اسپوتنیک - یون یانگ کوان وزیر پیشین امور خارجه و تجارت جمهوری کره در مقاله ای منتشره در رسانه آمریکایی پراجکت سیندیکیت، نوشت که جنگ تجاری ترامپ با چین وارد مرحله جدید و حتی بیشتر خصمانه ای شده است. در آسیا شرایطی به وجود آمده است که این منطقه به "میدان نبرد" اصلی جنگ سرد تبدیل می شود.
به نظر می رسد تصمیم حزب کمونیست چین برای معرفی قانون جدید امنیتی هنگ کنگ از نظر تاریخی از قبل تعیین شده بود. امتناع چین از توافق "یک کشور، دو سیستم" فقط موضوع زمان بود. چین همواره هنگ کنگ را بخشی جدایی ناپذیر از قلمرو خود دانسته است.
افت و رکود آمریکا در 12 سال گذشته - از بحران مالی سال 2008 تا زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ - به چین فرصتی برای تسریع در گسترش استراتژیک خود داده است. اگرچه شی جین پینگ رئیس جمهور چین مدتهاست به جهان اطمینان می دهد كه اقیانوس آرام به اندازه کافی بزرگ است تا هم چین و هم ایالات متحده را در خود جای دهد، اما سیاست های واقعی وی غالباً غیر از این بوده است. علاوه بر نظامی سازی دریای چین جنوبی، ابتکار عمل "یک کمربند یک راه" که او آنرا معرفی و اجرایی کرده است، هدف آن تبدیل چین به یک نقطه کلیدی در کل قاره اوراسیا است.
اکنون که تصمیمی مبنی بر الحاق کامل هنگ کنگ به چین قاره ای گرفته شده است، شی احتمالاً به تایوان توجه خواهد کرد و معتقد است که در این شرایط، دولت ترامپ هیچ کاری نخواهد کرد. اما سیاستمداران آمریکایی پس از دو دهه تلاش برای برقراری روابط تجاری عادی با چین، موضع خود را تغییر داده اند. از زمان تصمیم حزب کمونیست چین در مارس 2018 مبنی بر لغو دوره ریاست جمهوری، وزارت امور خارجه آمریكا هرگونه توقع نزدیكی میان چین شی و غرب را كنار گذاشته است.
همه گیری کووید-19 انگیزه بیشتری به مرحله حتی بیشتر خصمانه سیاستهای مقابله ای آمریکا علیه چین داده است. در آسیا شرایطی به وجود آمده است که این منطقه را به "میدان مرکزی" جنگ سرد جدید که هم اینک آغاز شده است تبدیل می کند.
برای درک ماهیت درگیری های آینده، رهبران آسیا - به همراه سران سایر نقاط جهان - باید بر سه راستای متفاوت اما متقابل رقابت بین چین و آمریکا متمرکز شوند: نظامی - سیاسی، اقتصادی و ایدئولوژیک.
در راستای نظامی- سیاسی، سؤال اساسی این است که آیا چین به دنبال اخراج ایالات متحده از آسیا خواهد بود و به این ترتیب به هژمون غیرقابل انکار در منطقه تبدیل خواهد شد. علاوه بر این، چین سعی خواهد کرد تعهدات ایالات متحده را برای تضمین امنیت کره جنوبی، ژاپن و فیلیپین از طریق انجمن ملل آسیای جنوب شرقی - آسیان تضعیف کند. اما چنین روند تهاجمی توسط چین ممکن است همسایگان را وادار کند تا ائتلاف ضد چینی جدیدی را تحت حمایت ایالات متحده تشکیل دهند. اگر این اتفاق بیفتد، جنگ سرد جدید در آسیا می تواند به جنگ گرم غیر عمدی منجر شود.
مشکل دوم - اقتصادی است. هرگونه رویارویی در سطح نظامی- سیاسی، ناگزیر اقتصاد منطقه را از اقتصاد پردرآمد به اقتصادی با درآمد منفی تبدیل می كند. بسیاری از کشورهای آسیایی که برای امنیت به ایالات متحده وابسته هستند از روابط عمیق تر با چین بهره مند می شوند. برای این کشورها، شکاف طولانی با چین بسیار پرهزینه، پیچیده و خطرناک خواهد بود. این امر باعث می شود آنها در مقابل تلاش های ایالات متحده مقاومت کنند.
عدم اطمینان در موضع آمریکا به حل مشکلات کمک نمی کند. کشورهای آسیایی تعجب می کنند که ایالات متحده چه دیدگاهی واضح و جامع از یک دوره جدید خواهد داشت.
دولت ترامپ می گوید که می خواهد "شبکه شکوفایی اقتصادی" جدید را در منطقه ایجاد کند. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این شبکه با همان رویکرد یک طرفه "آمریکا مقدم بر همه"، اعلام شده توسط ترامپ اداره خواهد شد؟ ترامپ با ولخرجی سه ساله از حسن نیت آسیا برای آمریکا، به طور چشمگیری پتانسیل توافق درباره موضوعات امنیتی را کاهش داده است.
در حالی که بعد نظامی- سیاسی عامل تعیین کننده جنگ جدید سرد است و عامل اقتصادی وابسته آن است، رویارویی عقیدتی نقش فزاینده ای ایفا خواهد کرد. باز هم، سؤال اساسی این است که چقدر چین در پیشبرد مدل "سرمایه داری استبدادی" به عنوان "بالاترین" جایگزین برای دموکراسی لیبرال پیش خواهد رفت.
اگر چین الگوی خود را همانند اتحاد شوروی بطور تهاجمی پیاده کند، جنگ جدید سرد تمام عیار رخ خواهد داد. هرچه چین پایدارتر باشد، احتمال اینکه کشورهای دموکراتیک به نام سیستم ایدئولوژیک خود در برابر آن متحد شوند، بیشتر است.
البته، دموکراسی های پیشرفته جهان در بحران فعلی بهترین های خود را نشان نداده اند. اما اصول دموکراتیک - احترام به حقوق بشر، آزادی های مدنی و حاکمیت قانون - ارزشهای جهانی هستند که هنوز هم از حمایت گسترده در بین آسیایی ها برخوردارند، به ویژه وقتی که با استبداد ها مقایسه می شوند. این امر مانع تمایل چین به خارج کردن ایالات متحده از مواضع برتر در جهان خواهد شد.
هنوز باید مشخص شود که سه بعد درگیری دقیقا چگونه تعامل خواهد داشت. رهبران آسیا باید با احتیاط عمل کنند، و در نظر داشته باشند که اوضاع ناپایدار است و سناریوهای مختلفی را برنامه ریزی کنند. البته بد نبود که ایالات متحده یا چین در حین عملشان، کمی فروتنی از خود نشان دهند. متأسفانه، وقتی شخصی به فکر ترامپ یا شی باشد، این خصوصیات شخصیت به ذهن او خطور نمی کند. اما برای جلوگیری از تصادف فاجعه بار، این امر کاملاً ضروری است.
یون یانگ کوان وزیر پیشین امور خارجه و تجارت جمهوری کره، استاد افتخاری امور بین الملل در دانشگاه ملی سئول.
