به گزارش اسپوتنیک، همزمان با سفر رئیس جمهور ایران به تاجیکستان، امید رحیمی کارشناس مسائل آسیای مرکزی در گفتگو با اسپوتنیک گفت، فرایند احیای روابط ایران و تاجیکستان به ویژه پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم با اولویت‌بخشی به سیاست همسایگی بیش از پیش تقویت شده است. با این حال این یک واقعیت است که روابط تهران و دوشنبه همچنان به سطح پیش از سال 2015 نرسیده است و از این حیث نشان می‌دهد که همچنان دولت‌ها کارهای زیادی برای توسعه روابط دوجانبه دارند.
رحیمی افزود، فرایند احیاء روابط دو کشور از حوزه‌های با حساسیت کمتر همچون اقتصاد آغاز شده و دستاوردهای ملموسی هم داشته است. حجم مبادلات تجاری بین دو کشور از 57 میلیون دلار در سال 99 به 240 میلیون دلار در سال 1401 رسیده است که نشان‌گر رشدی جدی است و در دیدار روسای جمهور نیز هدف‌گذاری برای تجارت 500 میلیون دلاری انجام گرفته است.
وی گفت، این رشد در مبادلات تجاری با افزایش تردد بین شهروندان دو کشور و به ویژه تجار منجر شده است. در حال حاضر شاهد برقراری چهار پرواز مستقیم بین ایران و تاجیکستان از شهرهای مشهد و تهران هستیم که در هیچ کدام از چهار جمهوری دیگر آسیای مرکزی سابقه ندارد. طبیعتا این مبادلات تجاری و این سطح از ترددها لزوم همکاری نزدیک‌تر بین دو کشور را ایجاب می‌کند. از این رو است که تردد مقامات عالی‌رتبه دو کشور در ماه‌های اخیر افزایش محسوسی یافته است.
در طول یک ماه گذشته شاهد سفر وزیر دفاع ایران به تاجیکستان، برگزاری اولین نشست مشورت‌های سیاسی دو کشور در دوشنبه با حضور معاونین وزرای خارجه و دیدار معاونین وزرای کشور ایران و تاجیکستان بوده‌ایم. یک ماه قبل از آن نیز شاهد دیدار روسای جمهور دو کشور در نیویورک و سفر دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به تاجیکستان بودیم.
رحیمی در ادامه بیان کرد، از طرف دیگر مسائل سیاسی و به ویژه امنیتی کماکان بخش مهم‌تر روابط تهران و دوشنبه را تشکیل می‌دهد. افغانستان حوزه همسایگی مشترک ایران و تاجیکستان است که نگرانی‌های جدی در این زمینه برای طرفین وجود دارد. از زمان به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان این نگرانی‌ها تشدید شده و پلتفرم همسایگان افغانستان بستری برای رسیدگی به این نگرانی‌ها بوده است.
همکاری‌های ایران و تاجیکستان در حوزه پهپادی با راه‌اندازی خط مونتاژ پهپاد ابابیل در تاجیکستان در پاسخ به این نگرانی بوده و می‌تواند سرآغاز همکاری‌های دفاعی تهران و دوشنبه باشد. در عین حال هم ایران و هم مقامات کشورهای منطقه در خصوص طرح‌های احتمالی آمریکا برای ناامن‌سازی و بی‌ثبات‌سازی کشورهای آسیای مرکزی از طریق افغانستان لزوم همکاری و گفت‌و‌گوهای امنیتی نزدیک‌تر بین دو کشور را ایجاب می‌کند. همچنین همکاری‌های نزدیک‌تر ایران و تاجیکستان می‌تواند به توازن بیشتر در آسیای مرکزی و به‌ویژه در خصوص تنش‌های مرزی کمک کند.
ایران و تاجیکستان هر دو به طور ویژه بر حوزه اقتصاد و ژئواکونومی متمرکز هستند. انتظار می‌رود همکاری‌های دو کشور به ویژه در حوزه‌هایی همچون انرژی و ترانزیت گسترش یابد و طرح‌های مهمی در چارچوب دیدار روسای جمهور به نتیجه برسد. همچنین در تجارت دوجانبه همچنان موانع زیادی وجود دارد که طبیعتا در نشست‌های مقامات عالی‌رتبه تسهیل و مورد رسیدگی قرار خواهند گرفت.
امید رحیمی کارشماس مسائل آسیای مرکزی در پایان گفت، در حوزه امنیتی و به‌ویژه همکاری‌های دفاعی انتظار می‌رود سطح مشارکت دو کشور بالاتر رفته و به ویژه با توجه به سفر اخیر وزیر دفاع ایران به دوشنبه، شاهد رونمایی از برخی از این توافقات باشیم. از طرفی با تقویت روابط اقتصادی، و متعاقب آن مناسبات سیاسی و امنیتی، انتظار می‌رود رویکردهای امنیتی طرفین نسبت به فعالیت‌های فرهنگی و حوزه دیپلماسی عمومی هم تعدیل شده و در این سفر در نهایت شاهد بازگشایی مجدد برخی مراکز ایرانی نظیر مراکز فرهنگی باشیم که فعالیت آن‌ها پیش‌تر متوقف شده بود.
سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران برای یک سفر رسمی روز چهارشنبه به تاجیکستان رفت و با امامعلی رحمان رئیس جمهوری این کشور دیدار کرد. این دومین سفر ابراهیم رئیسی به تاجیکستان پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهور ایران خواهد بود.وی برای اولین بار در ۲۵ شهریور ۱۴۰۰ با هدف شرکت در نشست سران سازمان همکاری شانگهای به دوشنبه رفت و از "آغاز فصل جدیدی در روابط دو کشور" خبر داد.
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی که به دعوت رسمی رئیس جمهور تاجیکستان به این کشور سفر کرده است، عصر امروز در نشست خبری مشترک با رئیس جمهور تاجیکستان، گفت: هیچ مانعی برای توسعه روابط ایران و تاجیکستان وجود ندارد.
او بیان کرد: پیوند عمیقی بین ایران و تاجیکستان وجود دارد و پیشرفت‌های اقتصادی را به اندازه پیوندهای دو جانبه شاهد نیستیم و باید روابط اقتصادی دو کشور توسعه یابد.
رئیس جمهور تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران علی رغم آنکه تحت تحریم است، اما ظرفیت‌های زیادی در حوزه‌های گوناگون دارد. ما تهدیدات را به فرصت‌ها تبدیل کردیم.
او ادامه داد: در حوزه فرهنگی اشتراکات زیادی با تاجیکستان داریم و صحبت شد که گام‌هایی در عرصه توسعه فرهنگی و زبان فارسی برداریم و در مقابل تهاجم فرهنگی غرب باید داشته‌های فرهنگی خود را که سرمایه ماست، حفظ کنیم.