بیست و دوم سپتامبر هر ساله با عنوان روز جهانی بدون خودرو گرامی داشته می‌شود تا جهانیان را ترغیب کند کمتر از خودروهای شخصی استفاده کنند، البته که در سرتاسر جهان پویش‌هایی برای کاهش استفاده از خودرو به راه افتاده که ایران یکی از این پویش‌ها سه‌شنبه‌های بدون خودرو است، البته که یک راهکارهای جایگزین برای بهبود کیفیت هوا استفاده از خودروهای برقی یا دوگانه سوز است.
داریوش گل علیزاده، رییس مركز ملی هوا وتغییر اقلیم سازمان حفاظت از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران در این زمینه به خبرنگار اسپوتنیک در تهران گفت:
با توجه به مطالعات انجام شده در مرکز مطالعات انتشار عوامل آلاینده هوا در کلان شهرها به ویژه تهران، منابع متحرک حدود ۶۰ درصدِ انتشار ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون که سال‌ها است به عنوان شاخص آلودگی هوای شهر تهران و کلانشهرها از آنها یاد می‌کنیم، را در بر میگیرند.
از خودروهای در حال تردد حدود ۳۲ درصد از سهم ۶۰ درصدی آلایندگی هوا متعلق به خودروهای با سوخت دیزل است، دوده‌ای که منتشر می‌شود تبدیل به ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون می‌شود و آلودگی هوا را بالا می‌برد، راهکار های این موضوع عبارتند از ارتقای استاندارد خودرو های در حال تولید، که اکنون استاندارد خودرو های سواری ما منطبق بر استاندارد یورو ۵ است و برای خودروهای دیزلی استاندارد یورو ۵ با فیلتر جاذب دوده کارخانه ای است یا یورو ۶، برای موتور سیکلت‌ها که در منابع متحرک سهمی حدود ۱۰ درصد دارند، استاندارد یورو ۴ است که در سال‌های آتی به یورو ۵ ارتقا پیدا می‌کند.
راهکار بعدی از رده خارج کردن خودروهای فرسوده است که از ۲۵ میلیون خودروی شماره گذاری شده در کشور حدود ۷ میلیون خودرو با سن فرسودگی داریم که باید امکانات، تجهیزات و برنامه ریزی لازم برای از رده خارج کردن این خودروها فراهم شود، به ویژه در حوزه حمل و نقل عمومی که اکنون بیش از ۸۵ درصد حمل و نقل عمومی ما با خودروهای فرسوده انجام می شود به ویژه خودروهای درون شهری، اقدامات لازم در این زمینه توسط ارگان‌های مرتبط در حال انجام است.
راهکار بعدی ارتقای استاندارد سوخت مورد مصرف خودروها است، در کلان شهرها از کیفیت سوخت خوبی برخورداریم اما لازمه بهبود کیفیت هوا این است که در تمام نقاط کشور سوخت استاندارد توزیع شود.
موضوع دیگری که حائز اهمیت است نظارت بر خودروهای در حال تردد از طریق مرکز معاینه است، خودروهای نوشماره مشمول ۴ سال معافیت هستند و پس از آن باید مراکز معاینه فنی نظارت دقیق‌تری بر کیفیت خودروهای در حال تردد داشته باشند
رییس مركز ملی هوا وتغییر اقلیم سازمان حفاظت از محیط زیست جمهوری اسلامی ایران، ضمن تاکید بر فرسودگی ۸۵ درصد از وسایل نقلیه عمومی تهران، استفاده از خودروهای برقی در این حوزه را حائز اهمیت دانست و بیان کرد:
در حوزه حمل و نقل عمومی چند اتفاق همزمان باید رخ دهد، اول توسعه حمل و نقل عمومی است؛ بیش از ۸۵ درصد وسایل نقلیه عمومی تهران ما دچار فرسودگی هستند، بنابراین منطبق با مواد ۹ و ۱۰ قانون هوای پاک باید همراه با توسعه، نوسازی را نیز انجام دهیم.
همچنین باید خودروهایی را که به سن فرسودگی رسیدند از رده خارج کنیم و خودروهای نو را جایگزین آنها کنیم ضمن اینکه خودروهای نویی که جایگزین می‌کنیم باید با تاکید بر اولویت به کارگیری خودروها با سوخت پاک مانند خودروهای برقی و خودروهای دوگانه سوز باشد، نکته دیگر توسعه مترو است اگر مترو را توسعه دهیم معابر سطح شهر به دلیل آنکه معابر محدودی هستند، کمتر دچار ترافیک می‌شود در این صورت مردم برای استفاده از حمل و نقل عمومی رغبت بیشتری پیدا می‌کنند و استفاده از خودروهای شخصی کاهش می‌یابد.
برنامه ریزی بسیار خوبی برای توسعه حمل و نقل عمومی از طریق خودرو های برقی انجام شده که بر اساس مصوبات شورای اقتصاد سال ۱۴۰۱ تاکید شده که از محل ماده ۱۲ قانون رفع موانع رقابت پذیر که موسوم به قانون صرفه‌جویی است، بتوانیم حمایت‌های مالی خوبی از این حوزه انجام دهیم.
نکته قابل توجه دیگر این است که اگر برنامه‌ریزی برای توسعه خودروهای برقی را در دستور کار قرار می‌دهیم باید برق آنها از طریق نیروگاه‌های تجدید پذیر تامین شود؛ در غیر این صورت شاید بتوانیم شهرها را پاک کنیم اما نیروگاهی که بخواهد از سوخت فسیلی برق مورد نیاز خودروهای برقی را تامین کند طبیعتاً آلودگی را به نقطه‌ای دیگر منتقل می‌کند؛ در این خصوص نیز وزارت نیرو با توجه به زمینه ها میتواند نیروگاه‌های تجدید پذیر را گسترش دهد که این موضوع در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته.
وی افزود:
طبیعتاً این گونه نامگذاری‌ها بیشتر به صورت نمادین است و این هشدار را به جامعه جهانی و مردم می‌دهد که اگر یک روز بتوانیم بدون خودرو حرکت کنیم یا کاهش استفاده از خودروها را داشته باشیم تا چه اندازه می‌توانیم به محیط زیست به ویژه کیفیت هوا کمک کنیم.
اکثر خودروها اکنون با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند و طبیعتاً کاهش استفاده از این خودروها منجر به کاهش آلایندگی هوا خواهد شد، تغییر الگوی زندگی مردم با استفاده از وسایل نقلیه پاک مانند دوچرخه یا پیاده‌روی برای مسیرهای کوتاه میتواند کمک کند تا هوای بهتری را استشمام کنیم و در سلامتی تاثیرگذار خواهد بود.
ما در آستانه ورود به نیمه دوم سال هستیم که در این زمان اگر وارونگی، سکون و پایداری هوا را داشته باشیم طبیعتاً با مشکل افزایش شاخص آلودگی هوا مواجه می‌شویم، درخواست ما این است که تمام دستگاه‌ها به وظایف خود در قانون هوای پاک عمل کنند و مردم نیز در حوزه‌هایی مانند کاهش ترددهای غیر ضروری و اهتمام به معاینه فنی دقیق خودروهای خود می‌توانند بسیار تاثیرگذار باشند، معاینه فنی موتورخانه‌ها نیز از لحاظ مصرف انرژی و کاهش آلودگی ناشی از بد کار کردن موتورخانه‌ها بسیار اثر گذار است.