هوش مصنوعی و کرونا؛ آغازی برای یک پایان

اسپوتنیک - باور مردم همواره مهم تر از هرچیزی است و همین باور است که سبب می شود مردم، دانشگاهی یا غیردانشگاهی، جمله بدون تحقیق و تفحّصی به نشر  محتواهایی بپردازند که بیان میدارد مدت ها پیش، بودند نویسنده هایی که پیش بینی کرده بودند که روزی فراخواهد رسید که آدمیان، ناچار به شستن دست به هر ترتیب شده یا بیماری ای همه گیر، جان بسیاری را خواهد گرفت و آن بیماری از یک غذا برمیخیزد و ... که فقط به نحوی بگویند در فلان کتاب داستانی نوجوان یا پیشگویی یا پیشگو به این موارد اشاره شده است.

ولی نکته آنجاست که همین باور مانع از قبول اجرای الزامات برای آینده محتمل تر می شود و از همین رو است که اکنون در بحبوحه بیماری شایع کنونی، یعنی ویروس کرونا (کویید 19) بسترهای آنلاین برای انجام امور روزمره، دانشگاهی و اداری به صورت مطلوب و همگانی فراهم نبوده و از یک سو مخاطب را باید خانه نشین کرد و از سوی دیگر امور اداری و روزمره همان مردم را باید با برقراری شیفت های مختلف کاری و به طرق مختلف به صورت حضوری انجام داد.

از یک سو قرنطینه نکرد و از سوی دیگر امکانات تفریحی و نیز کنترل ویروس به صورت کامل فراهم نیست.

تنها طریق بررسی هم از طریق دستگاه تب سنجی است که اعتبارش کامل مشخص نیست (طبق بررسی های صورت گرفته منفی شدن تست و نداشتن تب، الزاماً از دلایل مبتلا بودن به ویروس کرونا نیستند) و نیز خوداظهاری آنلاین، آنهم از مخاطبینی که مشخص شد بیش از نیمی شان، به خاطر ترس از ابتلا به پزشکان مراجعه یا درمانی را آغاز کرده بودند.

این بحران می گذرد و بحران های دیگر نیز... لکن حال زمان بهره مندی از تجربه دیگران و شناخت ظرفیت های موجود و ایجاد زیرساخت برای مواجهه و مقابله با بحران های آتی است.

گام نخستی که باید به آن توجه داشت «پذیرش فناوری» است؛ دیگر باید پذیرفت که کار صرفاً به یک ساختمان نیاز ندارد و ما اکنون در عصر «بدون زمان و مکان Noun Locality» به سر می بریم.

بنابراین ضروری است تا زیرساخت های تکمیلی برای انجام دورکاری چه در زمان بحران و چه خارج از این زمان فراهم شود.

گام دوم، حرکت در مسیر علم بدون مقاله دانشگاهی است. امروز، داشتن بیشترین مقاله علمی شاید چندان کاربردی نباشد اگر همان مواردی که بر روی کاغذ نقش می بندد، اجرایی نشود.

هوش مصنوعی، اکنون به عنوان یگانه راه ممکن برای درمان و پیشگیری از ابتلا به بیماری های کنونی و نیز آتی شناخته می شود و به کمک  این فناوری حتی می توان تمامی رفتارهای مرتبط با یک بیماری را که می‌تواند به‌صورت آشکار سلامت مردم را به خطر بیندازد زیر نظر گرفت و در مورد آن تصمیم‌گیری کرد و کشور سنگاپور در همین ایام که همه از دانش و مهارت هایشان در جلوگیری از شیوع هرچه بیشتر ویروس کرونا سخن می گویند، بدون هیچ سر و صدایی مشغول توسعه است و از آمار ابتلای کمی هم برخوردار است.

شاید جالب باشد که امروز بیشتر بدانیم، سنگاپور برای سال 2030 برنامه «قدرت برتر هوش مصنوعی در پزشکی» را دارد و این مسیر را بدون انتشار مقالات گسترده در کشورهای مختلف و برجسته کردن آمار انتشار محتوای علمی، عملی می کند و هم اکنون نیز با استفاده از سیستم کنترل لحظه ای تب با استفاده از گوشی‌های هوشمند که مجهز به حسگر حرارتی هستند مانع از شیوع این ویروس به صورت گسترده شده است.

