گزارش و تحلیل

"نظم نوین جهانی"؛ ترس از روسیه در بحبوحه قدرت گیری بریکس

تحلیلگر بریتانیایی معتقد است، سازمان بریکس در سال آینده پس از پذیرش کشورهای جدید به عضویت خود، نقش کلیدی در جهان ایفا خواهد کرد.
Sputnik
به گزارش اسپوتنیک، "توماس فاسی" در مقاله ای برای پورتال بریتانیایی UnHerd می نویسد:" سال آینده برای آینده بریکس و در کل جهان تعیین کننده خواهد بود. علاوه بر این که اعضای جدید رسما وارد این سازمان می شوند، ریاست سالانه به روسیه می رسد. به عبارت دیگر، کشوری که اساساً با غرب در تضاد است (اگر مناقشه اوکراین تا آن زمان حل نشود) نماینده سازمانی خواهد بود که نیمی از بشریت را در بر می گیرد. اگر اجلاس هفته گذشته هنوز سرآغاز نظم نوین جهانی را نشان نداده باشد، مطمئناً سال آینده آغاز خواهد شد".
توماس فاسی می نویسد: سیریل رامافوسا، رئیس جمهور آفریقای جنوبی، اجلاس هفته گذشته بریکس را مشابه کنفرانس باندونگ در سال 1955 توصیف کرد که پایه و اساس جنبش عدم تعهد را پایه گذاری کرد. و بیهوده نیست. در ژوهانسبورگ، این سازمان اولین توسعه خود را اعلام کرد: سال آینده به پنج بنیانگذار بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر، اتیوپی و آرژانتین به آن ملحق خواهند شد.
علاوه بر عوامل اقتصادی، بریکس از قدرت سیاسی قابل توجهی نیز برخوردار است. به عقیده وی، برای برخی کشورها، این بلوک نوعی "چتر ژئوپلیتیکی" است که درجه خاصی از محافظت در برابر سیاست تهاجمی فزاینده غرب را اعطا می کند.
این نشست بر تمایل بلوک برای به چالش کشیدن نظم جهانی تحت سلطه غرب تاکید کرد. قدرت جمعیتی و اقتصادی بریکس بدیهی است. بیش از 40 کشور برای عضویت در آن ابراز علاقه کرده اند و 22 کشور به طور رسمی درخواست داده اند. به نظر می رسد که اکثریت قریب به اتفاق جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می کنند که یا وارد بریکس شده اند یا در تلاش برای رسیدن به آنجا هستند. در مورد اندازه تولید ناخالص داخلی، اگر G7 به رهبری ایالات متحده 30 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص می دهد، کشورهای بریکس تقریباً یک سوم را تشکیل می دهند و با اعضای جدید این رقم 37 درصد خواهد بود.
همچنین این امر مهم است که این کشورها چه چیزی تولید می کنند، نه اینکه چقدر تولید می کنند. در حال حاضر، بخش عمده تولید ناخالص داخلی اقتصادهای غربی نه توسط تولید کالاهای واقعی، بلکه توسط دارایی های مالی به حساب می آید. سهم کل G7 در تولید صنعتی جهانی فقط با سهم چین به تنهایی قابل مقایسه است. اما قدرت بریکس به تولید ناخالص داخلی و تولید کالا محدود نمی شود. همچنین منابع و ذخایر طبیعی باید در نظر گرفته شود. با گنجاندن اعضای جدید، بریکس بیش از 40 درصد از تولید نفت جهان را به خود اختصاص خواهد داد. بهترین تصویر این تغییر این است که عربستان سعودی و امارات متحده عربی، دو متحد سرسخت آمریکا در خلیج فارس، تصمیم پیوستن به این ائتلاف را گرفته‌ اند. اهمیت نمادین این رویداد مشخص است، به خصوص اگر در نظر بگیریم که ایران هم به بریکس پیوست.
مقامات آمریکایی می توانند آنچه را که در حال حاضر رخ می دهد نادیده بگیرند، اما عواقب آن برای ایالات متحده جدی خواهد بود. در دهه 1970، عربستان سعودی با ایالات متحده معامله کرد و موافقت کرد که نفت را در بازار جهانی به دلار بفروشد. دلارهای نفتی به دست آمده توسط عربستان سعودی به شکل اوراق بهادار به آمریکا بازگردانده می شود. علاوه بر این، همه خریداران نفت به هر حال به دلار نیاز دارند. در نتیجه، ایالات متحده کسری تجاری بزرگی را طی چندین دهه انباشته کرده است، اما ارزش دلار کاهش نیافته است. این امر به یکی از پایه های هژمونی آمریکا تبدیل شد که به لطف آن واشنگتن توانست جنگ های ابدی را به راه بیندازد و بر اکثر نقاط جهان تسلط مالی پیدا کند.
