اسپوتنیک به نقل از "فارین افرس" می نویسد: در طول چهار سال گذشته، دولت ترامپ کمتر به فکر سیاست خارجی بود و بیشتر ایران را "مجازات" می کرد.
ایالات متحده از توافق هسته ای با ایران خارج شد و چندین بسته تحریم علیه تهران را اعمال کرد. این احتمال وجود دارد که دولت جدید جو بایدن به فکر از سرگیری تعامل سازنده باشد. اما وی در می یابد که جمهوری اسلامی برای بهبود وضعیت نظامی و تقویت اقتصاد خود با جمهوری خلق چین و فدراسیون روسیه متحد شده است. چین و روسیه از زیرساخت های نفتی و بندری تا توان دفاعی درگیر امور ایران هستند. در نتیجه، ایران هم نسبت به کمپین "فشار حداکثری" ترامپ و هم تعاملی که بایدن روی آن حساب می کند بسیار کمتر حساس است.
چین وارد خلیج فارس می شود
در سال ۲۰۱۶، تهران و پکن مقدمات توافق نامه همکاری ۲۵ ساله آینده را ایجاد کردند. امروز، رهبران ایران چین را نه تنها وسیله ای برای سست کردن حلقه تحریم های واشنگتن، بلکه منبع کمک های مالی، فناوری و نظامی برای مقابله با فشارهای ایالات متحده می دانند. چین خود را مدافع اصل حاکمیت ملی اعلام کرده است.
ژانگ جون نماینده دائم چین در سازمان ملل، نوشت که تحریم های ایالات متحده علیه ایران "فاقد هرگونه اثر قانونی، سیاسی یا عملی است".
وزارت امور خارجه چین ایالات متحده را به "نقض مکرر قوانین بین المللی" متهم کرد و از واشنگتن خواست "از ادامه مسیر اشتباه" در قبال ایران دست بردارد.
در ماه اکتبر، وزارت خزانه داری آمریکا حتی بیشتر بانک های ایرانی را تحریم کرد. روز بعد ، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در چین پذیرفته شد.
چین حدود ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری برای نوسازی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران و همچنین بهبود سیستم حمل و نقل زمینی این كشور اختصاص داده است. چین همچنان به تأمین مالی و تجهیز بنادر چابهار و جاسک در ایران می پردازد که برای ساخت خط لوله ای که به تهران امکان می دهد نفت خود را با عبور از تنگه هرمز صادر کند، بسیار مهم است. گسترش این دو بندر تلاش های ایالات متحده برای ممنوعیت صادرات از ایران را پیچیده خواهد کرد.
علاوه بر این، طبق اطلاعات موجود، این پروژه شامل یک عنصر نظامی است. در حال حاضر جاسک چیزی بیش از یک بندر ماهیگیری نیست. اما دقیقاً در آن سوی تنگه هرمز قرار دارد و پس از گسترش، به کشتی های جنگی چینی امکان کنترل ورود و خروج را می دهد. چین همچنین بودجه توسعه فرودگاه چابهار را تأمین می کند. این امر باعث افزایش پتانسیل بندر دریایی همسایه از طریق حمل و نقل هوایی می شود. علاوه بر این، چین در حال راه اندازی یک مرکز رهگیری اطلاعات منطقه ای در چابهار است که به چین امکان می دهد سیگنال ها را در شعاع تقریبا ۵۰۰۰ کیلومتری رهگیری کند. در حدود این شعاع ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) در قطر قرار دارد. ایران دلیلی برای این امیدواری دارد که دسترسی به سامانه های اطلاعاتی چین، وسایل جنگ الکترونیکی و دفاع هوایی کاری کند تا تهران از حملات هوایی ایالات متحده و متحدین اش در امان باشد.
روابط نزدیک با پکن می تواند به رهبران ایرانی کمک کند تا خود را در برابر ناآرامی های مردمی و جنبش های جدایی طلبانه محافظت کنند. ایران در نظر دارد یک اینترنت ملی ایجاد کند و هزاران دوربین مدار بسته را در شهرها و استانهای بزرگ نصب کند. چین با ایجاد یک سیستم نظارت چند منظوره که قابلیت صادرات دارد، چند قدم از جمهوری اسلامی جلوتر است. مقامات ایرانی مشتاق همکاری با تحویل دهندگان چینی و ایجاد اینترنت داخلی با استفاده از سیستم فیلتر "فایروال بزرگ چین" هستند.
روسیه تزلزل ناپذیر است
روسیه مدت هاست با موضع واشنگتن در قبال تهران مخالفت می کند. در ماه سپتامبر، سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه، در پاسخ به تحریم های جدید ایالات متحده به خبرنگاران گفت: ما از تحریم های آمریکا نمی ترسیم، ما به آنها عادت کرده ایم. ... این به هیچ وجه تأثیری در خط مشی ما نخواهد داشت. همکاری ما با ایران چند جانبه است ... بنابراین دستور العمل دیگر ترامپ چیزی را در رویکرد ما تغییر نمی دهد.
همزمان با تشدید تحریم های واشنگتن در ماه اکتبر، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و حسن روحانی رئیس جمهور ایران در مورد تقویت امنیت منطقه ای، همکاری های بازرگانی و اقتصادی دوجانبه گفتگو کردند.
