گزارش و تحلیل

هنر محمد بن سلمان در ارتقای جایگاه عربستان به یک ابرقدرت سیاسی

پس از تاسیس عربستان سعودی حاکمان این کشور سیاستی اتخاذ کردند که بر اساس آن ساختار حاکمه عربستان سعودی محصور به تفکر ها وسیاست های داخلی این کشور باشد اما با رسیدن ملک سلمان بن عبد العزیز به قدرت و تحویل دادن قدرت اجرایی به نسل جوان که پسرش شاهزاده محمد بن سلمان در راس آن قرار دارد می بینیم عربستان از این رو به آن رو تغییر یافته.
Sputnik
البته بی دلیل هم نبود که حاکمان عربستان سعودی قبلا تلاش داشتند سیاست هایشان محصور به داخل باشد.
عربستان عموما کشوری قبیله ای است که اکثر قبیله ها بر اساس سنت های خود زندگی می کنند و خیلی تمایل ندارند که سنت هایشان تغییر پیدا کند و حتی بسیاری از آنها علاقه به زندگی مدرن ندارند و دوست دارند به همان سبک قدیمی به زندگی خود ادامه دهند.
در واقع مبنای فرهنگ سلفی گری هم همین است.
بسیاری تصور می کنند که بحث سلفی گری یک بحث دینی و یا مذهبی است و آن را پیوست خورده با نام عربستان سعودی مطرح می کنند اما واقعیت امر این است که فرهنگ سلفی گری فرهنگی است که در جوامع مختلف در جهان به اشکال مختلف وجود دارد از چین وهند بگیرید تا اروپا و آمریکا و آفریقا، از یهودیت بگیرید تا مسیحیت و اسلام.
بسیاری از افراد در جهان وجود دارند که بنا به دلایل مختلف چه دینی و یا مذهبی با فرهنگی تفکر های سلفی دارند، یعنی علاقه دارند مانند اسلاف خود زندگی کنند و علاقه ای به مدرنیته و تغییر ندارند.
ما در ایران هم بسیاری افراد داریم که تفکر های سلفی دارند، در اسرائیل ارتودوکس های یهودی تفکر های سلفی دارند، در آمریکا مسیحیان زیادی هستند که تفکر های سلفی دارند در هند و چین هم بودایی ها و هندوهای زیادی هستند که هنوز تفکر های سلفی دارند و در جاهای دیگر جهان می توانید این نوع تفکر ها را پیدا کنید.
خیلی نمی خواهم وارد بحث سلفی گری شوم چون ما را از موضوع اصلی دور می کند اما می توان گفت که اگر در تاریخ عربستان سعودی نام ملک عبد العزیز به عنوان بنیانگذار این کشور ثبت شده باشد قطعا نام محمد بن سلمان بن عبد العزیز به عنوان فردی که جایگاه عربستان سعودی را به یک کشور مدرن ارتقا داد ثبت خواهد شد.
از زمانی که محمد بن سلمان قدرت را در عربستان به دست گرفت تلاش کرد که ساختار فرهنگی و سیاسی و اجتماعی و اقتصادی عربستان سعودی را از ساختار سنتی و قدیمی به ساختاری مدرن مبتنی بر خواست نسل جدید این کشور و جهان ارتقا بخشد و با حمایتی که از پدرش دریافت کرد به موفقیت چشمگیری در این زمینه دست یافت.
گو اینکه امروزه بسیاری درباره تغییرات محمد بن سلمان در عربستان صحبت می کنند اما واقعیت امر این است که اگر حمایت ملک سلمان از ایده های ولیعهد خود نبود شاید این امور محقق نمی شد و به این دلیل می باشد که می توان گفت که این موفقیت ها در تبدیل عربستان سعودی از یک کشوری با ساختاری سنتی و قدیمی به کشوری با ساختار مدرن با جایگاهی بین المللی مرهون تلاش محمد بن سلمان و حمایت های ملک سلمان بوده.
از جایگاه بین المللی عربستان سعودی صحبت کردیم شاید بد نیست اشاره کرد که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا بامداد پنجشنبه درباره رایزنی تلفنی با "ولادیمیر پوتین" همتای روس خود و موضوع اوکراین صحبت کرد. وی همچنین اعلام کرد که احتمالا يکديگر را در عربستان سعودی ملاقات کنند.
