به گزارش اسپوتنیک، بر خلاف تصور شاید اکثریت مردم، اگر نگاهی به گذشته بیندازیم، متوجه می‌شویم که ایران و اروپا همکاری‌هایی در حوزه نظامی داشته‌اند. در زمان جنگ هشت ساله ایران و عراق، اروپایی‌ها، تهران را تحریم تسلیحاتی کردند و شاید به همین خاطر است که فکر کردن در مورد همکاری نظامی بین ایران و اروپا طی چند دهه گذشته، دور از ذهن بوده است.
یکی از موارد همکاری دو طرف با یکدیگر در زمینه نظامی به سال ٢٠٠٥ بازمی‌گردد که سازمان پلیس ایران ۸۰۰ قبضه تفنگ ویژه تک تیراندازی نوع «اچ‌اس ٥٠» از اتریش و ۸۰ میلیون فشنگ این نوع از جنگ‌افزار را از انگلیس خریداری کرد. هدف از فروش چنین جنگ‌افزاری به ایران کمک به این کشور در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر از افغانستان به ایران بود که در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی صورت پذیرفت.
اما نقطه تاریک همکاری ایران و اروپا به سال ٢٠٠٥ و پس از اینکه محمود احمدی نژاد به ریاست جمهوری ایران رسید، بازمی‌گردد. در این برهه زمانی حتی همکاری نظامی بین ایران و غرب تا حدود زیادی متوقف شد. حسن روحانی، رئیس جمهور وقت ایران نیز پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری در سال ٢٠١٣ تلاش کرد با حل مساله هسته‌ای که به یک معضل تبدیل شده بود، اوضاع را تغییر دهد. با امضای توافق هسته‌ای، ایران این امکان را یافت تا خود را به‌عنوان عامل تامین‌کننده امنیت در منطقه معرفی کند و اعلام کرد که مایل است روابط خود را با همه کشورهای جهان و به‌ویژه کشورهای اروپایی گسترش دهد. در نتیجه این تلاش‌ها سپتامبر سال ٢٠١٦ یک هیات بلند پایه نظامی ایتالیا در سفر به ایران با دریادار حبیب‌الله سیاری، فرمانده وقت نیروی دریایی ایران دیدار و در زمینه توسعه پیوندهای موجود بین دو کشور گفت‌وگو کرد.
سپتامبر ٢٠١٦ یک رزمناو نیروی دریایی ایتالیا به نام «یورو» برای شرکت در رزمایش مشترک دریایی با شناورهای جنگی ایران در بندرعباس پهلو گرفت. این رزمایش در تنگه راهبردی هرمز در تاریخ ٢٧ سپتامبر سال ٢٠١٦ برگزار شد. چند هفته پس از آن، فرمانده وقت نیروی دریایی ایران در «یازدهمین سمپوزیوم قدرت‌های دریایی ونیز برای نیروهای دریایی کشورهای حاشیه دریای مدیترانه و دریای سیاه» که در ایتالیا برگزار شد، حضور پیدا کرد. دریادار سیاری به‌عنوان میهمان ویژه این همایش و به دعوت مقامات نیروی دریایی ایتالیا به این کشور سفر کرده بود. سفر وی به ایتالیا نخستین سفر یک فرمانده نظامی ایران به اروپا از سال ١٩٧٩ محسوب می شد.
اما در ادامه این همکاری‌ها، ماه نوامبر امسال در حاشیه دهمین سالگرد اجلاس فرماندهان نیروی دریایی کشورهای حاشیه اقیانوس هند، امیر دریادار حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش با جانشین فرماندهی نیروی دریایی ایتالیا دیدار کرد. در این دیدار دریادار خانزادی با اشاره به اعزام ناوگروهی از کشور ایتالیا به منطقه یکم نیروی دریایی ارتش مستقر در بندرعباس تاکید کرد: در آینده‌ای نزدیک ناوگروهی از نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به کشور ایتالیا جهت بازدید و تعاملات اعزام خواهد شد. جانشین فرمانده نیروی دریایی ایتالیا در ادامه ضمن خرسندی از این ملاقات گفت: نیروی دریایی ایتالیا آمادگی کامل در خصوص میزبانی از ناوگروه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را دارد.
