اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور ایران، از موافقت رهبر ایران با برداشت یک میلیارد دلار اعتبار از صندوق توسعه ارزی برای تثبیت اشتغال موجود و ایجاد اشتغال جدید خبر داد.
رهبر ایران نیز با آن موافقت کرده است. در این راستا خبرگزاری اسپوتنیک به اقای عبدالمجید شیخی استاد دانشگاه علامه و كارشناس اقتصادی در خصوص برداشت از صندوق ذخیره ارزی در ایران و پیامدهای آن برای نسل ایندگان و همچنین نحوه جبران این اقدام به گفتگو نشسته است.
پرسش: از آنجا که صندوق توسعه ملی برای حفظ بهره وری یکسان نسل آیندگان از منابع طبیعی و زیر زمینی است، پس از این برداشت گزینه های جایگزین برای پر کردن صندوق ذخیره ارزی چیست؟
فلسفه ایجاد صندوق توسعه ملی در وافع؛ در سه نکته خلاصه می شود. نکته اول اینکه این صندوق برای تنظیم ورودی و خروجی ارز به کشور ایران است و در واقع یک اهرم ضربه گیر است. وقتی به عنوان مثال درآمد ارزی بالا است، برای اینکه منابع را حیف و میل نشود، مازاد آن در این صندوق ذخیره می نماییم و در موقع کمبود و کاهش ورود ارزی به صندوق، می توان برای فعالیت های زیرساختی و زیربنایی، مبالغی از این صندوق را با امضا و تایید رهبر ایران، برداشت نماییم.
نکته دوم در دلیل ایجاد صندوق توسعه ملی، رعایت حقوق آیندگان برای منابع زیرزمینی و ثروت های طبیعی کشور محسوب می گردد. وقتی ما این هزینه ها را صرف زیبناها و زیرساخت ها می نماییم، عملا منافع آن به آیندگان نیز می رسد.
نکته سوم در واقع رعایت اولویت های کشور در مواقع غیر عادی در کشور است (در اینجا از کلمه بحران استفاده نمی کنیم زیرا بحران در کشور به وجود نیامده است) اما شرایط کشور غیر عادی است و تحریم ها علیه ایران افزایش پیدا کرده است و فروش نفت عملا مقداری کاهش پیدا کرده است. در این مواقع می توان از صندوق برای تامین هزینه های زیبنایی و زیرساختی استفاده کنیم. این مجوز در جهت ایجاد اشتغال و تثبیت اشتغال است، و عملا هم در واقع شرط تنظیم بازار ارز رعایت شده است، در مواقعی که ورودی ارز به صندوق با کاهش رو به رو شده است، این امر توجیه پذیر است. از سوی دیگر این مخارج برای ایجاد اشتغال است و منافع آن هم برای نسل فعلی و هم برای نسل آینده است.
البته از نظر بنده، دولت باید در جهت تعریف پایه های مالیاتی جدید و جلوگیری از فرار مالیاتی بیشتر تلاش کند و کمتر به منافع صندوق چشم بدوزد. اما متاسفانه این دولت این توانایی را تا الان نشان نداده است. امیدواریم در آینده این مسائل را بتوان حل نمود.
پرسش: ایران چگونه می تواند، دارایی ها و پولهایی را که در اثر تحریم ها از دست داده است را جبران نماید؟
برنامه اقتصاد بدون نفت که در برنامه های پنج ساله اخیر ذکر شده است، در حال پیگیری است. اما متاسفانه دستگاه قوه مجریه کمتر این موضوع را جدی گرفته است و بیشتر به دلیل روزمرگی به دنبال درآمدهای راحت تر می گردد. وگرنه ما برنامه ای برای حذف خام فروشی نفت و گاز داریم، البته تلاش هایی اخیرا صورت گرفته است. در واقع یکی از مزایای تحریم ها این است که ایران را ترغیب می نماید که برنامه اقتصاد بدون نفت خام را عملی نماید. راه هایی برای جبراین این وجود دارد که ما با سرمایه گذاری در بخش فرآوری نفت بتوانیم، فرآوری های نفت را صادر نماییم و بعلاوه همین کار را هم در زمینه گاز می توانیم انجام بدهیم.
برای دور زدن تحریم ها نیز راه هایی برای فروش نفت بین مشتریان نفت وجود دارد و بسیاری از کشورها ساختار پالایشگاه های نفتی آنها متناسب با ساختار نفت ایران است و اینها نمی توانند نفت خود را عوض کنند و محصول دیگری را جایگزین کنند، لذا آرزوی امریکا برای به صفر رساندن نفت ایران نمی تواند عملی شود.
