گزارش و تحلیل

چه سرنوشتی در انتظار توافق هسته‌ای ایران است؟ - نظر کارشناس

اسپوتنیک تفسیر ولادیمیر ساژین، شرق شناس مطرح روس، در خصوص وضعیت پیرامون مسئله هسته‌ای ایران را مورد توجه شما قرار می دهد.
Sputnik
در اوایل نوامبر، چین، ایران و روسیه دور دیگری از مشورت‌های سه‌جانبه سنتی درباره پرونده هسته‌ای ایران را برگزار کردند. میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در کانال تلگرام خود نوشت: "ما ساعت‌های خود را هماهنگ و مواضع خود را هماهنگ کردیم". تأکید بر این نکته مهم است که این نشست سه‌جانبه در بحبوحه تشدید اوضاع پیرامون برنامه هسته‌ای ایران انجام شد.
به عنوان یادآوری، مهلت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام - توافق هسته‌ای) در 18 اکتبر به پایان رسید و همچنین قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل که این توافق را مشروعیت می‌ بخشید. و اینک این اسناد اعتبار خود را از دست داده‌ اند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در مصاحبه‌ای با الجزیره در اول نوامبر، در مورد حملات ایالات متحده به تأسیسات هسته ‌ای ایران تأکید کرد که "ساختمان ها و تجهیزات هسته ای ما آسیب دیده اند اما تکنولوژی ما همچنان پابرجاست" و اظهار داشت که "ما حتی از قبل از جنگ آماده‌تر هستیم، هم از لحاظ امکانات،.. و هم از لحاظ انگیزه و روحیه". مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، در بازدید اخیر خود از سازمان انرژی اتمی ایران (AEOI)، تلاش‌های دانشمندان هسته‌ای را عنوان نوعی جهاد علمی و خدمت صادقانه به ملت دانست و اعلام کرد: "تأسیسات هسته‌ای بمباران ‌شده را دوباره می سازیم، با قدرت بیشتری می سازیم".
پیش‌بینی چگونگی پیشرفت وضعیت پیرامون مسئله هسته‌ای ایران بدون برجام و در شرایط تشدید تحریم‌ها علیه ایران، غیرممکن است. چند گزینه قابل مشاهده است: از تکرار تجاوز نظامی اسرائیل و/یا ایالات متحده علیه ایران گرفته تا ازسرگیری روند مذاکرات، شاید ابتدا در قالب E3-IRI (تروئیکای اروپایی - ایران)، سپس IRI-US (ایران - آمریکا) با مشارکت روسیه و چین که تجربه گسترده‌ ای در مذاکرات هسته‌ای و روابط خوبی با جمهوری اسلامی ایران دارند.
کاملاً واضح است که همانطور که میخائیل اولیانوف به درستی اعلام کرده است، حل تناقضات با ایران در مورد مسئله هسته‌ای از طریق اولتیماتوم و باج‌خواهی ممکن نخواهد بود. وی خاطرنشان کرد که روسیه، رویکردهای در حال تغییر طرف‌های غربی توافق هسته‌ای نسبت به ایران را با دقت زیر نظر دارد. به نظر می ‌رسد که آنها درک روشنی از چگونگی ساختاربندی تعامل خود با ایران در موضوع عدم اشاعه سلاح هسته‌ای را ندارند.
یک نکته مهم و اساسی باید در نظر گرفته شود: ایران حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، از جمله غنی‌سازی اورانیوم، را دارد. در عوض، تهران متعهد می ‌شود که سلاح‌های هسته‌ای را توسعه ندهد یا به دست نیاورد و از این طریق به اصل اساسی NPT و کل رژیم عدم اشاعه سلاح هسته‌ای پایبند باشد.
میخائیل اولیانوف، دیپلمات روس که به تمامی جزئیات و پیچیدگی‌های مسئله هسته‌ای ایران وارد است، اظهار داشت که راه خروج از بن‌بست فعلی وجود دارد. این راه‌حل در برجام ثبت شده بود: ایران اورانیوم را تا سطح بسیار پایینی (3,67٪) غنی می ‌کند و هنگامی که بیش از 300 کیلوگرم جمع‌آوری شود، به خارج از کشور منتقل می ‌کند. اولیانوف اعلام کرد: "همه این‌ها کاملاً از طریق راه‌حل‌های حقوقی قابل دستیابی است. برای این کار، فقط یک چیز لازم است: ایالات متحده باید موضع ایدئولوژیک خود یعنی درخواست "سطح صفر غنی‌سازی" از ایران را، کنار بگذارد".
بحث و گفتگو