به گزارش اسپوتنیک به نقل از «ایرنا»، در سالی که گذشت به دلیل تحریم از ظرفیت های اقتصادی در روابط ایران و بسیاری از کشورهای همسایه استفاده کافی نشد. در ارتباط با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در مجموع روابطی پرتنش را شاهد بودیم که بخش قابل توجه آن متاثر از سیاستهای مداخله جویانه ترامپ بود.
روابط تجاری ایران با همسایگان اگرچه در دولت تدبیر و امید رشد قابل ملاحظه‌ای داشت اما به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، ظرفیت تجاری و صادرات کالا از ایران به ۱۵ کشور همسایه بسیار فراتر از میزان کنونی آن است و تحریم های آمریکا مانع اصلی در این مسیر است.
امروز ایران در حال تجربه سخت‌ترین و جامع ترین تحریم‌های تاریخ روابط بین الملل است. فشار حداکثری که ترامپ از اردیبهشت ۱۳۹۷ تاکنون علیه کشورمان به اجرا در آورده، موجب شده است تا بسیاری از ظرفیت های اقتصادی و تجاری تهران در حوزه خارجی تحت تاثیر قرار بگیرند. محدود شدن میزان فروش نفت خام، سخت شدن دسترسی به سیستم مالی بین المللی، محدودیت‌های شدید در مسیر نقل و انتقال ارز به ویژه دلار و بی‌تمایلی برخی شرکای سنتی تهران از سرشاخ شدن با دولت آمریکا باعث شده، روزنه‌های خیلی زیادی در تعامل اقتصادی بین ایران و کشورهای جهان باقی نماند.
کارشناسان اقتصادی ظرفیت مبادلات تجاری میان ایران و همسایگان را که قابلیت عملیاتی شدن دارد، بین ۴۰ تا بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار در سال برآورد می‌کنند. اما اجرای پروژه افزایش حجم و تنوع کالا و خدمات صادراتی به ۱۵ کشور همسایه در سال گذشته حدود ۲۵ میلیارد دلار برآورد می شد.
در سال گذشته میزان صادرات کالایی ایران به عراق ۳۹ میلیون نفری کمتر از ۱۰ میلیارد دلار بود. در سال گذشته وضعیت صادرات ایران به دو کشور پرجمعیت دیگر همسایه یعنی پاکستان و ترکیه نیز به ترتیب به سطح کمی بیش از یک میلیارد دلار و حدود 5 میلیارد دلار رسید.
بیشترین اختلافات ایران با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، البته به استثای کشوری چون قطر، به موضوعاتی چون تحرکات منطقه ای ایران به خصوص در سوریه، حمله شش ساله ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان به یمن، برجام و قطعنمامه ۲۲۳۱ برمی گردد.
در سال گذشته که موعد پایان یافتن تحریم‌های تسلیحاتی ایران بر پایه قطعنامه ۲۲۳۱ فرارسید و سایه این تحریم در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۷ مهر ۱۳۹۹) از سر ایران برداشته شد، شورای همکاری خلیج فارس همسو با هیاهوی آمریکایی ها، از شورای امنیت سازمان ملل درخواست تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را کرد. این سازمان در بیانیه‌ای که انتشار یافته، ایران را به مداخله در کشورهای همسایه متهم و بر ضرورت تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران تاکید کرده بود.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از اشتراکات و پتانسیل بالایی برای همکاری و ترمیم روابط بهره مند هستند. متاسفانه اما در نبود یک گفتمان سازنده و کارساز تنها گفتمان غالب، گفتمان امنیتی است و در همین راستا کشورهای حاشیه خلیج فارس هرگونه تحول در سیاست خارجی ایران را به ضرر خود ارزیابی می کنند.
جمهوری اسلامی ایران با ۱۵ کشور دارای مرزهای خاکی و آبی است؛ کشورهایی که می توان همگی آنها را در زمره همسایگان ایران به شمار آورد. هفت کشور پاکستان، افغانستان، ترکیه، عراق، ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان با جمهوری اسلامی ایران مرز خاکی دارند. همچنین کویت، قطر، امارات متحده عربی، بحرین، عمان، عربستان، روسیه و قزاقستان هشت کشوری هستند که از طریق خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر با کشورمان همسایه به شمار می‌روند.
براساس آخرین آماری که از هر یک از کشورهای فوق ثبت شده، ایران در مجموع با جمعیتی نزدیک به ۴۰۰ میلیون نفر دارای مرز خاکی است. جمعیت کشورهای دارای مرز آبی با ایران نیز بیشتر ۲۱۰ میلیون نفر برآورد می‌شود. البته با توجه به وجود برخی مسایل سیاسی و نوع دیدگا هی که برخی کشورهای عربی منطقه به ایران دارد، می‌توان ادعا کرد که کشورمان در کل با بیش ۵۰۰ میلیون نفر همسایه است. در این میان نمی توان به مناسبات و مراوادت ایران با کشورهای همجوار اشاره کرد اما به کارزار فشار حداکثری آمریکا و شدت تحریم ها در سال اخیر بی‌اعتنا بود.