ورود عربستان سعودی و امارات به بریکس انگیزه بیشتری به دور شدن از سیستم دلاری نفتی می دهد: عربستان سعودی اعلام کرده است که نفت خود را به ارزهای دیگر (عمدتا یوان چین) می فروشد و امارات هم اکنون نفت خود را به یوان به چین می فروشد. بریکس به سمت دلارزدایی گرایش دارد. سال گذشته، این کشورها برنامه‌های خود را برای ایجاد یک ارز بین‌المللی اعلام کردند و در ژوهانسبورگ، لولا، رئیس‌جمهور برزیل این موضوع را به عنوان یک اولویت تأیید کرد. در عین حال، بریکس استفاده از ارزهای محلی را در تجارت بین‌المللی تحریک می‌کند.
پذیرش اتیوپی نمادین است. این یک سیگنال به کل قاره است که بریکس برای همه کشورهای آفریقایی باز است، زیرا مقر اتحادیه آفریقا در پایتخت اتیوپی، آدیس آبابا واقع شده است. علاوه بر این، اتیوپی پس از نیجریه دومین کشور بزرگ و یکی از فقیرترین کشورهای آفریقاست. بنابراین، پذیرش اتیوپی در بریکس نیز تأییدی بر آمادگی این بلوک برای کمک به کشورهای در حال توسعه است. شی جین پینگ رهبر چین در سخنرانی خود بر نقش مهم این سازمان در توسعه و آزادی جنوب جهانی - و بالاتر از همه آفریقا - تاکید کرد.
بریکس - نشستی که جهان را تغییر داد
بسیاری از کشورها پیوستن به بریکس را فرصتی برای رهایی از ظلم اقتصادی و مالی غرب می دانند. اما نه تنها. برای برخی، بریکس یک "چتر ژئوپلیتیکی" است که می تواند به دفاع در برابر سیاست تهاجمی غرب کمک کند. آنها از استراتژی "بازدارندگی، فشار و دیپلوماسی" دولت بایدن علیه چین و روسیه و گسترش ناتو و اتحادهای مشابه در سراسر جهان بیزارند. برخی به سادگی می خواهند "پنهان شوند" تا "طرف را انتخاب نکنند". برای برخی دیگر، تضعیف هژمونی 500 ساله غرب در امور جهانی مهم است.
ایسایاس آفورکی، رئیس جمهور اریتره که به عنوان مهمان دعوت شده بود، گفت: "استثناگرایی آمریکایی (Pax americana) بیماری هایی را ایجاد کرده است که پیشرفت جهانی را تضعیف می کند. آمریکا و متحدانش برای مجازات کسانی که قواعد را رعایت نمی کنند، به تحریم های غیرقانونی و یکجانبه مالی، اقتصادی و قضایی متوسل می شوند".
شی جین پینگ در سخنرانی خود خاطرنشان کرد که ایالات متحده "هر کاری ممکن است برای آسیب رساندن به بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه انجام داده است: کشورهایی که به سرعت توسعه می یابند مهار می شوند و کشورهایی که به پیش می روند مانع و اشکال تراشی خواهند شد".
هند، اگرچه طرفدار رویکردی بی طرف است (به دلیل اینکه روابط خوبی با واشنگتن و غرب دارد)، در حال حاضر به سمت موضع ضدهژمونی پکن و مسکو متمایل شده است، زیرا این موضع از حمایت گسترده ای در جنوب جهانی برخوردار است.
علاوه بر این واقعیت که اعضای جدید به بلوک خواهند پیوست، سال آینده این سازمان که نیمی از بشریت را پوشش می دهد، در روسیه گرد هم خواهند آمد، کشوری که با غرب در تضاد است (به شرطی که درگیری اوکراین ادامه یابد). بنابراین، به نظر می رسد اگر اجلاس هفته گذشته هنوز سرآغاز نظم نوین جهانی نبود، قطعا سال آینده آغاز خواهد شد.
اجلاس بریکس در تاریخ 22 تا 24 اوت در ژوهانسبورگ به ریاست آفریقای جنوبی برگزار شد. رهبران چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی در آن حضور داشتند، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به نمایندگی از روسیه و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در یک ویدئو کنفرانس شرکت کرد. در جریان این اجلاس، سیریل رامافوزا، رئیس جمهور آفریقای جنوبی از دعوت رسمی آرژانتین، مصر، ایران، اتیوپی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی برای پیوستن به بریکس خبر داد. وی گفت: عضویت کامل کشورهای جدیدی که به بریکس می پیوندند از اول ژانویه 2024 آغاز می شود.
اکنون بریکس برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی را متحد می کند، اما اخیراً 23 کشور تمایل خود را برای پیوستن به بلوک اقتصادی ابراز کرده اند، از جمله شش کشور که قبلاً دعوت نامه دریافت کرده اند.
بحث و گفتگو