سفر بشار اسد به چین گامی بزرگ در جهت بازسازی سوریه

بشار اسد، رئیس جمهور سوریه در راس یک هیئت بلند پایه رسمی در هفته گذشته به چین سفر کرد. این سفر که پس از دو دهه صورت می گیرد و از زمان برقراری رابطه میان دو کشور در سال 1956 دومین سفر یک رئیس جمهور سوریه به چین به حساب می آید، سومین سفر به یک کشور غیر عربی پس از ایران و روسیه از سال 2011 نیز شمرده می شود.

در سال 2004 بشار اسد برای اولین بار به چین سفر کرده بود و با هو جین تاو، رئیس جمهور وقت چین گفتگو کرد. از قرار معلوم و به در خواست شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، اسد در کنار دیگر رهبران جهان در مراسم افتتاح بازی های آسیایی حضور خواهد یافت. علیرغم اینکه روابط چین و سوریه همواره مثبت بوده و چین در چند سال اخیر با استفاده از حق وتو در شورای امنیت در کنار روسیه از این کشور در برابر هجوم تروریسم تکفیری و غربی حمایت کرد اما به علت تحولات گسترده بین المللی و شرایط خاص سوریه در حال حاضر این سفر از اهمیت ویژه ای برخوردار است و رهبران دو کشور انتظار دارند توافق های دو جانبه بسیاری به امضا برسانند.

رئیس جمهور چین یک هواپیمای ریاستی چینی را برای انجام سفر بشار اسد به چین اختصاص داد که این اقدام نشان دهنده علاقه مندی چین به انجام این سفر است. مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در این رابطه گفت: ما معتقدیم که سفر بشار اسد رئیس جمهور سوریه اعتماد سیاسی و همکاری متقابل را در زمینه های مختلف بین دو کشور تعمیق خواهد داد و روابط دوجانبه را به سطح جدیدی ارتقا خواهد داد. دو کشور چین و سوریه از دیر زمانی دوستی سنتی و عمیقی دارند که قدمت آن به 76 سال قبل برمی‌ گردد و روابط بین دو کشور همواره رو به گسترش و توسعه بوده است. این سفر در حالی صورت می گیرد که پکن در تدارک اجلاسی است که ماه آینده با حضوررهبران و نمایندگان 110 کشور جهان تحت عنوان کمربند و جاده برگزار خواهد شد. چین برای پیگیری این راهبرد خود تلاش دارد این پروژه را تکمیل و توسعه داده و روابط تجاری خود را با دیگر کشورهای آسیایی و جهان ارتقا دهد و زیرساخت های آن را نیز آماده سازد.

به اعتقاد تحلیلگران سیاسی سفر بشار اسد به چین پس از عبور نظام سیاسی دمشق از بحران ناامنی گسترده و تلاش برای براندازی نظام منتخب این کشور که از طرف غرب و عوامل منطقه ای آن صورت گرفت، می تواند آغاز یک هم پیمانی جدید و متفاوت از گذشته باشد. دمشق پس از پیروزی نظامی بر جریان های تروریستی احساس می کند که زمان کمک هم پیمانان بین المللی رسیده و از چین انتظار دارد با سرمایه گذاری در این کشور در زمینه بازسازی کمک نماید به ویژه که آمریکا با برقراری تحریم سزار بر ضد دمشق تلاش دارد آنچه در جنگ و نا امنی به دست نیاورده با فشار و گرسنه سازی مردم سوریه به دست آورد.

البته حضور گسترده تروریست های چچنی و ترکستانی که اتباع دو کشور روسیه و چین هستند در جنگ سوریه موضوع جنگ علیه تروریسم یک مشترک مهمی است که در حوادث تلخ اخیر سوریه نمایان شد و پیروزی در این نبرد مشترک، بخشی از منافع ملی این کشورها قرار گرفت.

در مقابل استراتژی کمربند و راه، چین به کشور سوریه نیاز دارد چرا که برخی از راه های ابریشم به مدیترانه ختم می شود. سوریه از نگاه چین هم مرز کشور عراق است که اکنون ده در صد نفت چین را تامین می کند و در کنار ترکیه قرار دارد که پایان جاده های ابریشم غربی به آن ختم می شود. همچنین چین به بنادر سوریه به شدت نیاز دارد به ویژه که توافق چین و اسرائیل در باره در اختیار گذاشتن بندر حیفا تحت فشار آمریکا لغو شد و سوریه بهترین کشوری است که می تواند این نیاز چین را تامین کند. در حال حاضر دولت سوریه بهره برداری از بندر طرطوس را به روسیه داده و می تواند امتیازات مشابهی به چین نیز تقدیم کند.

در حال حاضر چین بزرگترین سرمایه گذار در دو قاره آفریقا و آمریکای لاتین است و قطعا سوریه به دلایل سیاسی و راهبردی از کشورهای این دو قاره اهمیت بیشتری دارد. اقدام اخیر چین در وساطت و نیز امضای توافق تفاهم میان ایران و عربستان سعودی جایگاه چین در منطقه خاورمیانه را ارتقا داده و گسترش ارتباط با سوریه مکمل این نوع اقدامات می تواند باشد.

البته تحولات نظام بین المللی و شکل گیری نظام جدید جهانی که چین در محور آن قرار دارد، یکی دیگر از موضوعاتی است که سفر اسد به چین را پر اهمیت می سازد. انتقال قدرت از غرب به شرق به ویژه در ابعاد اقتصادی ایجاب می کند که چین در قاره آسیا از پایگاه سیاسی گسترده تری برخوردار بوده و در خاستگاه جغرافیایی خود همپیمانان مطمئنی داشته باشد.

این ضرورت سیاسی ایجاب می کند که چین اکنون به سوریه به ویژه در امر بازسازی کمک کند تا این اقدام مورد نیاز کنونی سوریه در حافظه تاریخی مردم این کشور حفظ شود و زمینه هم پیمانی مستحکم تری در آینده فراهم سازد.