به گفته آقای علی اکبر صالحی رئیس وقت سازمان انرژی هسته ای ایران حتی زمان امضای برجام آقای لاوروف این نکته را به آقای ظریف گوشزد کرد اما ظاهرا طرف ایرانی اعتماد زیادی به طرف اروپایی و آمریکایی داشت و با تصور اینکه اگر برجام اجرا شود و ایران به تعهدات خود عمل کند طرف مقابل هم عمل خواهد کرد، آن را امضا کرد.
در مقابل شرایط نشان می دهد که از همان زمان آمریکایی ها در حال برنامه ریزی برای حمله به تاسیسات هسته ای ایران بودند اما به وقت نیاز داشتند تا تسلیحات و نقشه های لازم فراهم شود (اظهارات اخیر فرمانده ارتش آمریکا) و هدف غربی ها از امضای توافق برجام با ایران فقط وقت خریدن برای اینکه ایران آهنگ برنامه هسته ای خود را کٌند کند و آنها فرصت داشته باشند کارهای خود را برای حمله انجام دهند.
از ابتدا قصد آمریکایی ها و اروپایی ها اجرای برجام و یا برداشتن تحریم های ایران نبود.
به قول نتانیاهو سناریوی لیبی برای ایران تدارک دیده شده بود اما شرایط برای پیاده سازی آن سناریو فراهم نبود.
حتی بحث حمله به تاسیسات هسته ای ایران هم به این دلیل ماه گذشته انجام شد چون آنها می خواستند بعد از آن مکانیسم ماشه را فعال کنند.
همه اش نقشه بوده و بس.
حال اتفاقی که افتاده این است که اروپایی ها طبق مفاد برجام عمل نکرده اند.
اولا که آنها خودشان برجام را اجرا نکردند و به این دلیل بحث بودن یا نبودن آنها در برجام مورد سوال است.
دوما مکانیسم ماشه فقط ارسال یک نامه به شورای امنیت نیست بلکه باید قبل از ارسال این نامه مراحلی طی شود و کمیته های حل اختلاف توسط وزرای امور خارجه عضو برجام تشکیل شود که خود این پروسه بر اساس متن برجام چیزی حدود یک ماه نیاز دارد و اگر پس از این پروسه نتیجه حاصل نشد آنوقت نامه برای شورای امنیت باید نوشته شود.
ایران می تواند به استناد همین دو موضوع حقانیت اروپایی ها را زیر سوال ببرد و با توجه به حمایت علنی و صریح چین و روسیه از ایران و نامه مکتوبی که هم چین و هم روسیه به شورای امنیت فرستاده اند ممکن است که بحث از یک بحث اجرایی به بحث حقوقی تبدیل شود و طی یک ماه آتی پرونده به کمیته های حقوقی شورای امنیت برود وفرصت اجرای بند ماشه بگذرد.
تصور اینکه با گفتگو و مذاکره می توان کشورهای اروپایی را متقاعد کرد که از خر شیطان پایین بیایند و بند ماشه را متوقف کنند تصور ساده لوحانه ای بیش نیست.
آنها اراده ای در این زمینه ندارند و نمی توانند تصمیم بگیرند و ایران باید راه های حقوقی برای جلوگیری از اجرای این مکانیسم در شورای امنیت را پیش بگیرد.
حتی اگر در نهایت هم ایران در این زمینه شکست بخورد و مکانیسم اجرایی شود ایران باید قبل تر با روسیه و چین هماهنگی کرده باشد تا تشکیل کمیته های اجرایی تحریم ها بر علیه ایران را وتو کنند و اجازه تشکیل این کمیته ها را ندهند.
به این شکل عموما علیرغم وجود این تحریم ها ولی تحریم ها قابل اجرا نمی باشند چون کمیته اجرایی مربوطه تشکیل نمی شود.
به نظر می آید این موضوع یکی از اصلی ترین موضوعاتی است که آقای پزشکیان در ملاقات های خود با رهبران چین و روسیه باید روی آن مانور دهد و این مساله ثابت می کند که همان سیاست راهبرد شرقی مناسب ترین سیاست برای ایران بوده و هست.