خبرهای از منابع دیپلماتیک مبنی بر آمادگی ترکیه برای حمله بر منبج به گوش میرسد. حتی خبرهایی از هشدار ترکیه به روسیه برای منصرف کردن حضور نیروهای سوریه در منبج در رسانهها منتشر شد. در حالیکه مشکل منبج با کشور سوریه به آرامی در حال حلوفصل است و شبه نظامیان کرد به میل خود شهر را در اختیار نیروهای سوری قرار میدهند به نظر میرسد که ترکیه از این وضعیت ناراضی است. در این خصوص با کارشناس مسایل خاورمیانه دکتر نبی الله رشنو به واکاوی علت تحرکات اخیر ترکیه را شرق فرات پرداختیم.
آقای دکتر رشنو با شرایط کنونی آیا ترکیه به منبج حمله میکند؟
منبج و تحولات سیاسی و رسانهای ناشی از آن به نظر می رسد که آخرین فرصت برای بازیگری ترکیه با هدف تثبیت جایگاه و نقش آفرینی ترکیه در چشم انداز آینده تحولات سوریه میباشد. ترکیه به دنبال حداکثر امتیاز سیاسی و منطقهای از تحولات سوریه است. اولین امتیاز، موضوع سازماندهی مطلوب کردها و تحمیل اراده سیاسی حاکمیت بر تمامیت ارضی کشور است تا آقای اردوغان در راستای تحولات سیاسی و قانون اساسی ریاستی جدید بتواند به اهداف راهبردی مدنظر حزب مربوطه در آینده سیاسی ترکیه دست یابد. دومین امتیاز، اینکه ترکیه امکان حمایت و تثبیت جایگاه منطقهای لازم برای بروز و ظهور اندیشههای اخوانی با هدف حضور منطقهای و نقش آفرینی در آینده تحولات خاورمیانه را برای خود حفظ و تقویت نماید. سومین امتیاز که ترکیه در پی آن است استفاده از ظرفیتهای متعدد سیاسی، تاریخی، هویتی، ایدئولوژیکی، اقتصادی و استراتژیکی این منطقه برای نقش آفرینی در اروپا و کسب امتیازات لازم جهت پیوند با اتحادیه اروپا است.
لذا دامنه درگیری گسترده ای در منبج قابل پیش بینی نیست زیرا ترکیه عمدتآ بدنبال امتیازات سیاسی و راهبردی تعریف شده در استراتژی روابط منطقهای و بین المللی مدنظر خویش میباشد؛ پس باید منتظر معاملات جدید آقای اردوغان برای کسب حداکثر منافع ملی و بین المللی ترکیه در تحولات جاری باشیم. این معاملات هم در سطوح منطقه و با کشورهای منطقه در حال ترسیم است و هم با ایالات متحده آمریکا و روسیه قابل پیش بینی است.
به طور دقیقتر ترکیه در منبج به دنبال چه اهدافی است؟
ترکیه از موضوع منبج بدنبال دستیابی به نوعی توازن منطقهای با هدف تحمیل اراده بر کردها و نیز کسب امتیازات سیاسی-راهبردی بینالمللی از بازیگران منطقه ای و فرامنطقهای در تحولات میدانی سوریه میباشد.
کشور سوریه چه واکنشی نشان میدهد؟ آیا سوریه میتواند کردها را تنها بگذارد؟
سوریه مترصد واکنشهای منطقهای و بخصوص اجماع اعراب در پیوند سیاسی با حاکمیت آقای بشار اسد است. چنانکه بعد از سفر عمرالبشیر و زمزمههای اتحادیه عرب و ورود تدریجی آنان به میدان مسالمتآمیز هماهنگیهای سیاسی با سوریه، اکنون حکومت سوریه در چانهزنیهای داخلی و بینالمللی از دست پر بهرهمند است. لذا با استفاده از رایزنیهای اخیر رهبران کرد شمال و غرب سوریه به نظر میرسد که آقای اسد فقط با تحمیل اراده پیشین و حفظ تمامیت ارضی با آنان مذاکره خواهد کرد و ایشان نیز جامعیت سوریه را در قالب نوعی سیستم فدرالیزم کنترل شده از مرکز خواهند پذیرفت.
آقای دکتر رشنو به نظر شما راه حل ایران در این ماجرا برای حل مشکل چه میتواند باشد؟
ایران در سوریه در صورت پیگیری و تحقق سیاست ثبات و همگرایی منطقهای حتما پیروز بلامنازع این میدان خواهد شد. لذا لازمه آن ضمن حمایتهای سیاسی و میدانی از حاکمیت بشار اسد حتما باید به دنبال مشارکت مثبت سایر رقبا و همراهان در تحولات سوریه باشد. بگونهای که علاوه بر ترکیه و روسیه بهتر است به دنبال همگرایی با کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس نیز با استفاده از موضوع سوریه باشد. اولین کشور در این سیاست میتواند قطر باشد و بعد با مصر بهنوعی وارد چانهزنی شود. همچنین ایران باید با موضوع ثبات در سوریه و آینده تحولات منطقه با استفاده از رایزنان نیابتی منطقه و فرامنطقهای از تحولات اخیر در عربستان استفاده نماید و بسترهای مذاکره را فراهم کند. اگر جمهوری اسلامی ایران براساس ژنومهای ژئوپلیتیک و مجموعه مشخصات راهبردی کشور در سیاستهای منطقهای تصمیم سازی و سیاستگذاری اجرایی را پیشه نماید حتما نتیجه قطعی آن تحقق توازن ژئوپلیتیکی در مسائل منطقهای و فرامنطقهای خواهد بود و این سیاست ایران را به مرکز ثقل تعادل و توازن قدرت منطقه ای تبدیل میکند هچنین سبب باروری زمینههای رشد و توسعه پایدار کشور با اجرای بهینه و منافع حداکثریاز مزایای نهفته در این سیاست می باشد.
ممکن است عقاید نویسندگان مقالات با سیاست های اسپوتنیک مطابقت نداشته باشد.