رسید و از زمان بهره‌برداری این تابلو همواره معاملات متعددی در این بازار صورت می‌گیرد. به عبارتی جراحی اقتصادی در بخش انرژی پاسخ داده است و مسیری که در توسعه نیروگاه‌های حرارتی رفتیم را دیگر تکرار نکردیم.
وی بر حمایت و ایجاد مشوق‌های لازم برای ورود و مشارکت بخش خصوصی در این عرصه تاکید کرد و افزود: سرمایه‌گذاری در بخش تجدیدپذیر و عملیات احداث حدود 11 هزار مگاوات نیروگاه در بخش تجدیدپذیر آغاز شده است. در این باره مصوباتی در زمینه حمایت مالی، تسهیلات گمرکی، تامین زمین و زیرساخت‌ها جهت اتصال به شبکه و ایجاد زنجیره ارزش برای تعمیق و توسعه ساخت داخل این صنایع انجام شده که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وزیر نیرو یادآور شد: در کشور صنایعی وجود دارند که حلقه‌های تجدیدپذیر را به ویژه در بخش نیروگاه‌های خورشیدی و با سرعت بسیار قابل توجه طی می‌کنند. امروز بیش از 1500 مگاوات تولید نیروگاه‌های تجدیدپذیر خورشیدی در کشور وجود دارد. در بین این‌ها واحدی وجود دارد که طی 13 ماه بالغ بر 1500 مگاوات ظرفیت ایجاد کرده و این واحد عظیم طی روزهای آتی آماده بهره‌برداری رسمی است.
محرابیان با بیان اینکه در طی این مدت بالغ بر 300 مگاوات به ظرفیت تجدیدپذیر کشور اضافه شده است و از این پس هر ماه اخبار بهره‌برداری و افتتاح‌های ارزشمندی را در تجدیدپذیر خواهیم داشت، یادآور شد: اینکه در مناقصه 4500 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر که اخیرا برگزار شد، بهترین سرمایه‌گذاران کشور حضور یافتند، جای خرسندی دارد. از بین حاضرین پنج سرمایه‌گذار موفق شدند در این مناقصات برنده شوند.
وی گفت: در حوزه "خطوط انتقال و فوق توزیع"، 8000 کیلومتر مدار هدفگذاری شد و امروز بیش از 4100 کیلومتر آن اجرا شده است. در حوزه "پست‌های انتقال و فوق توزیع" 13 هزار و 500 مگاولت آمپر برنامه‌ریزی شده بود که در ادامه به این نتیجه رسیدیم این عدد کمی برای هدفگذاری است و در این زمینه ناترازی‌هایی وجود دارد، امروز نزدیک به 30 هزار مگاولت آمپر به مرحله بهره‌برداری رسیده است و امید است دراین زمینه حداقل به 45 هزار مگاولت آمپر تا پایان دولت دست یابیم.
وزیر نیرو در ادامه سخنان خود از وضعیت بارش‌های کشور سخن به میان آورد و گفت: در این باره سوالی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه با توجه به پیش‌بینی‌های پربارش یا بالاتر از شرایط عادی برای کشور آیا این امر تاثیری بر برنامه‌های وزارت نیرو داشته است یا خیر؟ در این باره تاثیرات پیشبینیها به دو بخش تقسیم می‌شود که مربوط به حوزه‌های وزارت نیرو و حوزه‌های خارج از وزارت نیرو است.
در ابتدای فصل آبی، درخصوص همه حوضه‌های آبریز کشور برنامه‌ریزی می‌شود که در این برنامه‌ریزی منابع و مصارف آبی دو طرف معادله هستند. در حوزه منابع آبی معمولا با سه سناریوی عادی، بدبینانه (شرایط نسبتا خشکسالی) و خوش‌بینانه برنامه‌ریزی می‌شود.در پیش‌بینی، زمان مهم است به طوری که در پیش‌بینی‌های 24 ساعت آینده، سه روز آینده و مواردی از این دست، درصد تحقق 100 و 90 درصد است، اما زمانی که پیش‌بینی‌های فصلی و بالاتر از فصلی صورت می‌گیرد، احتمال وقوع آن بسیار اندک است و به حدود 50 - 40 درصد می‌رسد. در بخش مدیریت منابع آب هیچگاه با پیش‌بینی‌های با احتمال وقوع 40 یا 50 درصد هزینه‌های هنگفتی بر کشور تحمیل نمی‌شود.
طی جلسات هفتگی امور آب میزان بارشها کنترل و سناریوها بر این مبنا پیگیری می‌شود؛ امید است با همین میزان بارشها بتوانیم امور را دنبال کنیم. البته در سناریوهای بدبینانه ضرورت دارد که دو اقدام را در دستور کار قرار دهیم که شامل جلب مشارکت همه هموطنان به ویژه در مصارف خانگی و کشاورزی است، همچنین در این راستا برخی از پروژه‌ها را به عنوان پروژه‌های اضطراری هرچه سریع‌تر جایگزین منابع آبی که در نظر داشتیم، می کنیم.
وزیر نیرو نقش رسانه‌ها در زمینه فرهنگ‌سازی مصرف آب پر رنگ دانست و خاطرنشان کرد: باید این فرهنگ در جامعه توسط رسانه ها نهادینه شود که توقع در مردم متناسب با درصد تحقق ایجاد شود نه اینکه در بخش کشاورزی با یک احتمالاتی سطح‌های وسیعی را زیرکشت ببرند.