در ایام کنونی نیز، کشورهای مختلفی با استفاده از هوش مصنوعی دست به اقدامات قابل توجهی زدند که اگر ما امروز در این مسیر نمی توانیم قدم برداریم و این مهم را اجرایی کنیم، «فردا» کماکان زمان «دور» محسوب نمی شود و با بهره مندی از این تجربیات می توانیم در وقوع بحران های بعدی، مطلوب تر از اکنون عمل کنیم.

تجربه چین؛ شایع پیشگام، پیشگیر هوشمند

کشور چین با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشینِ با دوربین‌های حرارتی نسبت به بهبود در تشخیص ویروس و افزایش قدرت محاسباتی آنها برای تولید واکسن، اقدام کرده است.

ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، همراه دیگر کشور چین برای مهار ویروس کرونا بوده است؛ این ربات‌ها در تلاش هستند تا با پرسش و پاسخ از افراد عادی به پیشگیری و کاهش شمار مبتلایان به ویروس کرونا کمک کنند.

چین همچنین با استفاده از ابررایانه و هوش مصنوعی برای تشخیص و شناسایی سریع بیماران مبتلا به کرونا از طریق بررسی سی تی اسکن های قفسه سینه آنها اقدام کرده که این فناوری جایگزینی برای کیت های تست ویروس است.

یاور دیروز پلیس؛ همیار امروز پزشکان

تهاجمی‌ترین فناوری پلیس تا به امروز که با استفاده از هوش مصنوعی برای پیشگیری از وقوع جرم به وجود آمده بود و کشورهایی همچون امارات متحده عربی، انگلستان و چین از آن استفاده می کردند، امروز همیار مطلوب دستگاه پزشکی کشور چین شده است.

این کشور با استفاده از  دوربین‌های تشخیص چهره و دمای بدن، سلامت شهروندان حاضر در مکان‌های عمومی را بررسی و ردیابی می‌کند و با استفاده از این سیستم، چهره تمامی شهروندان در مکان‌های عمومی اسکن شده و دمای بدن آن‌ها نیز اندازه‌گیری می‌شود. این اطلاعات به همراه مکان لحظه‌ای آن‌ها در پایگاه داده ذخیره می‌گردند و در صورتی که دمای بدن شهروندان مشکوک باشد، افراد سریعاً جهت انجام تست به مراکز درمانی هدایت می‌شوند.

به احترام خدمتگذاران نظافت

در این میان، کارمندان خدوم نظافتی را نیز نباید فراموش کرد که در کنار پزشکان و پرستاران، به دلیل وظیفه ارزشمندشان احتمال درگیری با بیماری در آنها تقویت می شود و دولت چین به کمک هوش مصنوعی، سر تعظیم به آنها فرود آورده و با هدف جلوگیری از انتشار ویروس بوسیله‌ی لمس، ربات هایی که توسط کشور دانمارک ساخته شده را توزیع کرده است.

این ربات اقدام به ارائه سرویس هایی همچون ضدعفونی کردن اماکن و بیمارستان‌ها، درست کردن غذا و جابه‌جایی کالا در شهر می کند.

مسئولیت اجتماعی سودآور

شرکت Alibaba که یکی از شرکت‌های بزرگ چینی و خرده فروشی‌های عظیم این کشور است، نمونه ای مطلوب از عملکرد مسئولیت اجتماعی را به نمایش گذاشته و نیز به‌هنگام از هوش مصنوعی بهره مند شده است.

این شرکت، یک هوش مصنوعی جدید تحت عنوان CT Image Analytics Solutions را توسعه داده که قادر است تفاوت بین وجود COVID-19 (کرونا ویروس فعلی) و بیماری ویروسی ریه را ظرف مدت 20 ثانیه و با دقت 96 درصد تشخیص دهد که این امر با بررسی اسکن‌های توموگرافی کامپیوتری انجام می‌پذیرد و با استفاده از آن می توان با تکیه بر الگوریتم‌های یادگیری عمیق ماشین، شانس ابتلا به انواع بیماری‌های تنفسی در بدن فرد بیمار را نیز پیش‌بینی کرد.

این هوش مصنوعی که با استفاده از 5000 بیمار مبتلا، آموزش داده شده، در بیش از 160 بیمارستان توزیع شده است.

