شانس ایران، روسیه و ترکیه به عنوان مبتکران پایان مناقشه اسرائیل- فلسطین
16:37 01.11.2023 (بروز رسانی شده: 21:36 01.11.2023)
© Sputnik / The Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation
/ اشتراک
خبرگزاری ترکی آیدیلنیک " امروز در تحلیلی از زبان "مهمت پرینچک" تاریخ دان ترک و عضو حزب "میهن" نوشت: ترکیه، روسیه و ایران می‌توانند فرمت آستانه را مبنایی برای راه‌حل غزه قرار دهند. به بیان وی همکاری مسکو، آنکارا و تهران و البته با مشارکت چین در برابر تجاوزات اسرائیل و آمریکا مهم است.
به گزارش اسپوتنیک، در این یادداشت آورده شده ترکیه، روسیه و ایران می توانند به منظور یافتن راه حلی برای مشکلات منطقه با یکدیگر متحد شوند، و در عین حال تغییر سیاست ترکیه در مورد اوکراین و سوریه این روند را تسریع خواهد کرد. به نظر او، اکنون در جهان دو قطب شکل گرفته است که در یک طرف آن اسرائیل و "جبهه آتلانتیک" و در سوی دیگر آن کشورهای اوراسیا قرار دارند. از این رو مهم است که روسیه و ترکیه با یکدیگر در برابر تجاوزات اسرائیل و آمریکا (غرب) عمل کنند. بعبارتی در حالیکه جبهه آتلانتیک که در راس آن آمریکا و اسرائیل قرار دارند و تلاش می کند کشورهای اروپایی را جذب کند. اگر ترکیه و روسیه با یکدیگر متحد شوند اشتباه نکردند و چین و ایران نیز باید به این اتحاد اضافه شوند.
اما "فرمت آستانه" چیست که اهمیت آن در این روزها ضرورت پیدا کرده است؟
فرمت آستانه یک ابتکار دیپلماتیک با هدف حل و فصل مناقشه سوریه بود. در سال 2015 توسط روسیه، ترکیه و ایران در آستانه پایتخت قزاقستان به منظور تسهیل گفتگوها بین دولت سوریه و گروه های مخالف با هدف دستیابی به راه حل سیاسی برای درگیری راه اندازی شد. فرمت آستانه به عنوان مکملی برای مذاکرات صلح ژنو به رهبری سازمان ملل تلقی شده و به کاهش خشونت در سوریه کمک کرده است. فرمت آستانه، تنها ابتکار بین‌المللیِ مؤثری بوده است که به کاهش خشونت در سراسر سوریه کمک کرد و در برقراری صلح و ثبات در سوریه نقش بسیار مهمی داشت و بعدا نیز بر لزوم استمرار تلاش‌ها برای تقویت ثبات در سوریه تاکید داشت. لاورنتیف فرستاده ویژه رئیس جمهور روسیه به سوریه در پایان بیستمین نشست فرمت آستانه بر این موضوع تاکید کرد که این فرمت کارکرد خود را ثابت کرده و نشست‌های بعدی آن در جای دیگری ادامه خواهد داشت.
به نظر می رسد که در بحران فعلی خاورمیانه که هنوز هیچ سازمان بین المللی موفق به یافتن راه حل دیپلماتیک برای حل مناقشه اسرائیل-فلسطین نشده است این فرمت و تجربه موفق آن می تواند در حل این بحران کمک کننده باشد. زیرا فرمت آستانه، به طور بالقوه می تواند به عنوان الگویی برای رویکرد چندجانبه در حل و فصل مناقشه اسرائیل و فلسطین عمل کند، بعبارتی، مشارکت چند قدرت منطقه‌ای می‌تواند رویکردی متعادل‌تر و جامع‌تر برای مذاکرات صلح فراهم کند و تجربه به‌دست‌آمده از مذاکرات آستانه می‌تواند به طور بالقوه در مناقشه اسرائیل و فلسطین به کار رود.
در حالی که فرمت آستانه در درجه اول بر درگیری سوریه متمرکز شده، ممکن است اصول و آموزه های آن برای رسیدگی به درگیری اسرائیل و فلسطین، از جمله وضعیت غزه، قابل تطبیق باشد. ترکیه، روسیه و ایران به عنوان قدرت های منطقه ای به طور بالقوه می توانند در تسهیل گفتگو و مذاکرات بین اسرائیل و فلسطین نقش ایفا کنند.
از سویی، فرمت آستانه بر رویکردی چندجانبه تاکید دارد که شامل گرد هم آوردن ذینفعان مختلف برای یافتن زمینه های مشترک و کار در جهت یک راه حل مسالمت آمیز است. این رویکرد می‌تواند با مشارکت نه تنها ترکیه، روسیه و ایران، بلکه سایر بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی مرتبط بویژه چین در مناقشه اسرائیل و فلسطین به کار رود.
با این حال، توجه به این نکته مهم است که مناقشه اسرائیل و فلسطین بسیار پیچیده و عمیقاً ریشه در مسائل تاریخی، سیاسی و سرزمینی دارد. هرگونه پیشرفت معنادار به سوی یافتن راه‌حل، مستلزم تعهد و همکاری همه طرف‌های درگیر و همچنین تمایل به پرداختن به موضوعات اصلی در قلب مناقشه، مانند مرزها، شهرک‌ها، امنیت و وضعیت بیت‌المقدس است.
دکتر محمود شوری کارشناس مسائل بین الملل در این باره به اسپوتنیک گفت، فرمت آستانه یک تجربه موفق میان روسیه، ایران و ترکیه بود و در چارچوب آن سه کشور توانستند تا حدود زیادی از توسعه تنش و درگیری ها در سوریه جلوگیری نموده و یک بحران مهم منطقه ای را مدیریت نمایند.
طبیعتا این نوع همکاریها می تواند در سایر بحران های منطقه خاورمیانه نیز دنبال شود و این چارچوب می تواند کمک کننده باشد. از طرفی هرگونه تلاش و ایده که مانع گسترش حملات اسرائیل به مردم فلسطین شود و جلوی کشتار مردم بی گناه را بگیرد، حتما اقدامی مثبت از سوی سه کشور تلقی می شود.
وی افزود، اگرچه این کشورها و حتی چین در صورتیکه بخواهد به این چارچوب بپیوند ممکن است که در برخی موضوعات بعضا اختلاف نظرهایی در ارتباط با شرایط خاورمیانه داشته باشند، اما درباره اینکه جلوی این درگیریها و این خونریزیها باید گرفته شود، با یکدیگر هم عقیده هستند.
شوری گفت، ضمن اینکه وظیفه انسانی هر کشوری این است که از هرگونه امکان و تلاشی برای حل این مسئله استفاده کنند. طبیعتا همکاری ایران، روسیه و ترکیه در قالب فرمت آستانه یا هر فرمت جدیدی با توجه به ظرفیت و توانمندی این سه کشور و همینطور سایر بازیگران مثل چین که تا حدودی همسو هستند اضافه شود، می تواند ظرفیت تازه ای ایجاد نماید. همچنین در مقابل موج تلاش غربیها در حمایت از اسرائیل می تواند یک وزنه متقابل باشد و چارچوبی فراهم کند که هم مردم فلسطین إحساس کنند در جهان تنها نیستند و هم اینکه روندهایی را که قدرتهای غربی به عنوان اقدام های یک جانبه که خودشان درست و نادرست بودن آن را تشخیص می دهند متوقف می شود.
شوری در پایان افزود، این موضوع از طریق همکاری مجموعه کشورهایی که نگاه متفاوتی دارند، امکان پذیر است و کشورهای غیر غربی حتما باید همفکری و تعامل بیشتری را در هر قالب ممکن با یکدیگر داشته باشند تا جهان آینده یک جهان قابل تحمل تری برای همه باشد.
