به گزارش اسپوتنیک، برخی رسانه‌ها از درخواست آمریکا از اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستای فشار بر ایران برای عمل به تعهدات هستهای خود خبر داده‌اند.رسانه‌ها گفته‌اند که دیپلماتهای آمریکایی چند روز پیش، پیش نویس قطعنامه ای را در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی توزیع کردند که اعتراض آمریکا را بیان می‌کند و از ایران می خواهد به طور کامل با بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند.
به نوشته بلومبرگ، آمریکا در یک سند سه صفحه‌ای از یافته‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی و کاهش همکاری ایران با آژانس ابراز نگرانی کرده است. این در حالی است که مقامات رسمی آمریکا از جمله سخنگوی وزارت خارجه این کشور تاکنون در این باره اظهار نظر نکرده است.
دولت جدید آمریکا با شعار بازگشت به دیپلماسی تلاش کرده مسیر خود را متفاوت از دولت قبل نشان بدهد. با این حال به لحاظ عملی حداقل در قبال توافق برجام گام موثری از سوی آمریکا برداشته نشده جز اینکه دولت جدید آمریکا مدعی شده تحریمها را رفع نخواهد کرد و با گامهای کوچک و نمادین مانند لغو محدودیتهای ترددی دیپلماتهای ایرانی، درصدد نشان دادن این است که گویی امتیازاتی به ایران داده است. تلاش آمریکا برای استفاده از میراث ترامپ را نمی‌توان بازگشت به دیپلماسی ارزیابی کرد.
ایران هفته گذشته با فرصتی که به دیپلماسی داد عملا حسن نیت خود را در قبال توافق برجام نشان داد. تلاش برای تصویب قطعنامه ای در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد کاهش تعهدات ایران احتمالا با مخالفت چین و روسیه مواجه خواهد شد. این دو کشور از زمان روی کار آمدن دولت بایدن بارها تکرار کرده اند که آمریکا باید هر چه زودتر به برجام بازگردد. از سوی دیگر شورای حکام نیز ترجیح می‌دهد قطعنامه‌های خود را با اجماع اعضا به تصویب برساند.
صدور قطعنامه شورای حکام علیه ایران عملی بر خلاف سخنان اخیر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این کشور است که گفته بود، راه دیپلماسی با ایران در ارتباط با توافق هسته ای ۲۰۱۵ درحال حاضر باز است. این اقدام گویای انحراف دولت بایدن از مسیر دیپلماتیک با ایران است. تلاش برای صدور قطعنامه علیه ایران قطعا انحرافی بزرگ از مسیر دیپلماسی خواهد بود.
توافق هستهای ایران و قدرت های بزرگ جهان که به آن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هم گفته می‌شود، سال 2015 میان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 متشکل از آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین، پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به علاوه آلمان منعقد شد. برپایه این توافق، در برابر محدود شدن برنامه هستهای ایران، تحریم‌های اعمال شده علیه این کشور لغو یا تعلیق شد.
هشتم ماه مه سال 2018 ، دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا اعلام کرد که از برجام خارج می شود و نه فقط تحریم های قبلی را باز می گرداند بلکه تحریم های جدید علیه تهران را نیز اعمال خواهد کرد و به دنبال آن تحریم های واشنگتن علیه ایران احیا و تشدید شدند. آمریکا تلاش می کند دیگر کشورها نیز ایران را تحریم کنند.
قطعنامه 2231 ، تصویب شده در سال 2015 ، شامل مکانیزمی برای تجدید خودکار تحریم های سازمان ملل علیه ایران در صورت عدم انجام تعهدات این کشور طبق برجام است. این مکانیسم از سال 2015 به مدت 10 سال اعتبار دارد. این قطعنامه پیش بینی می کند که اگر در این دوره هرگونه تخلف جدی از طرف ایران صورت بگیرد، کشور تنها در صورت تصویب قطعنامه مربوطه در شورای امنیت سازمان ملل قادر به جلوگیری از تمدید تحریم ها خواهد بود. اگر حداقل یکی از اعضای دائم شورای امنیت با تصویب چنین قطعنامه ای مخالفت کند، تحریم ها به طور خودکار ظرف 30 روز تمدید می شود.
در ماه مه 2019، ایران کاهش تدریجی تعهدات خود در این توافق نامه و کنار گذاشتن محدودیت در تحقیقات هسته ای، سانتریفیوژها و سطح غنی سازی اورانیوم را اعلام کرد.
در پایان سال 2020، قانون "اقدام استراتژیک برای لغو تحریم ها" در ایران به اجرا درآمد که به معنای تشدید فعالیت های هسته ای برای دستیابی به رفع تحریم ها علیه کشور بود: تولید اورانیوم غنی شده (بالای 20٪ )، استفاده از سانتریفیوژهای قدرتمندتر (هزار سانتریفیوژ IR-2M و حداقل 174 سانتریفیوژ IR-6 و قطع دسترسی های تکمیلی آژانس انرژی هسته ای در صورتی که تهران نتواند آزادانه نفت را معامله کند و معاملات مالی انجام دهد.
در عین حال، توافق هسته ای فقط شامل استفاده از سانتریفیوژهای نسل اول IR-1 و غنی سازی اورانیوم در سطح 3.67٪ می شد. در تاسیسات هسته ای در فردو و نطنز، در حال حاضر 492 دستگاه IR-2M نصب شده است که از قبل گازرسانی شده و 492 سانتریفیوژ دیگر از این نسل در حال نصب است. دو آبشار کامل سانتریفیوژ IR-4 نصب شده و زیرساخت ها برای دو آبشار سانتریفیوژ IR-6 در فردو در حال نهایی شدن است.
در ژانویه 2021، دانشمندان هسته ای ایران غنی سازی اورانیوم را به 20 درصد رساندند. در 23 فوریه 2021، ایران دسترسی های بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای را محدود کرد. تهران سه ماه به آمریکا فرصت داد تا تحریم ها را لغو نماید تا دسترسی بازرسان آژانس انرژی هسته ای به برخی از تأسیسات هسته ای مجددا برقرار شود.
