ولادیمیر ساژین خاورشناس مطرح روس و تفسیرگر اسپوتنیک در این باره چنین می نویسد: نشست تهران در دوره بسیار مشکل تیره شدن اوضاع در سوریه و در درجه اول در اطراف ادلب بر گزار شد و ادلب موضوع اصلی مورد بحث سران بود.
لازم به تذکر است که ادلب تنها منطقه بزرگی در سوریه است که در دست گروه های غیر قانونی مسلح باقی می ماند. در سال 2017، در آنجا منطقه شمالی عدم گسترش درگیری ایجاد شد، جایی که ستیزه جویانی که حاضر به آشتی نبودند می توانستند به آنجا نقل مکان کنند. در مجموع، در حال حاضر بیش از سه میلیون نفر در این استان هستند که تقریبا نیمی از آن ها پناهنده از سایر مناطق سوریه هستند. به گفته استفان دمیستورا نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در امور سوریه، حدود 10 هزار تن از شبه نظامیان گروه های تروریستی جبهه النصره و القاعده در این منطقه هستند. با توجه به اطلاعات منابع دیگر، تعداد مخالفان در آنجا تا 30 هزار نفر است.
اردوغان رئیس جمهور ترکیه، گفت که او نگران وقوع کشتار در ادلب است، به گفته وی، ترکیه دیگر نمی تواند پناهندگان را قبول کند که پیشتر مانند سیل به کشور او نفوذ کردند. رجب طیب اردوغان بلافاصله پس از نشست تهران اظهار داشت که همانطوری که آنها قبلا توافق کردند، ادلب یکی از چهار منطقه تنش زدایی است. او گفت: ما در اینجا 12 نقطه پاسبانی و محل استقرار مخالفان میانه رو داریم که از حلب و غوطه شرقی آمده اند. ما بارها اشاره کردیم که به بهانه مبارزه با"جبه النصره" نمی توان به افراد غیرنظامی حمله کرد. این به یک فاجعه انسانی و موج جدیدی از مهاجران منجر خواهد شد، و ترکیه نباید بهای آن را پرداخت کند. ما بدون شک، از مبارزه با تروریسم حمایت می کنیم، اما هر گام باید مطابق روحیه روند آستانه و پس از هماهگ شدن توسط سه کشور ضامن آشتی برداشته شود". در عین حال، اردوغان با عملیات نظامی ارتش سوریه در ادلب مخالفت کرد تا آن استان به یک "دریاچه خونین" تبدیل نشود.
بنا به برآورد سازمان های بین المللی بشردوستانه، در نتیجه حملات بعدی به ادلب، حدود 700 هزار نفر می توانند به پناهجو تبدیل شوند و در درجه اول به ترکیه فرار کنند. علاوه بر این، احتمال دارد که ده ها هزار تن از جنگجویان شبه نظامی مختلف از جمله القاعده به همراه پناهندگان به ترکیه برسد. و این یک پیامد جدی برای اردوغان است.
البته، موضع رئیس جمهور ترکیه قابل درک است. پناهندگان جدید یک سردرد جدید هستند. اما ترکیه نه تنها به ادلب نیاز دارد، آنکارا در تلاش است تا موضع خود را در غرب سوریه تقویت کند تا نفوذ آن بر کردها در منطقه افزایش یابد. در آغاز سال جاری ، نیروهای مسلح ترکیه عملیات شاخ زیتون را علیه نیروهای شبه نظامی کرد در شمال سوریه آغاز کردند. و در ماه مارس آنها عفرین را گرفتند. از یک طرف، آنکارا با توجه به کردها، منافع خود را دنبال می کند، و از سوی دیگر، این فرصت را دارد تا کنترل شورشیان مقیم ادلب را بهتر کند. پس از آن، برخی از اپوزیسیون مقیم ادلب، روابط مستقیم با آنکارا دارند، علاوه بر این مخالفین خاصی نیز وجود دارند — ترکمن ها، که به لحاظ قومی به ترک ها نزدیک هستند و همچنین توسط ترکیه پشتیبانی می شوند. علاوه بر آن، آنکارا قصد ندارد ادلب را به دمشق و یا تهران تحویل دهد. قابل توجه است که اسرائیل و عربستان سعودی همان هدف را دنبال می کنند.
مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در این رابطه 8 سپتامبر اظهار داشت: "ما مساعی زیادی در زمینه جدا کردن گروه های مدافع از گروه های رادیکال بکار برده ایم. رژیم اسد به بهانه حضور تروریست ها در ادلب اعتراض می کند. هدف ما متوقف کردن حمله به ادلب است".
به طور کلی، ایالات متحده، آلمان و دیگر متحدین غربی واشنگتن از موضع ترکیه در مورد سوریه در جستجوی روش هایی غیر عملیات گسترده نظامی جهت از بین بردن تروریست ها در ادلب حمایت می کنند. ایالات متحده نیز در آینده نزدیک قصد ندارد سوریه را ترک کند. علاوه بر این، واشنگتن استراتژی جدیدی را برای سوریه طرحریزی کرده است که نشان می دهد آمریكایی ها برای مبارزه نظامی در سوریه با افزایش نیروها و منابع موجود در آنجا ادامه می دهند.
موضع روسیه توسط ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه فرمولبندی شده است: "ما بر آن هستیم که توافق امکان پذیر است و فراخوانی ما به آشتی در حوزه ادلب به گوش برسد. امیدواریم که نمایندگان سازمان های تروریستی عقل سلیم به قدر کافی داشته و مقاومت را قطع کرده و سلاح های خود را زمین بگذارند". او یادآور شد که "همه توافقنامه های ما در مورد سوریه همیشه از این واقعیت پیروی می کنند که ما دایما برای آشتی تمام احزاب متخاصم تلاش کرده و تلاش خواهیم کرد و سازمان های تروریستی را همواره خارج از توافق ها می دانستیم".
دیدار سه جانبه سران روسیه، ایران و ترکیه که در 7 سپتامبر در تهران برگزار شد، روند آستانه را به منظور عادی سازی وضعیت در سوریه، که توسط رهبران سه کشور در سال 2017 آغاز شد، ادامه داد. امروز وضعیت این جمهوری بسیار پیچیده است. وظیفه اصلی شرکت کنندگان این دیدار، ایجاد یک پلتفرم مشترک بر اساس مصالحه و بر این پایه، برای هماهنگ کردن اقدامات جهت قلع و قمع نهایی تروریست ها در ادلب، از جمله در صورتی اگر ایالات متحده و متحدان آن وارد جنگ علیه رژیم اسد شوند، است.
نتایج نشست تهران بار دیگر نشان داد که دیدگاه های دمشق، مسکو، تهران و آنکارا به آینده سوریه از نظر راهبردی دور از یکسان بودن است. از نظر تاکتیکی — یک برخورد کلی وجود دارد — تروریست ها باید نابود شوند، اما چه جوری و با چه عواقبی، در اینجا تفاوت ها هستند. مواضع روسیه و ایران نزدیک است، ترکیه نظر خود را دارد.
قرار است اجلاس سه جانبه بعدی سران سه کشور در مسکو برگزار شود.