شرکت Alibaba همچنین اپلیکیشن Epidemic Prediction Solution را ارائه کرده است که با استفاده از آن می‌توان خصوصیات اپیدمیولوژی کووید-19 در یک منطقه جغرافیایی خاص را پایش کرده و بسته به داده‌های دریافتی از ابعاد، دوره پیک، سرعت گسترش و دوره اپیدمی بیماری در آن منطقه تحلیل‌های دقیقی ایجاد کرد.

از دیگر سو، این شرکت با همکاری مهندسین پلتفرم ارتباطی DingoTalk پلتفرم جدیدی طراحی کرده‌ که از طریق آن پزشکان درگیر مبارزه با کرونا در سراسر دنیا می‌توانند با متخصصین با تجربه چینی در مورد روش‌های درمانی مشورت کرده و پروسه درمان بیماران خود را بهبود ببخشند.

شرکت Alibaba به همین بسنده نکرده و سیستم هوش مصنوعی را راه اندازی کرده که با خطای ۰.۳ درجه سانتی‌گراد می‌تواند افرادی که بدون ماسک هستند یا تب دارند را با استفاده از تصویربرداری حرارتی برای تشخیص تب از راه دور شناسایی کند.

رقبا، متحد برای مهار ویروس کرونا

در کنار اقدامات صورت گرفته توسط شرکت Alibaba شرکت ping نیز به خوبی توانسته در مسیر همیاری به مسئولان چینی در مهار ویروس کرونا قدم بگذارد و با استفاده از سیستم هوش مصنوعی مبتنی بر تحلیل تصاویر در بیش از 1500 بیمارستان و مرکز درمانی ظرف مدت زمان 15 ثانیه و با دقت 90% به تشخیص مبتلایان این ویروس بپردازد.

همچنین شرکت Infervision نیز از سیستم هوش مصنوعی خود برای تصویربرداری پزشکی مبتنی بر هوش مصنوعی بهره برده است. برای آموزش این مدل هوش مصنوعی، بیش از دو هزار سی تی اسکن گرفته شده از ریه مبتلایان چینی با استفاده از واحدهای پردازش گرافیکی انویدیا V100 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که موفقیت صورت گرفته سبب بهره مندی بیمارستان های چین از این سیستم شده است.

ایالات متحده آمریکا، تجربه‌ی یک ارتباط دور

ایالات متحده آمریکا، برای کاهش ارتباط مستقیم با بیمار و جلوگیری از  احتمال شیوع این بیماری به پزشکان، از یک ربات برای درمان و رسیدگی به بیماران آلوده به ویروس کرونا استفاده کرده است.

ربات مذکور علائم حیاتی شامل دما و درجه حرارت بدن، تعداد نبض، فشار خون و تعداد تنفس بیمار را اندازه گیری می‌کند و آنها را از طریق یک نمایشگر هوشمند به پزشکانی که در اتاق دیگری هستند ارسال می‌کند.

ایالات متحده آمریکا در کنار پرهیز از ارتباط نزدیک پزشکان با بیماران مبتلا به ویروس کرونا، در راستای رسیدن به راهکار درمانی در مهار این ویروس حرکت کرده و با ارائه دسترسی محققان به «Summit» و «Sierra» قویترین و نیز دومین سوپرکامپیوتر قدرتمند در دنیا، امکان انجام شبیه سازی هایی که به پردازش بالایی نیاز دارند را برای آنها فراهم کرده است.

این کشور همچنین سیستم FluSense را راه اندازی کرده است که با استفاده از داده هایی که از طریق رایانه Raspberry Pi جمع آوری می شود، قادر به تشخیص صدای سرفه ها بوده و متوجه می شود که ویروس کرونا در چه مکان هایی دارد شیوع پیدا می کند.

در کنار این فناوری ها، سیستم Bright.md نیز به عنوان سنجشگر سلامت به یاری ایالات متحده آمریکا آمده و برپایه‌ی پاسخ‌های کاربران به پرسش‌های آنلاین، افراد مشکوک به ابتلا به ویروس کرونا را علامت‌گذاری و سپس تماس تصویری با پزشک برقرار می‌کند.

آمریکا نیز به مانند چین از ربات های خدماتی کمک گرفته که با استفاده از گاز زنون، بتواند در مدت زمان 10 تا 15 دقیقه به ضدعفونی کردن اتاق های بیمارستانی اقدام کند.

استرالیا؛ کانگوروی بی تحرک

در این میان استرالیا ترجیح داد که تنها در نقش پژوهشگر به یاری مهارکنندگان این ویروس بشتابد و از این رو هوش مصنوعی را در مسیر تحلیل پیشگویانه استفاده کرد و به بررسی روندها و داده ها پرداخت.

