گزارش و تحلیل

عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان در سایه توهم تهدید ایران

© AFP 2023 / Gali Tibbonمعنای تهدید جدید نتانیاهو چیست؟
معنای تهدید جدید نتانیاهو چیست؟ - اسپوتنیک ایران  , 1920, 20.02.2023
اشتراک
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، عادی سازی احتمالی روابط این کشور با عربستان سعودی را به مهار ایران مرتبط می داند.
پیشتر بلومبرگ به نقل از منابع ناشناس گزارش داده بود که دولت جدید اسرائیل به دلیل نگرانی از تهدید ادعایی ایران، مذاکرات با عربستان سعودی را برای تقویت روابط نظامی و اطلاعاتی افزایش داده است، این مذاکرات از سوی ایالات متحده حمایت می شوند.
آیا باید منتظر برقراری روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و اسرائیل باشیم و این موضوع به چه چیزی منجر خواهد شد؟ آیا بلوک ضد ایرانی عربی و اسرائیل که نتانیاهو بر آن اصرار دارد ایجاد خواهد شد؟
محمدرضا مرادی کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه و دبیر بین الملل خبرگزاری مهر در توضیح این پرسش به نکات مهمی اشاره کرده و شرح می دهند:
در خصوص عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان باید یک نکته خیلی مهمی را در نظر بگیریم. اسرائیل بیشتر به دنبال علنی سازی روابط با عربستان است تا عادی سازی روابط. همانطور که در خبرهای مختلف می شنویم عربستان و اسرائیل روابط خود را در سطوح گوناگون دارند. بارها مقامات اطلاعاتی دو دولت با هم دیدار داشته اند، افرادی از اسرائیل به عربستان سفر کرده اند و حتی اسناد ملاقات مقامات دو رژیم منتشر شده است. مسئله اصلی بحث عادی سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی به نوعی یک ترندی است که نتانیاهو برای نجات خودش از به حاشیه رفتن به کار گرفت. به نوعی برگ برنده نتانیاهو برای بقا در سیاست بود و دوباره با بازگشتش به قدرت به دنبال آن است که این مسئله را پیش ببرد. همانطوری که دیدیم در چند سال اخیر روابط با بحرین، امارات، مراکش و سودان وارد فرآیند عادی سازی شد اما مسئله ای که اتفاق افتاد این بود که این عادی سازی صرفا در سطح سران و حکام این کشورها بود و در سطح ملت ها این اتفاق نیافتاد. نمونه بارز این موضوع در جام جهانی قطر بود. به نقل از خود رسانه های اسرائیلی جام جهانی قطر به صحنه ای برای دفن و یا حتی شکست خوردن کامل طرح عادی سازی روابط با کشورهای عربی تبدیل شد. خبرنگاران و تماشاگران اسرائیلی زمانی که در جام جهانی قطر حضور داشتند به صراحت نفرت مردم عرب را از خودشان احساس کردند و حتی خیلی وقت ها مجبور بودند که با اسامی مستعار مثلا از یونان یا قبرس یا کشورهای دیگر خودشان را معرفی کنند.
نتانیاهو این موضوع را به خوبی درک کرده است. او تصور می کرد در زمانی که قطار عادی سازی روابط با کشورهای عربی به راه بیافتد، کشورهای عربی یکی پس از دیگری سوار این قطار شوند. اما این قطار متوقف شد، چون با واکنش منفی و مخالفت شدید مردم کشورهای عربی مواجه شد. در شرایط کنونی نتانیاهو که می داند عربستان بزرگترین و مهمترین کشوریست که باید سوار این قطار شود، به هر طریقی می خواهد عربستان را وارد فرآیند عادی سازی کند. البته این طور نیست که ملک سلمان و محمد بن سلمان اعتقادی به عادی سازی روابط با اسرائیل نداشته باشد. اما عربستان به دلیل جایگاه ویژه ای که در جهان اسلام دارد و همچنین حساسیتی که در بین کشورها اسلامی وجود دارد، به شدت از واکنش افکار عمومی و کشورهای اسلامی هراس دارد و سعی می کند این مسئله را تا می تواند به عقب بیاندازد و هیچ قصد و نیتی برای عادی سازی روابط با اسرائیل ندارد. به همین دلیل می بینیم که اسرائیل و آمریکا و کشورهای دیگری که از عادی سازی روابط اسرائیل و جهان عرب حمایت می کنند، سعی دارند با همان پروژه همیشگی ایران هراسی در منطقه عربستان را وادار کنند که وارد فرآیند عادی سازی شود. همانطور که می بینیم در روزهای اخیر خبرهای زیادی هم از سوی اسرائیل و هم رسانه های غربی منتشر می شود که ایران در آستانه دستیابی به بمب اتم است یا اورانیوم غنی شده دسترسی پیدا کرده و غیره. به نوعی می خواهند ایران را یک تهدید فوری برای جهان عرب معرفی کنند و در نتیجه آن عربستان را وادار کنند که برای درامان ماندن یا تامین امنیت خودش در برابر ایران وارد فرآیند عادی سازی روابط با اسرائیل شود.
