اسپوتنیک به نقل از مرکز کارنگی مسکو می نویسد: به رسمیت شناختن نسل کشی ارمنستان توسط آمریکا چنین موردی نیست.
ترک ها از این به بعد اظهارات رهبر آمریکا را در تاریخ هر 24 آوریل به دقت دنبال نخواهند کرد - جو بایدن رئیس جمهور آمریکا رسماً کشتار ارمنیان در امپراتوری عثمانی در سال 1915 را به عنوان نسل کشی به رسمیت شناخت. البته، آنکارا آزرده خاطر شد و اکنون همه تعجب می کنند که اردوغان چگونه پاسخ خواهد داد؟
در ردیف رنج ها
به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه مدتهاست که یک واقعیت است. پیش از این، هر دو مجلس کنگره ایالات متحده قطعنامه های مربوطه را تصویب کردند، بسیاری از کشورهای اروپایی نیز حوادث سال 1915 را به عنوان نسل کشی به رسمیت شناختند. اما چه باید گفت؟ روسیه، یکی از اصلی ترین شرکای منطقه ای ترکیه، با شناسایی رسمی در سال 1995 ظاهر شد، اما این امر تاثیری بر مشارکت استراتژیک دو کشور ندارد.
جالب اینجاست که بایدن پیش از این تلفنی به اردوغان در مورد قصد خود اطلاع داده بود. این خبر در رسانه ها ظاهر شد و از مجاری رسمی پخش نشد. احتمالاً بایدن می خواست به شکل محرمانه تری برای اردوغان روشن کند که ایالات متحده از اقدامات ترکیه ناراضی است. در بیانیه مطبوعاتی ریاست جمهوری ترکیه در پی این گفتگو، موضوع نسل کشی اصلاً ذکر نشده است.
هر طوری شده، مقامات ترکیه برای چنین چرخشی از حوادث آماده بودند. واکنش آنکارا تقریباً هیچ تفاوتی با واکنش قبلی آن به تصمیمات مشابه پیشین نداشت. وزارت امور خارجه ترکیه گفت كه عمل بایدن با روحیه مشاركت مطابقت ندارد و یک اشتباه است. این فرمول استاندارد بارها تکرار شده است. اردوغان گفت که از وضعیت موجود ناراحت است و مدتها توضیح داد که چرا این عمل بدی است.
واقعیت این است که به رسمیت شناختن نسل کشی اولین مشکل در روابط ترکیه و آمریکا نیست. موارد دیگر عملیگرا تر نیز وجود دارد - مثلا مسئله سوریه، مشکل کردها و همکاری های نظامی و فنی بین ترکیه و روسیه. به دلیل اختلاف نظر در این موضوعات، واشنگتن شروع به تحت فشار قرار دادن آنکارا در زمان ترامپ کرد. ایالات متحده ترکیه را برای خرید اس -400 های روسی از برنامه جنگنده اف-35 حذف کرد، برای واردات ترکیه عوارض اضافی وضع نمود و برخی از سیاستمداران و شرکت های ترکیه را مورد تحریم قرار داد. آمریکایی ها از کردهای سوریه حمایت می کنند و موضوع فتح الله گولن را که به گفته مقامات ترکیه در تلاش برای کودتا در سال 2016 دست داشته، نادیده می گیرند.
با این حال، به طور کلی، فشار آمریکا بر ترکیه تأثیر مخربی نداشت. حزف ترک ها از پروژه F-35، امتناع از فروش سیستمهای ضد هوایی پاتریوت به آنها و خودداری از اشتراک آنکارا در فناوری امریکایی برای توسعه صنعت دفاعی ترکیه برایشان جنبه حیاتی نداشت. هواپیماهای بدون سرنشین آن تأثیر خود را در قره باغ و لیبی نشان داده اند، کشورهای دیگر مانند اوکراین به آنها علاقه مند هستند. سلاح های بسیار دقیق ترکیه با موفقیت علیه کردها استفاده می شود و در خارج می خواهند آن را خریداری کنند. ترکها در ایجاد پدافند هوایی خود مشغول هستند و برای کمک به روسیه رو میاورند. جنگنده های مدرنیزه شده آمریکایی که در حال خدمت در ترکیه هستند هنوز پرواز می کنند، بنابراین از دست دادن مشارکت در پروژه F-35 ممکن است چندان دشوار نباشد.
علاوه بر این، ترکیه در حال تبدیل شدن به یک متحد کم ارزش برای ایالات متحده است. آنکارا به طور فعال در روند آستانه با روسیه همکاری می کند و عجله ای ندارد که برای کمک به سوریه به ایالات متحده مراجعه کند. اردوغان یا چاوش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در طول یک روز برای گفتگو در مورد موضوعات منطقه ای به سوچی می روند.
