اسپوتنیک - نمایندگان مجلس ایران پیشنهاد داده اند تا قانون انتخابات ریاست جمهوری در ایران را تغییر دهند.
برای کاندیدایی که واجد شرایط شرکت در انتخابات ریاست جمهوری داشته باشند، تغییرات ویژه ای انجام می شود.
به ویژه، نمایندگان مجلس پیشنهاد می كنند كه برای منصب ریاست جمهوری، وضعیت منشاء آریایی (متعلق به ایرانیان از نظر ملیت) را تأمین كنند.
علاوه بر این، سن نامزدها افزایش یافته و محدود می شود: از ۴۰ به ۷۵ سال.
از جمله نیازهای غیرمعمول این است که نامزد نباید سابقه اعتیاد به مواد مخدر داشته باشد یا حتی از سیگار استفاده کند.
در این رابطه امیرحسین نوربخش حقوقدان به سوالات خبرنگار اسپوتنیک پاسخ می دهد.
چرا اکنون چنین احتیاجی به تغییر این قانون وجود دارد؟
در ترکیب کنونی مجلس ایران اکثریت پارلمان در اختیار نمایندگان اصولگرایان است و اصلاح طلبان در اقلیت قرار داند، طبعا جناحی که اکثریت کرسی های مجلس را در اختیار دارد، می خواهد که آرایش نیروهای سیاسی را برای انتخابات آینده تا حدودی تنظیم کند، چرا که به هر حال اطمینان نسبی در پیروز شدن در انتخابات آینده را دارد و همینطور مسائل فراجناحی نیز مطرح است که من فکر می کنم دلیل اصلی اصلاحات در قانون انتخابات همین مسئله است؛ پیش از این هم چند بار تغییر قانون انتخابات مطرح شده بود، کیفیت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به دلیل آنکه محدودیت های زیادی برای رئیس جمهور در قانون اساسی در حوزه انتخابات در نظر نگرفته شده است و به صورت کلی در بخش قوه مجریه تعریف شده است، به همین دلیل باعث بی نظمی در مرحله ثبت نام نامزدهای انتخاباتی گشته است.
تصویب این قانون چه میزان در قالب رقابت انتخابات ریاست جمهوری و کاندیداتوری ریاست جمهوری به طور کلی تأثیر خواهد گذاشت؟
قطعا این اصلاحات و تغییرات در کاندیداتوری برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری تاثیر خواهد گذاشت؛ قطعا انتخابات ۱۴۰۰ یک انتخابات سرنوشت سازی است که تاثیرگذار خواهد بود، به ویژه یک سری محدودیت هایی در رفتار انتخاباتی کاندیدها اعمال خواهد شد و نظم حداقلی نیز ایجاد خواهد کرد تا شرکت کنندگان اهداف انتخاباتی خود را در چارچوب این نظم جدید پیگیری کنند، به ویژه آنکه رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز در این رابطه اشاره کردند حرکت هایی در چارچوب گام دوم انجام شود و ممکن است نیروهای تازه ای وارد عرصه انتخابات شوند و احتمالا منجر به شکل گیری جناح جدید و سومی که فرای جریان های اصولگرا و اصلاح طلبان است گردد تا در ساخت جمهوری اسلامی و در داخل سیستم ظهور پیدا کند و رویش جدیدی اتفاق بیافتد چون گروه عدالت خواهان که گروه نوپایی در سیستم سیاسی ایران به شمار می روند. بنابراین قانون می تواند شرایط را رقابتی تر کند البته به شرط آنکه به دور از غرض ورزی های سیاسی و با یک نگاه فراجناحی صورت پذیرد.
چرا چنین محدودیت های ملی اعمال می شود؟ منظور از ایرانی الاصل بودن چیست؟
طبیعتا بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شرط ایرانی الاصل بودن ذکر شده است، آریایی بیشتر جنبه گروه خاص و نژادی دارد در صورتی که تعریف ایرانی بودن جنبه ملی گرایانه وطن و کشور را در بر دارد و ایرانی بودن شرط است نه آریایی؛ در حقیقت شرط ایرانی الاصل بودن در مقام رهبری کشور مطرح نیست و مجمع خبرگان کشور مرد بودن را شرط تعیین کرده است، اما در مقام رئیس جمهوری چنین طرحی مطرح شده است، تا اتباع خارجی، کسانی که تابعیت ایرانی را ندارند نتوانند در انتخابات ریاست جمهوری که در سطح بالایی برگزار می شود، شرکت کنند.
این اصلاحات فضا را به سمتی خواهد برد تا شکلی ساختارمند حقوقی به عرصه انتخابات دهد و همچنین شرایط را طوری می بینیم که در ایران نیاز به تغییر و تحولات بزرگتری هم احتمالا در چارچوب گام دوم که سیاست های کلی نظام است، به شکل سیاست های اصل ۴۴ که از طرف رهبری عنوان شد یا به نوعی دیگر اعمال گردد.
آیا شهروندی که صدها سال است در ایران زندگی می کند چون ارمن ها یا عرب ها که اکثرا در جنوب کشور زندگی می کنند یا شهروندان ترکمن ایران، هیچگاه نخواهند توانست در انتخابات کشورشان کاندید شوند؟ یا همینطور در مورد زرتشتیان ایران، آیا همچنان به صورت اقلیت خواهند ماند؟
تا کنون اقلیت های مذهبی و قومی در ایران برای شرکت در کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری تائید صلاحیت نشده اند ولی این بدان معنا نیست که در آینده نیز نتوانند تائید صلاحیت و کاندید گردند؛ به هر حال شورای نگهبان تفسیری دارد و تفسیر قانون اساسی با این نهاد دادرسی اساسی است مانند شورای قانون اساسی در فرانسه یا دادگاه قانون اساسی در ترکیه؛ این نهاد نیز وظیفه رسیدگی به این امر را دارد.
بنابراین شورای نگهبان تصمیم گیرنده نهایی در این زمینه است و بعنوان بخشی از قوه مقننه نیز در رسیدگی به این امر حضور دارد.
فضا به سمتی رفته است که انتخابات آینده ایران بسیار مهم به شمار می رود.
اقلیت های مذهبی در واقع در پارلمان کشور دارای کرسی های خود هستند که در انتخابات شورای مجلس بین خود برای مثال زرتشتیان با زرتشتیان یا یهودیان با یهودیان نه با مسلمانان برای کسب کرسی رقابت می کنند.
همین طور اهل سنت نیز در ایران نمایندگان خود را در مجلس دارند، اما در سطح وزرا یا رئیس جمهور تا به کنون از این اقلیت ها استفاده نگردیده یا کمتر استفاده شده است، اما نمی توان لزوما گفت در آینده این اقلیت ها در انتخابات ریاست جمهوری حضور نخواهند یافت و چنین امکانی وجود دارد و این تصمیم منوط به رای شورای نگهبان بر اساس زمان و شرایط است.