مهاراجه باهوش

هند در راستای اقدامات پیشگیرانه برای مبارزه با ویروس کرونا، هوش مصنوعی را درکالبد ربات هایی به کار گرفته است که اقدام به توزیع مواد ضدعفونی کننده و نیز ماسک و دستکش به افراد و مناطق فاقد امکانات می کند.

این ربات ها همچنین به سوالات مربوط به ویروس کرونا پاسخ داده و روش های مراقبتی و بهداشتی را آموزش می دهند و قابلیت یادگیری زبان های محلی برای پاسخ هرچه بهتر به تمام اقشار جامعه را دارند.

مهار به سبک چشم بادامی ها

کره جنوبی با استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ و سیستم‌های هشداردهنده‌ی پیشرفته مبتنی بر هوش مصنوعی اطلاعات کلیه‌ی شهروندان و اتباع خارجی مقیم کره جنوبی شامل اطلاعات سفر، فعالیت‌ها و نقشه‌های رفت و آمد فرد را ذخیره می‌کند و اطلاعات به دست آمده از کلیه‌ی سازمان‌های دولتی، بیمارستان‌ها، موسسات مالی، اپراتورهای تلفن همراه و سایر خدمات را با آن اطلاعات اولیه ادغام می‌کند.

جمع آوری این اطلاعات بستری را ایجاد می کند که بر اساس آن دولت کره جنوبی، در صورت مثبت اعلام شدن تست فردی، به راحتی افرادی که فرد آلوده با آن‌ها در تماس بوده را شناسایی کرده و آن‌ها را تحت آزمایش پزشکی قرار دهد.

تایوان و پیش بینی شیوع

در تایوان نیز هوش مصنوعی کمک کرده تا   داده های ناشناس در مورد حرکات افراد و نقشه های تراکم جمعیت با وضوح بالا را گردآوری کرده و بدین نحو به  پیش بینی شیوع ویروس کمک کند.

اینترنت اشیاء، پرستار هوشمند هنگ کنگ

هنگ کنگی ها ضمن خودقرنطینگی، از اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی برای کنترل ویروس کرونا بهره گرفته اند. آنها سنسورهایی را در داخل بازوی خود تعبیه کرده اند که به وسیله آن به صورت 24 ساعته دمای بدن، میزان تنفس، میزان اکسیژن خون و ضربان قلب آنها بررسی می شود و در صورت بروز هرگونه علائمی، پس از بررسی توسط هوش مصنوعی، با استفاده از تلفن های همراه هوشمند، از فرد سوالاتی پرسیده می شود که مسیر هدایت و درمان او را مشخص می سازد.

آرایش خلیجی

امارات متحده عربی که در سال های اخیر بودجه ی سنگینی برای تبدیل شدن به قدرت برتر هوش مصنوعی تا سال 2030 تخصیص داده است و در سال 2019 نیز نخستین دانشگاه تخصصی هوش مصنوعی را راه اندازی کرد، اکنون با استفاده از هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء در حال فراهم کردن هرچه سریع تر آمبولانس های خودران است که مجهز به چند دوربین فیلم‌برداری با کیفیت بالا درون آمبولانس بوده و سبب می شود تا پزشک به صورت مجازی معاینات اولیه را انجام دهد.

دقیق، همچون عقربه های ساعت

شاید شنیدن نام اسلوونی در میان کشورهای جهان درگیر ویروس کرونا کمی عجیب باشد، ولی این کشور با استفاده از هوش مصنوعی، ساعت های مچی را عرضه کرده است که با استفاده از آن مردم می توانند از اخبار صحیح برخوردار شده و با استفاده از فیک نیوزها، آرامش روانی شان در شرایط بحران حفظ شود.

گاوبازان هوشمند

اسپانیا ترجیح داده است که وقت بیشتری برای کادر پزشکی خود بخرد و آنها را بیشتر در معالجه مبتلایان این ویروس به کار گیرد و بر این اساس، ربات های هوش مصنوعی خود را بسیج کرده تا آنها آزمایش مراجعان را انجام دهند و بدین ترتیب، ضمن حفظ سلامت بیشتر کادر درمانی خود برای عدم مواجهه مداوم با بیماران احتمالی، به تمرکز بیشتر آنها برای یافتن راه حل های درمانی اقدام کرده است.

