کشورهای جنوب جهانی چه غرب بخواهد یا نه، بریکس را جذاب می‌دانند

به گزارش اسپوتنیک، "سارانگ شیدور" ستون نویس در مقاله برای نشریه "نیشن" ایالات متحده مینویسد:" در 22 اوت، نشست نوبتی بریکس در آفریقای جنوبی آغاز می شود. نظم جهانی به رهبری ایالات متحده نتوانسته است از دو خواسته اصلی کشورهای جنوب جهانی یعنی توسعه اقتصادی و حفاظت از حاکمیت پشتیبانی کند. بریکس، مانند سازمان همکاری شانگهای، پاسخی به این خواسته ها شد.

البته نه انکار اهمیت این بلوک (که برخی ناظران اینطور فکر می کنند) و نه نگاه رمانتیک به این سازمان به‌ عنوان جانشین کنفرانس باندونگ در اواسط دهه 1950 یا نظم اقتصادی بین‌المللی جدید دهه 1970، تصویر واقعی را منعکس نمی‌کنند.

دو موضوع کلیدی در دستور کار اجلاس اوت وجود دارد: جستجوی راه‌هایی برای خلاصی از دلار آمریکا و ورود اعضای جدید به اتحادیه.

در نگاه اول، استفاده گسترده از دلار باید تجارت بین کشورهای مختلف را تسهیل کند. با این حال، این امر اقتصاد سایر کشورها را به سیستم رزروی فدرال آمریکا وابسته می کند و همچنین آنها را در برابر تحریم های واشنگتن آسیب پذیر می کند.

اما دلارزدایی یک هدف بسیار جاه طلبانه است. بانک های مرکزی اعضای بریکس باید به همکاری و هماهنگی بسیار عمیق تری دست یابند. علاوه بر این، قطعاً بحث واگذاری بخشی از حاکمیت، مطرح خواهد شد. با این حال، اعضای بریکس در حال برداشتن گام های مهمی برای ایجاد جایگزین هایی برای موسسات مالی "دلاری" مانند بانک جهانی هستند. در سال 2015، بانک توسعه جدید (NDB) تأسیس شد. اگرچه تولید ناخالص داخلی چین بیش از دو برابر مجموع سایر اعضای بریکس است، چین با مشارکت برابر در مدیریت بانک و مقادیر مساوی سرمایه پذیرفته شده - 10 میلیارد دلار برای هر عضو. همه اعضای سازمان ملل می توانند به عضویت بانک توسعه جدید درآیند. بنگلادش، مصر، امارات متحده عربی و اروگوئه هم اینک به عضویت این بانک درآمده اند و به احتمال زیاد سایر کشورها نیز به زودی از آنها الگوبرداری خواهند کرد.

بسیاری از کشورهای جنوب جهانی علاقه خود را برای پیوستن به این گروه نشان داده اند. در آغاز سال، نشست "کشورهای دوست بریکس" در آفریقای جنوبی برگزار شد که نمایندگان بسیاری از کشورها در آن حضور داشتند. 22 کشور هم اینک برای عضویت درخواست داده اند. این کشورها طبق برخی منابع عبارتند از ایران، الجزایر، آرژانتین، بلاروس، بولیوی، مصر، اندونزی، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و غیره.

امسال آفریقا، مورد توجه ویژه قرار خواهد گرفت. آفریقای جنوبی همواره بر لزوم دعوت از سایر کشورهای آفریقایی برای شرکت در نشست های بریکس به عنوان مهمان تاکید کرده است. چین فعال ترین کشور در اصرار بر گسترش بریکس است و تا حدودی این گسترش از سوی روسیه حمایت می شود. همزمان، هند و برزیل طرحی را پیشنهاد می کنند که در آن کشورهای نامزد باید مراحل میانی را طی کنند. آفریقای جنوبی یک نوع پیشنهاد می کند: پنج عضو فعلی بریکس وضعیت اعضای کلیدی را حفظ می کنند، در حالی که بقیه در قالب بریکس پلاس با آنها تعامل دارند. اما حتی در این فرمت دو لایه، توسعه یک گام بزرگی به جلو برای بریکس است.

دیدگاه ژئوپلیتیک. حتی اختلافات چین و هند مانع از مشارکت آنها در بریکس نمی شود. بیش از این، این نشست های بریکس است که فرصتی برای گفتگو بین هند و چین در قالب های بین المللی امن تر ایجاد می کند. علاوه بر این، اصلاً لازم نیست که اعضای کلیدی سازمان، دوستان صمیمی باشند. این امر بسیار مهمتر است که آنها منافع مشترک داشته باشند. تشکیل ائتلاف با روسیه و چین به کشورهای جنوب جهانی اهرم بیشتری بر غرب به رهبری ایالات متحده می دهد. این امر نیز به ایجاد دنیای چند قطبی کمک می کند.

و لیکن واشنگتن اغلب کشورهای جنوب جهانی را ناامید کرده است و حتی گاهی به مانعی جدی برای تحقق منافع کلیدی آنها تبدیل شده است. نمونه آن عدم تمایل هند به پیوستن به تحریم های سخت واشنگتن علیه ایران است. دهلی از پیوستن به تحریم های ضد روسی غرب خودداری کرد و در نتیجه توانست خرید نفت خود از روسیه را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. نمونه بارز آمادگی واشنگتن برای اعمال فشار شدید بر کشورهای "غیر متعهد"، اتهامات ارسال تسلیحات از آفریقای جنوبی به روسیه است.

از این نظر، تشکیل ائتلاف جنوب جهانی و شرق جهانی بر اساس مشکلات مشترک، مسیری کاملاً منطقی است.

نمونه دیگری از همکاری شرق و جنوب، سازمان همکاری شانگهای است. این سازمان در قلب اوراسیا قرار دارد. به "گروه پنج" شانگهای (چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان) هند، پاکستان و ایران پیوستند. بر خلاف بریکس (توسعه اقتصادی)، سازمان همکاری شانگهای بر امنیت و حاکمیت دولت ها تمرکز دارد.

از زمان پایان جنگ سرد، ایالات متحده حق حاکمیت سایر کشورها را نادیده گرفته است. دستور کار غرب برای ترویج دموکراسی و حقوق بشر، آشکارا ناسازگار و اغلب خودخواهانه بوده است. کشورهای جنوب جهانی امیدوارند که بریکس به اقتصاد آنها کمک کند تا با کشورهای ثروتمند همگام شوند و سازمان همکاری شانگهای به آنها کمک خواهد کرد تا حاکمیت خود را حفظ کنند. نزدیکی با چین و روسیه (کشورهایی که پایبندی کمی به ارزش های غربی نشان می دهند)، کشورهای جنوب جهانی را در برابر تحمیل این ارزش ها و حتی بیشتر از آن در برابر سوء استفاده های همراه محافظت می کند.

بسیاری از نمایندگان پایتخت های غربی، اهمیت سازمان هایی مانند بریکس را نادیده می گیرند. این اشتباه است که بریکس را تنها به عنوان یک انجمن برای معاشرت درک کنیم. در شرایط تضعیف جهان تک قطبی، اکثر کشورهای جنوب جهانی به دنبال تضمین رفاه برای خود و همچنین تضمین ثبات رژیم های خود در برابر فشار و وسوسه های غرب هستند. این تلاش ها و جستجوها چه غرب بخواهد و چه نخواهد ادامه خواهد داشت".