برای بررسی جنبه‌های گوناگون همکاری نظامی ایران و اروپا تصمیم گرفتیم با جناب آقای عليرضا اكبری، كارشناس مسائل استراتژيک همکلام شویم.
عدم قطع همکاری ایران و اروپا نه تنها در مسائل اقتصادی که حتی در مسائل نظامی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
روابط دفاعی و نظامی ایران با اروپا موضوع تازه‌ای نیست. اروپا در زمان جنگ ایران و عراق، بصورت کامل ایران را به لحاظ تسلیحاتی و پشتیبانی نیازمندی‌های جنگی تحریم نموده بود اما در دولت آقای هاشمی رفسنجانی بحث تنش زدایی و نهایتا گفتگوها بین طرفین آغاز شد و در نتیجه آن در زمان دولت اصلاحات، ایران روابط دفاعی قابل ملاحظه‌ای را با کشورهای اروپایی برقرار نمود. مشخصا سفر وزیر دفاع وقت ایران به چند کشور اروپایی و سفر متقابل مقامات دفاعی در سطح وزیر از اروپا به ایران از دولت اول آقای خاتمی شروع شد و این روابط البته دچار افت و خیز نیز بوده است؛ در دولت های آقای احمدی نژاد این روابط محدودتر و مضیق شد ولیکن مجددا از بعد از گفتگوهای هسته‌ای در دور چهارم یعنی زمان دولت آقای روحانی مجددا روابط توسعه پیدا کرد. پس از اجرای برجام این روابط در حد نظامی هم گسترش پیدا نمود. بنابراین روابط ایران و اروپا مسئله تازه‌ای نیست و ادامه روند قبلی است و تصور بنده اینست که هر دو طرف به حفظ و توسعه سطح و عمق این روابط نیاز دارند و این نیاز به لحاظ ملاحظات راهبردی فرا منطقه‌ای هم اروپا و هم ایران است.
ایران علاوه بر ایتالیا با چه کشورهای دیگر اروپایی روابط نزدیک نظامی دارد؟
در سوابق مشخصا سفر وزیر دفاع اتریش و وزیر دفاع یونان را به ایران و سفر وزیر دفاع ایران را به این کشورها در زمان دولت آقای خاتمی داشتیم. ایران همچنین مراوداتی حتی در سطح اول مقامات با دولت بریتانیا و دولت فرانسه برای توسعه روابط دفاعی داشته است. اما ایتالیا به لحاظ وجود روابط قبلی و همکاری نیروی دریایی دو طرف این استعداد را داشت که از سپتامبر 2016 با ابتکار طرف ایرانی روابط گذشته را از نو شروع کنند و آمد و شد ناوگان دریایی و ناوگروه‌های دریایی دو طرف این همکاری را احیا کرد. این ظرفیت برای همکاری با اکثر کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، اتریش، یونان، فرانسه و حتی آلمان وجود دارد.
همکاری نظامی ایران با کشورهای اروپایی تا چه حد گستردگی و عمق دارد؟
این مناسبات هم در سطح نرم افزاری دفاعی و هم در سطح سخت افزاری دفاعی بوده است. اما در دوران جدید همین که مناسبات در سطح آمد و شد ، تفاهم و میزبانی بنادر برای ناوگروه‌های طرفین وجود دارد، گامی بزرگی محسوب می‌شود. زیرا این رفت و آمد‌ها ابتدا نشان دهنده اعتماد و سپس نیاز طرفین به یکدیگر است. در بسیاری از موارد ایران زیر ساخت های فکری و نظری را از پیش ایجاد نموده است، بعنوان مثال کشورهای اروپای مرکزی تجربه خوب همکاری نظامی ایران و اتریش را می‌توانند بعنوان پایه‌ای برای آغاز و یا دست کم توسعه تدریجی مناسبات در نظر بگیرند.