Big Data، بلژیک و اتریش

داده های بزرگ، در کنار اینترنت اشیاء دو همراه مطلوب برای هوش مصنوعی بوده و بلژیک و اتریش نیز برای مقابله با ویروس کرونا (کوید 19) از آنها بهره جسته است.

بلژیک  مجموعه داده های مربوط به اپراتورهای مخابراتی با داده های بهداشتی و تحت نظارت سازمان حفاظت از اطلاعات بلژیک را به منظور تولید مجموعه داده های ناپایدار و ناشناس در سطح منطقه ای جمع آوری کرده است که  می تواند برای ارزیابی نحوه شیوع ویروس موثر واقع شود.

در اتریش نیز بزرگترین اپراتور مخابراتی برای تهیه داده های ناشناس در توافق با مقامات به توافق رسیده است و یک مکانیسم مشترک به اشتراک گذاری داده های مشتری نامشخص برای ردیابی و تحلیل جنبش های جمعیت ایجاد کرده است.

داروسازان...

فرانسه و بریتانیا با استفاده از مدل یادگیری عمیق در تلاش برای کشف و توسعه درمان های ضد ویروسی جدید هستند و بدین ترتیب هوش مصنوعی را در کنترل ویروس کرونا به خدمت گرفته اند.

رفیق روزهای سخت

گوگل، سالهاست که تنها یک موتور جستجوگر نیست و فعالیت های گسترده اش بیانگر این بوده که نمی خواهد به پایان فکر کند.

گوگل، در بحران کرونا هم یاریگر شده و با استفاده از سیستم کگل (Kaggle) خود، مقالات مرتبط با کرونا را دسته بندی کرده تا محققان بتوانند به سهولت به آنها دسترسی پیدا کرده و درمسیر رسیدن به داروی این ویروس سرعت خود را افزایش دهند.

از دیگر سو، این شرکت برای تهیه اطلاعات مورد نیاز و کاربردی در مورد ویروس کووید-۱۹، پیش‌بینی‌هایی را با یک سیستم یادگیری عمیق منتشر کرده است که چگونگی پیشرفت ساختار پروتئین کشنده کروناویروس را روشن می‌کند.

مایکروسافت و نمایش حضور

در این میان شرکت مایکروسافت نیز از غافله بازی هوش مصنوعی در زمین ویروس کرونا جا نمانده و ربات CDC را راوانه میدان کرده است.

این ربات به منظور کاهش فشار در ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی با بیمارانی که به مراکز درمانی مراجعه می کنند ساخته شده و با ارائه اطلاعات به روز در پاسخ به مراجعان، همیار مناسبی برای کادر درمانی است.

به «نقطه» سلام

باید از اطناب بیشتر پرهیز کرد و به جمله ای خاتمه بخشید یادداشت را. هوش مصنوعی عرصه پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانشها، علوم و فنون قدیم و جدید بوده و امروز یگانه راه ممکن برای پیشگیری از شیوع بیشتر و نیز درمان ویروس کرونا است و ضمن افزایش دقت و سرعت، سبب کاهش هزینه های درمان و نیز خطاهای احتمالی می شود.

هوش مصنوعی بر خلاف آنچه در فیلم ها، به عنوان یک موجود پلید و آغازگر روز رستاخیز نمایش داده می شود، همراه و همیاری برای تسهیل در امور تمام مردمان روی کره زمین است.

و در پایان نباید فراموش کرد که فن آوری های جدید به طور مداوم پزشکان و دانشمندان را قادر می سازد که روش های پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری را بهبود بخشند. هوش مصنوعی یکی از چنین فناوری هایی است و اگرچه محدودیت های خود را دارد، اما این امکان را به متخصصین بهداشت می دهد تا از مقادیر زیادی از داده های موجود در اختیارشان، پیش بینی های دقیقی ساخته و با صرفه جویی زمان به هنگام وقوع بحران ها، نقش اساسی داشته باشند. سرمایه گذاری در هوش مصنوعی و دانش داده ابزار مهمی را ایجاد می کند که متخصصان هنگام مواجهه با موقعیت های غیر منتظره مانند همه گیری کروناویروس به آن نیاز دارند.

تهیه شده توسط سینا تفنگ چی، دکترای تخصصی علوم ارتباطات و متخصص تکنولوژی های نوین و مدرس علوم ارتباطات دانشگاه پیام نور