کودتای نظامی "بی خونریزی" در گابن: تا کنون چه چیزی روشن شده است؟
افسران ارتش که قدرت را در گابن به دست گرفتند، ژنرال اولیگوی نگوما را به عنوان رهبر انتقالی این کشور آفریقای مرکزی معرفی کردند. کودتای نظامی چگونه آشکار شد و رئیس جمهور گابن کجاست؟ اسپوتنیک به این سوالات و سوالات دیگر پاسخ می دهد.
Sputnikدر مستعمره سابق فرانسه چه گذشت؟
در ساعات اولیه روز چهارشنبه، علی بونگو اوندیمبا، رئیس جمهور فعلی گابن، پس از کسب 64.2 درصد آرا، برای سومین بار به عنوان رئیس این کشور انتخاب شد.
اندکی پس از اعلام نتایج انتخابات، ارتش گابن در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد که نتایج انتخابات به دلیل تقلب ادعایی لغو شده است.
ارتش اعلام کرد که همه نهادهای قدرت از جمله دولت، مجلس و دادگاه منحل شدند زیرا کمیته به اصطلاح انتقال و احیای نهادهای قدرت (CTRI) ایجاد شده است.
افسران ارتش با این استدلال که "امروز کشور در حال گذر از یک بحران جدی ساختاری، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است"، مدعی شدند که "انتخابات شرایط رای گیری شفاف، معتبر و فراگیر که مورد انتظار مردم گابن بوده را نداشته است."
ایشان تاکید کردند که تصمیم گرفته اند "با پایان دادن به رژیم فعلی از صلح دفاع کنند."
یکی از افسران ارتش در تلویزیون دولتی اعلام کرد: «به جامعه ملی و بین‌المللی اطلاع داده می‌شود که علی بونگو اوندیمبا در حبس خانگی می باشد».
چه کسی به عنوان رئیس جمهور انجام وظیفه خواهد کرد؟
ارتش بعداً اعلام کرد که ژنرال بریس اولیگوی نگوما به عنوان رهبر انتقالی گابن عمل خواهد کرد. سخنگوی CTRI شامگاه چهارشنبه در سخنانی در تلویزیون ملی گفت که الیگوی "به اتفاق آرا" به عنوان "رئیس دوره انتقال" انتخاب شده است.
این سخنگوی به طور جداگانه تاکید کرد که CTRI درباره اتهامات پسر رئیس جمهور، نورالدین بونگو والنتین، که پیشتر به همراه شش فرد دیگر به اتهام "خیانت به دولت" و فساد دستگیر شده بود، تحقیق خواهد کرد.
یک خبرگزاری فرانسوی ویدئویی از رئیس جمهور مضطرب گابن پخش کرد که درخواست کمک می کند و اعتراف می کند که نمی داند "چه خبر است".
بونگو در حالی که در جایی شبیه یک کتابخانه نشسته است، در این ویدیو می گوید: «من علی بونگو اوندیمبا، رئیس جمهور گابن هستم و به تمامی دوستانی که در سرتاسر جهان داریم این پیام را می فرستم تا به آنها بگویم سکوت نکنید […]. پسرم در یک جا است، همسرم در جای دیگری است. و من در محل اقامتگاه خود [در پایتخت لیبرویل] هستم».
به گفته او، او در حال حاضر در حبس خانگی است و "هیچ اتفاقی نمی افتد، بنابراین من از شما می خواهم که واقعا ساکن ننشینید". هنوز مشخص نیست که این فیلم تحت چه شرایطی گرفته شده است.
علی بونگو 64 ساله در انتخابات سال 2009 پس از مرگ پدرش عمر بونگو که 42 سال در گابن حکومت کرده بود، به قدرت رسید.
جامعه بین المللی چه واکنشی نشان داد؟
به گفته استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد، آنتونیو گوترش تغییر رژیم در گابن را به عنوان "وسیله ای برای حل بحران پس از انتخابات" در این کشور آفریقای مرکزی محکوم کرده است.
گوترش از "همه بازیگران درگیر در این شرایط خواست تا از خود خویشتن داری نشان دهند" و از ارتش و نیروهای امنیتی خواست تا "سلامت جسمانی رئیس جمهور اوندیبا و خانواده اش را تضمین کنند."