روسیه از فروش اسلحه به ایران خوشحال است و ایران نیز از خرید آن خوشنود می باشد. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه گفت: چیزی تحت عنوان تحریم تسلیحاتی علیه ایران وجود ندارد ... تحریم وجود ندارد [و] هیچ نوع محدودیتی وجود ندارد.
هنگامی که سازمان ملل متحد تحریم اسلحه ۱۰ ساله را در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ لغو کرد، روحانی گفت: "ما می توانیم ... از هرکسی که بخواهیم اسلحه بخریم".
بر اساس گزارش سال ۲۰۱۹ آژانس اطلاعات وزارت دفاع آمریکا، این خریدها ممکن است شامل جنگنده های روسی سوخو-۳۰، جنگنده های رزمی-آموزشی یاک-۱۳۰، تانک های تی-۹۰، سیستم های موشکی ضدهوایی اس-۴۰۰ و سیستم های موشکی ساحلی "باستیون" باشد. تنها محدودیت خرید اسلحه بودجه دفاعی تهران و تمایل مسکو برای مسلح کردن همسایه جنوبی خود خواهد بود.
در ماه ژوئیه، لاوروف و ظریف در مورد گسترش اتحاد بین دو کشور گفتگو کردند. تهران به دنبال به روزرسانی معاهده مبانی روابط و اصول همکاری بین فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران است که در دسامبر ۲۰۰۱ تصویب شد. در عوض، روسیه می خواهد به پایگاه های نیروی هوایی و نیروی دریایی در ایران دسترسی پیدا کند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با نیروهای روسی در سوریه همکاری می کند.
در پایان دسامبر سال ۲۰۱۹، روسیه چین و ایران را در تعداد شرکت کنندگان در رزمایش چهار روزه دریایی "کمربند امنیت دریایی" قرار داد. این تمرینات در خلیج فارس، خلیج عمان و اقیانوس هند-آبهایی که قبلاً تحت کنترل ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده بود، انجام شد.
در طول مانورهای دریایی، آزمایش شد که چابهار چقدر می تواند با پایگاه فرماندهی نیروی دریایی آمریکا در بحرین رقابت کند. علاوه بر این، در سپتامبر سال ۲۰۲۰، نیروهای مسلح ایران به همراه نیروهای روسیه و چین در تمرینات مشترک در قفقاز شرکت کردند.
چین و روسیه همچنین علاقمند به مقابله با تحریم های ثانویه هستند که مشکلاتی را برای کشورهایی ایجاد می کند که خود محدودیتی برای ایران ایجاد نکردند. وقتی مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا، به دلیل کمک به ایران در حمل و نقل کالا از طریق دریا، مجازات ها را علیه اشخاص حقوقی و حقیقی در چین و هنگ کنگ اعلام کرد، دمیتری پولیانسکی معاون نماینده دائمی روسیه در سازمان ملل، در توییت خود نوشت: این ایالات متحده نیست که به ما یا دیگران اجازه دهد چه مجاز است و چه نه.
در کنفرانس مطالعات منطقه ای ۲۰۱۹ در پکن، نمایندگان چین و روسیه روشن کردند که کشورهای آنها یک هدف مشترک دارند-ایجاد یک سیستم چند قطبی برای جایگزینی سیستم تحت سلطه ایالات متحده.
وزیر امور خارجه ایران محمد جواد ظریف در توییت خود نوشت که کشورش "تلاش های آمریکا برای ایجاد جهانی تک قطبی را رد می کند".
کارها از همه مهمتر است
دولت آینده ایالات متحده اذعان می کند که نمی تواند نقش ایران را در منطقه خلیج فارس نادیده بگیرد. بایدن نوشت: اگر تهران به پایبندی دقیق به مفاد توافق هسته ای بازگردد، با هدف تقویت آن و مقابله موثر با سایر اقدامات بی ثبات کننده ایران، واشنگتن به معامله هسته ای مجدداً خواهد پیوست. هیچ بعید نیست که بایدن بخواهد تهران را فریب داده و آن را از پکن و مسکو دور کند. اما او چیز کمی برای کشوری که به دنبال اتحاد با ایالات متحده نیست پیشنهاد می دهد. متقاعد کردن رهبری تهران که برایش "کارها از همه مهمتر است" به اینکه معامله هسته ای جدید مانند معامله اول پاره نخواهد شد بسیار دشوار خواهد بود. با وجود فشار تحریم ها، رهبری ایران ثابت قدم بودن خود را نشان داده است. باور اینکه اکنون تهران تصمیم دارد ظرفیت اسلحه کشورش را محدود کند در حالی که سایر کشورهای حوزه خلیج فارس ظرفیت های خود را گسترش می دهند، دشوار است.
چین و روسیه کشورهای همفکر و ایران در تلاش برای تبدیل شدن به یک بازیگر قدرتمند در نظام جدید جهانی به چنین کشورها نیاز دارد.
علی خامنه ای رهبر معظم انقلاب گفت: با بودن چنین کشورهای قدرتمند در میان طرفدارانمان، می توانیم اطمینان داشته باشیم که سلطه جهانی ایالات متحده، "طولانی نخواهد ماند". و ظریف می تواند بین تهران، پکن و مسکو رفت و آمد کند تا "اتحاد سه گانه" جدید را تقویت کند به گونه ای که ایران مکان مناسبی را در مرکز آن اشغال کند.
