به گزارش اسپوتنیک، در دوره پس از انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری در ماه می گذشته، دیپلماسی ترکیه بر تقویت و فعال سازی روابط با فضای منطقه ای ترکیه تمرکز دارد و در این زمینه گام های مهمی در احیای مناسبات با کشورهای منطقه در عادی سازی روابط برداشته است.
در این بین مهمترین محورهای سفر فیدان به تهران را می توان در حوزه روابط دوجانبه و مسائل منطقه ای مورد ارزیابی قرار داد. با توجه به آنکه روابط دو جانبه همواره بخش مهمی از دستور کار طرفین را تشکیل می دهد، دو کشور مایل به تقویت روابط دوجانبه و تلاش برای همکاری استراتژیک بلند مدت هستند. همچنین تهران و آنکارا به عنوان دو قدرت مهم در غرب آسیا از تاثیرگذاری زیادی بر تحولات مناطق پیرامونی خود برخوردارند.
در کنار مناسبات دو جانبه، طرفین درباره مسائل منطقه ای نیز رایزنی های گسترده ای کردند. موضوعاتی همچون نحوه رویارویی با گروه های مسلح و معارض کرد در شمال عراق و همچنین بهبود روابط آنکارا با دمشق که مورد حمایت تهران است، از مهمترین مسائل مطرح شده میان طرفین بودند. سفر فیدان به تهران پس از سفر به مسکو انجام شد که اگر چه هدف آن، آماده سازی دیدار اردوغان و پوتین در سوچی بود اما حضور همزمان امیرعبداللهیان در دمشق و مذاکره با مقامات سوری این احتمال را قوت بخشیده که روابط ترکیه و سوریه با میانجیگری ایران و روسیه بهبود یابد. البته چنین امری مستلزم خروج نیروهای ترکیه از شمال سوریه است. چنانکه دمشق بارها بر این شرط خود برای عادی سازی رواط با ترکیه تاکید کرده است.
محور مهم دیگر رایزنی های فیدان در تهران، به تحرکات گروه های مسلح و معارض کرد همانند پ‌ک‌ک و شاخه های اقماری آن مرتبط می شود. در این خصوص ترکیه به دنبال هماهنگی سه جانبه با ایران و عراق برای رفع تهدیدی است که امنیت هر سه کشور را مورد هدف قرار داده و می تواند چالش های جدیدی در آینده ایجاد کند.
یکی دیگر از محورهای رایزنی های منطقه ای طرفین، برگزاری نشست اقتصادی سه جانبه تهران، ریاض و آنکارا بود. بی تردید توسعه مناسبات ایران، عربستان سعودی و ترکیه می تواند نقش مهمی در تامین امنیت و ثبات در منطقه غرب آسیا داشته باشد. زیرا هر سه کشور دارای ظرفیت های بالقوه ای هستند که از طریق همکاری با یکدیگر می توانند شرایط منطقه را بهبود بخشند. به خصوص که تجارب تاریخی بیانگر آن است که دوستی این کشورها منفعت بیشتری از دشمنی آنها دارد.
با وجود رویکرد مثبت دو کشور در خصوص مسائل فوق، همچنان تهران و آنکارا در خصوص یک موضوع مهم، اختلاف نظرهای جدی دارند. این موضوع مهم، تحولات قفقاز است که اگر چه ایران از تلاش های دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان برای برقراری صلح و ثبات حمایت می کند اما با تغییر مرزهای جغرافیایی و ژئوپلتیک منطقه و همچنین مسدودسازی مسیرهای تاریخی و ترانزیتی در قفقاز مخالفت می ورزد.
از نظر تهران، احداث کریدور زنگزور به معنای تخلیه ظرفیت های ژئوپلیتیکی منطقه به نفع ناتو و اسرائیل است. زیرا کریدور زنگزور می تواند به مثابه راهگذری برای اتصال زمینی ناتو به دریای کاسپین عمل کند. گسترش یا تقویت حضور ناتو در این منطقه هم برای ایران و هم برای روسیه بسیار خطرناک خواهد بود. به خصوص که ناتو همواره قصد داشته از طرق مختلف، ایران و روسیه را در تنگنای ژئوپلیتیکی قرار دهد.
از این رو به نظر می رسد کوشش هاکان فیدان در سفر خود به تهران برای مجاب کردن مقامات جمهوری اسلامی ایران و پذیرش احداث کریدور زنگزور کاملا بی فایده بوده است. چنانکه فیدان در ملاقات با تمام مقامات ایرانی، سخنی واحد مبنی بر مخالفت تهران با احداث چنین کریدوری شنید. البته چنین امری به معنای عدم همکاری ایران با کشورهای منطقه نیست، بلکه تهران همچنان بر موضع خود مبنی بر ایجاد ساز و کار ۳+۳ با حضور سه کشور قفقاز و سه بازیگر مجاور یعنی ایران، روسیه و ترکیه برای حل و فصل مسائل این منطقه اصرار می ورزد. اگر چه این ایده برای تحقق با چالش های متعددی مواجه است، اما اگر همگرایی و اراده تهران، مسکو و آنکارا را داشته باشد، به واقعیت نزدیکتر می شود.