ویلی نیامیتوه، رئیس شورای صلح و امنیت اتحادیه آفریقا پس از کودتا، به نوبه خود جلسه اضطراری را با نمایندگان بوروندی، کامرون و سنگال تشکیل داد.
اتحادیه آفریقا روز چهارشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که موسی فاکی ماهامات، رئیس کمیسیون آن، کودتای نظامی در گابن را محکوم کرده و از افسران ارتش این کشور خواسته است تا "به نظم قانون اساسی دموکراتیک بازگردند."
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز به نوبه خود نسبت به وضعیت گابن ابراز نگرانی کرد و به شهروندان این کشور توصیه کرد از سفر به این کشور خودداری کنند.
زاخارووا تاکید کرد: «مسکو از اخبار مبنی بر تشدید شدید اوضاع داخلی در این کشور دوست آفریقایی نگران می باشد. ما به نظارت دقیق تحولات (در گابن) ادامه می دهیم و به تثبیت زودهنگام اوضاع امیدواریم".
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، به خبرنگاران گفت که مسکو نگران آخرین تحولات در گابن است. پسکوف اظهار کرد: "من هیچ نتیجه‌گیری کلی نمی‌کنم، اما وضعیت در گابن موضوع نگرانی عمیق است و ما از نزدیک آنچه را که در آنجا اتفاق می‌افتد زیر نظر داریم".
سخنگوی وزارت خارجه چین وانگ ونبین نیز اعلام کرد که پکن اوضاع را زیر نظر دارد و از افسران ارتش گابن خواست تا امنیت رئیس جمهور را تضمین کنند.
وانگ تاکید کرد: ما از همه طرف‌های درگیر می‌خواهیم که قبل از هر چیز، منافع مردم کشور را در نظر بگیرند و تناقض‌های به وجود آمده را از طریق گفت‌وگو و رایزنی حل کنند.
الیویه وران، سخنگوی دولت فرانسه نیز همین لحن را برگزید و به خبرنگاران گفت که پاریس تغییر رهبری "که در گابن در حال انجام است" را محکوم می‌کند. وران افزود که فرانسه وقایع را "با توجه فراوان" دنبال می کند و "بر تمایل خود برای احترام به نتایج انتخابات [گابن] تاکید می کند".
متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد که واشنگتن "به شدت با کودتای نظامی یا انتقال قدرت بر خلاف قانون اساسی مخالف است" و از کودتاگران خواست تا "حافظ حاکمیت غیرنظامی" باشند. میلر افزود: "ایالات متحده در کنار مردم گابن می ایستد."
دولت بریتانیا به نوبه خود در بیانیه‌ای اعلام کرد که بریتانیا "تسلط نظامی غیرقانونی بر قدرت در گابن را محکوم می‌کند و خواستار احیای [حکومت در چارچوب ] قانون اساسی است".
در این بیانیه آمده است: "ما نگرانی‌های مطرح‌شده در مورد روند اخیر انتخابات از جمله محدودیت‌های آزادی رسانه‌ها را تأیید می‌کنیم و از همه احزاب و شهروندان می‌خواهیم برای حل و فصل هر گونه اختلافات انتخاباتی به روندهای قانونی و قانون اساسی متعهد باشند و از آنها پیروی کنند."
کوفی کواکو، تحلیلگر آفریقا و پژوهشگر ارشد در مرکز مطالعات آفریقا و چین در دانشگاه ژوهانسبورگ، در عین حال به اسپوتنیک گفت که یکی از مواردی که تحولات کنونی در گابن را منحصر به فرد می کند این است که کودتای نظامی "بی خونریزی" است. کواکو ظاهراً به این واقعیت اشاره داشت که هیچ گزارشی مبنی بر تلفات ناشی از تغییر رژیم در کشور آفریقای مرکزی گزارش نشده است.
نظر مشابهی توسط جرالد هورنای، استاد تاریخ در دانشگاه هیوستون بیان شد که در مصاحبه با اسپوتنیک گفت که پس از بازداشت رئیس جمهور علی بونگو اوندیبا، "آنها [افسران ارتش] از برگزاری دادگاه و متهم کردن پسرانش به خیانت صحبت می کنند، به جای اینکه آنها را به میدان عمومی بکشانند و اعدام کنند. به نظر می رسد این روند متفاوتی با آنچه در گذشته دیده بودیم باشد.