کارشناس ژاپنی در باره واقعیت باثبات اقتصاد روسیه

اسپوتنیک، مقاله‌ای منتشر شده در "تویو کیزای" چاپ ژاپن به قلم هیروفومی آرای، استاد مؤسسه مطالعات شمال شرق آسیا در دانشگاه نیگاتا (ژاپن)، که در بهار 2024 برای اولین بار از زمان شروع همه‌ گیری ویروس کرونا از روسیه بازدید کرد، مورد توجه شما قرار می دهد.

اگر در مورد عواقب عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین و تحریم های اعمال شده توسط کشورهای غربی صحبت کنیم، بعید است که چنین عواقبی در خیابان های مسکو احساس شود. برای همه روشن است که نتیجه ای که بسیاری در غرب روی آن حساب می کردند مشاهده نمی شود. فضای کشور آرام است، احساس ناامیدی و فقر وجود ندارد.

مسئله این است که وضع اقتصاد روسیه اصلا بد نیست. در سال 2022، تحریم‌ها علیه روسیه تأثیراتی داشت. اما این خسارت بسیار کمتر از آن چیزی بود که حتی بانک مرکزی روسیه پیش بینی کرده بود. به جای نتیجه منفی 8-10٪، فقط منهای 1.2٪.

سال 2023، شاهد چرخش به رشد مثبت بود که به 3.6٪ رسید. برای اولین بار در تاریخ، در حالی که نرخ نفت کاهش یافته است، سرعت توسعه اقتصادی روسیه تسریع شده است.

یکی از اهداف اصلی تحریم ها، قطع روابط روسیه با اقتصاد جهانی بود. غرب واردات سوخت های فسیلی و سایر منابع روسیه را کاهش داده و سقف قیمتی (60 دلار در هر بشکه) نفت برای کشورهای ثالث تعیین کرده است. صادرات طیف وسیعی از کالاها به روسیه، عمدتاً با استفاده دوگانه، محدود بود. بانک های روسیه از سیستم بین المللی سوئیفت حذف شدند. شرکت های فراملیتی غربی یکی پس از دیگری روسیه را ترک کردند. استفاده از VISA و Mastercard در روسیه و کارت های روسی در خارج از کشور غیرممکن شده است.

غرب همه این کارها را کرد تا تجارت خارجی روسیه قطعا کاهش پیدا کند. اما پیش بینی ها محقق نشد. روسیه همچنان به اقتصاد جهانی متصل است.

در سال 2022، کل تجارت خارجی روسیه به رکورد 847.8 میلیارد دلار رسید. در سال 2023، حجم تجارت خارجی روسیه اندکی کاهش یافت، اما در اصل، تنها به سطح متوسطی که پس از دهه 2010 ظاهر شد، بازگشت.

حجم تجارت روسیه با کشورهایی که در تحریم های غرب شرکت نمی کنند در حال افزایش است. حجم تجارت با چین در سال 2022 نسبت به سال قبل 30 درصد افزایش یافت و به 188.5 میلیارد دلار یا 23 درصد از کل حجم تجارت روسیه رسید. تجارت با ترکیه بیش از دو برابر و تجارت با هند بیش از سه برابر شد.

تحریم ها علیه روسیه واردات و صادرات همه کالاها را ممنوع نمی کند. و در سال 2022، حتی کشورهای درگیر تحریم، مانند بلژیک، ایتالیا و فرانسه، مبادلات تجاری با روسیه را افزایش دادند. حتی ایالات متحده نیز چاره ای جز ادامه واردات اورانیوم روسیه ندارد.

می توان نتیجه گرفت که حتی اگر غرب سعی کند اقتصاد روسیه را با گسترش بیشتر تحریم ها منزوی کند، چشم انداز دستیابی به این هدف بسیار دور از ذهن است. دولت روسیه از مدیریت مالی محتاطانه حمایت می کند. بدهی داخلی از سال 2022 افزایش یافته است، اما هنوز تنها حدود 12 درصد تولید ناخالص داخلی است و دلیلی برای نگرانی در مورد افزایش آن وجود ندارد.

تولید رایانه، تجهیزات الکترونیکی و نوری که 31 درصد رشد داشته، بیشترین نرخ رشد را نسبت به سال 2022 نشان داد. پس از آن محصولات فلزی - افزایش 26 درصدی نسبت به سال قبل، تولید تجهیزات حمل و نقل - افزایش 23 درصدی نسبت به سال قبل، فروش و تعمیرات خودرو و موتورسیکلت – افزایش 21 درصد است. همه این رشته های صنایع را می توان تا حد زیادی در تولید کالاهای نظامی دخیل دانست.

روسیه دارای 146 میلیون نفر جمعیت (نهمین رتبه در جهان) و بازار مصرف عظیمی،کاملا ً پایدار حتی در زمان جنگ و تحریم ها، می باشد. اگر در سال 2022 خرده ‌فروشی نسبت به سال قبل 6.5 درصد کاهش داشت، در سال 2023 8.0 درصد افزایش یافت. فروش خدمات خانگی برای دو سال متوالی (به ترتیب 5.0 ٪ و 4.4٪ ) رشد کرد.

به دلیل تحریم ها، مسیرهای هوایی بین المللی روسیه به شدت محدود شده است. اما گردشگری و خدمات مرتبط در روسیه برای دومین سال متوالی در حال افزایش است (به ترتیب 4.3 و 19.2 ٪). در سال 2022، رشد زیادی در بخش های "ورزش، اوقات فراغت، سرگرمی" (7.7 ٪ ) و "هتل ها، غذا و نوشیدنی" (4.3 ٪) نیز ثبت شد.

به ویژه سفرهای گشت و گذار به خاور دور در حال افزایش است. نویسنده خاطرنشان کرد که در خاور دور مغازه های زیادی وجود دارد که کالاهای ژاپنی و کره ای را می فروشند. گردشگران از مکان هایی مانند مسکو در آنجا سوغاتی می خرند. در سالن خروج داخلی فرودگاه ولادی وستوک، که او در آوریل 2024 از آن بازدید کرد، مغازه ها و کافه های بیشتری نسبت به چهار سال پیش وجود داشت.

رشد درآمد خانوارها، حمایت افزایش پایدار مصرف می باشد. دستمزد اسمی در روسیه برای دومین سال متوالی سالانه 14.1 درصد رشد می کند. دلیل آن تقاضای بالای نیروی کار است. از آغاز عملیات نظامی ویژه در فوریه 2022 تا مارس 2024، اشتغال 1.2 میلیون نفر افزایش یافته است.

و در مورد قیمت های مصرفی: اگر در سال 2022 نرخ رشد آنها 11.9 ٪ بود، در سال 2023 به 7.4 ٪ کاهش یافت. نشانه ای از اراده قوی دولت روسیه برای متوقف کردن تورم، اقداماتی بود که در بهار 2022 برای تثبیت ارز از جمله تبادل اجباری درآمدهای ارزی انجام شد.

شکی نیست که تحریم های اقتصادی و حوادث در اوکراین همچنان بر اقتصاد روسیه تأثیر منفی خواهد گذاشت. اما منطقی است فرض کنیم که تحریم های اقتصادی که بتواند روسیه را به گوشه بکشاند، اصلا غیر واقعی است.

در حال حاضر، به لطف ثروت و منابع اقتصادی، روس ها می توانند زندگی عادی داشته باشند.