ترکها با لیبی درمورد تعیین مرزهای دریایی به توافق رسیدند. آنها کارهای اکتشافی را در آبهای مناقشه زا در فلات قبرس، جایی که منافع شرکت های نفت و گاز غربی وجود دارد، آغاز کردند. در قره باغ، ترکیه به سرعت به یک طرف درگیری و حل و فصل بعدی تبدیل شد و اقدامات خود را با متحد ایالات متحده هماهنگ نکرد. در مسئله کریمه و اوکراین چنین هماهنگی نیز وجود ندارد.
در زمان بایدن که قول بازسازی اتحادهای قدیمی را می دهد، نگرانی های ایالات متحده درباره اراده ترکیه دو برابر شده است. در حال حاضر، ایالات متحده بیم آن دارد که روابط کامل با یک متحد مهم را به ریسک بیاندازد. و اقداماتی مانند به رسمیت شناختن نسل کشی در حال استفاده است: از یک طرف، آنها پر سر و صدا هستند، از سوی دیگر، دارای عواقب محدود است. آنها باید نارضایتی واشنگتن و آنچه از آن بدتر است را به رهبری ترکیه یادآوری کنند.
وقت عصبانیت نیست
اظهارات فعلی بایدن نوعی نقطه عطف مهم در روابط ایالات متحده و ترکیه نیست. ایالات متحده قبلاً توضیح داده است که به رسمیت شناختن نسل کشی تأثیری در همکاری نظامی با ترکیه نخواهد داشت و ابراز امیدواری کرد که روابط با متحد خود در ناتو تقویت شود.
به احتمال زیاد، این بیانیه تاثیری در روابط روسیه و ترکیه نیز نخواهد داشت. در سالهای اخیر، روابط بین ترکیه و روسیه به چنان ساختار پیچیده ای تبدیل شده است که تغییر چیزی در آنجا آسان نیست. از یک طرف، مشکلات و اختلافات زیادی بین دو کشور وجود دارد. از سوی دیگر، اردوغان و پوتین یکدیگر را به خوبی درک می کنند و شخصاً سرمایه های زیادی در ایجاد مشارکت فی مابین کردند. در این شرایط، حتی یک سیگنال بلند از واشنگتن آنکارا را مجبور به تغییر ناگهانی مسیر نمی کند - هیچ فراری به آغوش مسکو برای تنبیح آمریکایی ها و هیچ نزدیکی با ایالات متحده به دلیل قطع رابطه با روسیه وجود نخواهد داشت.
به رسمیت شناختن نسل کشی توسط آمریکایی ها شانس بیشتری برای تأثیرگذاری در روابط روسیه با ارمنستان دارد. از نظر ارامنه، موضوع نسل کشی مقدس است و بایدن برای ارامنه روشن کرد که ایالات متحده آمادگی دفاع از اصول آنها را دارد. همراه با کارزار انتخاباتی کنونی در ارمنستان، این امر می تواند به تقویت حضور آمریکایی ها در این کشور کمک کند، اگرچه با توجه به اینکه ایروان چه از نظر اقتصادی و چه از نظر امنیت به مسکو وابسته است، این کار چندان ساده نیست.
اما اردوغان می تواند نترسد که ترکیه واکنش وی در قبال به رسمیت شناختن نسل کشی را بسیار ضعیف بداند. اردوغان اکنون در اوج کار خود قرار دارد. وی با حفظ وحدت، بزرگترین حزب سیاسی را کنترل می کند. وی بخش قابل توجهی از مشاغل بزرگ، مجامع صنعتی و رسانه ها را کنترل می کند.
اردوغان در کنفرانس های بین المللی دست از انتخاب کلمات بردارد - او به غول های تجاری آمریکایی مانند گوگل، توییتر، اپل نحوه تجارت در کشور خود و گزارش دادن به آنها را دستور می دهد. جذابیت بازار در حال رشد 80 میلیون مشتری بالقوه ترکیه این امکان را به او می دهد.
رهبر ترکیه به انتقادات آمریکایی، حتی انتقادهای تند و در برابر عموم عادت کرده است. انفجارهای عصبانیت او تنها زمانی اتفاق می افتد که بتوانند یک مزیت قابل درک و ملموس برای او داشته باشند. به رسمیت شناختن نسل کشی ارمنستان چنین نیست، این امر مسیر ترکیه را به سمت استقلال بیشتر سوق نخواهد داد.