خیلی از کشورهای جهان می توانستند کاندیدای مکان ملاقات پوتین و ترامپ باشند اما به دلیل سیاست محمد بن سلمان رهبران هر دو ابر قدرت تشخیص دادند که عربستان سعودی می تواند میزبان مناسبی برای این ماجرا باشد و نکته مهم تری که ترامپ به آن اشاره کرد این بود که این ملاقات می تواند در حضور شاهزاده محمد بن سلمان باشد.
عملا می توان گفت این بدین معنا است که شاهزاده محمد بن سلمان قرار است میانجی، یا حکم این گفتگو ها باشد.
یعنی عملا محمد بن سلمان نه فقط جایگاه عربستان سعودی را به جایگاهی که می تواند میزبان گفتگوی دو ابرقدرت باشد ارتقا بخشیده بلکه خودش در جایگاهی قرار گرفته که آنقدر میان دو رهبر دو ابرقدرت مورد اعتماد است که به عنوان حکم انتخاب شده.
بسیاری از کشورها می توانستند میزبان گفتگو ها باشند اما می بینیم اکثر کشورها در درگیری های ناتو با روسیه به نوعی در نقطه وسط قرار نداشتند و مقداری این طرف تر خط بودند یا آنطرف تر ولی عربستان سعودی به رهبری محمد بن سلمان موفق شد دقیقا در نقطه وسط قرار گیرد.
همچنین توجه داشته باشید در حالی که رهبران بسیاری از کشورهای جهان برای تبریک گفتن به ترامپ به آمریکا سفر کردند این ترامپ است که به عربستان سفر خواهد کرد و این از نظر دیپلماتیک بسیار پر معنا می باشد.
البته حتی برخی تحلیلگران باور داشتند اگر بنا باشد روزی روزگاری رئیس جمهوری ایران و آمریکا هم با هم ملاقات کنند عربستان سعودی می تواند میزبان مناسبی برای این ملاقات باشد.
توجه داشته باشید که تا همین چند سال پیش ایران و عربستان سعودی حتی با هم روابط سیاسی نداشتند اما هنر بن سلمان در این بود که آن تنش ها را به روابط دوستانه ای تبدیل کرد که امروزه وزیر امور خارجه ایران هم زنگ می زند و از عربستان سعودی در قبال سخنان نتانیاهو و طرح های آمریکا و اسرائیل برای تعرض به خاک عربستان حمایت قاطع می کند.
از همه اینها که بگذریم یکی از اصلی ترین شعارهای ترامپ در انتخابات این بود که وی جنگ در اوکراین را متوقف خواهد کرد و طبق صحبت های اخیر ترامپ مبنی بر اینکه آمریکا سیصد ملیارد دلار در اوکراین خرج کرده و قرار است پانصد ملیارد دلار منابع اوکراین را بگیرد، عملا می توان گفت کار آمریکا با اوکراین تمام شده و آمریکایی ها و غربی ها متوجه شده اند که امکان شکست روسیه وجود ندارد و مجبور هستند به نحوی با روسیه کنار بیایند.
در این بین هم ظاهرا آمریکا حاضر شده نه فقط اوکراین بلکه کشورهای اروپایی که متحد آمریکا در این جنگ بودند را نیز قربانی کند و حالا می بینیم که مقامات اروپایی مانند صدر اعظم آلمان التماس دارند که در جلسه گفتگوهای ترامپ با پوتین حضور داشته باشند تا سرشان بی کلاه نماند.
البته ترامپ آب پاکی را روی دست آنها ریخت و رسما اعلام کرد که جلسه فقط میان وی و پرزیدنت پوتین و شاهزاده محمد بن سلمان خواهد بود و بس.
بر کسی هم پوشیده نیست که جنگ در اوکراین دو بازیگر اصلی دارد روسیه و آمریکا و بقیه کاره ای نیستند، نه اوکراینی ها و نه اروپایی ها، آنها فقط خودشان را قربانی منافع آمریکا کردند و بس.
به هر حال با توجه به اینکه اروپایی ها و اوکراینی ها در این ماجرا هیچ کاره هستند واگر حمایت آمریکا نباشد اینها هیچ کاری نمی توانند انجام دهند بدیهی است اگر آمریکا و روسیه با هم توافق کنند دیگر کار تمام است ومی توان تصور کرد که جنگ در اوکراین پایان خواهد یافت.
بحث و گفتگو