این مسئله از دو جنبه باطل است. یکی اینکه شایعه سازی های اسرائیل و کشورهای غربی علیه ایران، هم توسط ایران و هم متحدینش بارها رد شده است. ایران به دنبال بمب اتمی نبوده و نخواهد بود. مسئله بعدی این است، اینکه به فرض ایران تبدیل به یک تهدید شود یا عربستان در مقابل یک تهدید قرار بگیرد، آیا اسرائیل قادر است که از عربستان در برابر این تهدید حمایت کند؟ قطعا جواب منفی است. چون زمانی که امارات با اسرائیل روابط خود را عادی کرد، تصور بر این بود که امارات زمانی که از سوی انصارالله یمن یا کشورهای دیگر مورد حمله قرار گیرد، آمریکا و اسرائیل به کمکش بیایند. اما دیدیم که انصارالله به ابوظبی حمله کرد و نه تنها از طرف اسرائیل حمایتی صورت نگرفت بلکه فقط به یک محکومیت ساده اکتفا کرد. امنیت یک کالای وارداتی نیست. امنیت را خود کشورها باید در درون خودشان تامین کنند. بنابراین این مسئله ای که از طرف نخست وزیر اسرائیل مطرح می شود، به نظر می رسد که پروژه شکست خورده است. چون عربستان به خوبی از تبعات این مسئله آگاه است و بعید است که به این زودی شاهد عادی سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل باشیم.
این موضوع چه تاثیری بر مذاکرات صلح تهران و ریاض خواهد داشت؟
شش دور مذاکره بین ایران و عربستان برگزار شده است. دو کشور به روش های مختلف اعلام کردند که به دنبال عادی سازی روابط و از سرگیری روابط هستند. اما مسئله مهم اینجاست که محمد بن سلمان دچار یک اشتباه محاسباتی شد. او بر پیروزی مجدد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تکیه کرده بود و به همین دلیل سعی می کرد با حمایت های ترامپ روابط خود را با ایران در حالت تنش نگه دارد اما زمانی که ترامپ در انتخابات شکست خورد و بن سلمان در یمن شکست خورد و دیگر برنامه های منطقه ای عربستان هم به بن بست خورد. بن سلمان چاره ای جز از آمدن به سمت از سرگیری روابط با ایران نداشت. اما طبیعا باید این موضوع را طوری مطرح کند که به عنوان یک شکست قلمداد نشود. اما قطعا مسئله اسرائیل تاثیر منفی بر روند از سرگیری روابط ایران و عربستان خواهد داشت. اسرائیل به طرق مختلف سعی خواهد کرد، عربستان را از عادی کردن روابط با تهران منع کند. اما به نظر من بن سلمان با توجه به تجربه امارات و بحرین که با اسرائیل روابط خود را عادی کرده اند و ناکام بودند، همه تخم مرغ های خود را در سبد عادی سازی روابط با اسرائیل قرار نمی دهد چون عربستان باید با ایران معاشرت و تعامل داشته باشد. چون محیط امنیتی ایران و عربستان یکی است و اسرائیل به روش های مختلف خود را فراری داده و وارد آن نشود. هرچند پروسه عادی سازی روابط ایران و عربستان طولانی و پرچالش است اما به طور جدی دنبال خواهد شد.
نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала