ژئوپلتیک و امکانات وسیع مالی عربستان سعودی در جهان عرب و به ویژه خلیج فارس آن را از دیگر کشورهای عربی و شیخ نشینان متمایز می سازد و این تمایز و برتری، نوعی جاه طلبی را به عنوان یک رفتار سیاسی پدید می آورد. از عربستان سعودی در اتحادیه عرب و به ویژه در شورای همکاری خلیج فارس به عنوان برادر بزرگ یاد می شود و این بزرگی تنها در امکانات مادی و نفتی نیست که در جمعیت و مساحت و قدرت تاثیرگذاری نیز مصداق دارد و قطعا در برنامه ریزی سیاسی رهبران آل سعود این جایگاه ریاض باید همواره حفظ گردد.
به عبارت دیگر برادر بزرگی عربستان باید در همه چیز یا حد اقل در اکثر موارد نمود بزرگی و برتری نسبت به بقیه اعضای شورای داشته باشد تا این جایگاه رفیع حفظ گردد. اشتغال عربستان به مسائل سیاسی منطقه به ویژه پس از موج بهار عربی که به گفته محمد بن سلمان به دستور آمریکا صورت گرفت موجب شد که در زمینه های پرستیژی بسیاری از دیگر کشورهای منطقه عقب بماند و دولتهایی مانند امارات و یا قطر در برخی زمینه ها مانند حمل و نقل هوایی، جلب توریسم، ایفای نقش های اقتصادی منطقه ای یا فعالیت رسانه ای از عربستان جلوتر بیفتند و این مسئله برای شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد جاه طلب سعودی موضوع قابل قبولی نیست و اخیرا دستور داده تا سریعا این عقب افتادگی ها جبران گردد و در افق نگاه 2030 به عنوان برنامه ریزی کلان برای آینده مورد توجه برنامه ریزان این کشور قرار گیرد.
اظهارات اخیر کنایه آمیز ولیعهد عربستان در باره ایفای نقش های انحرافی منطقه ای در دهه اخیر که به دستور آمریکا انجام شد و ضرورت اولویت بخشیدن به منافع ملی و نیز انتقاد از امارات متحد عربی و دقیقا محمد بن زاید رهبر این کشور، نشان از اراده بن سلمان در جبران این عقب ماندگی ها و با تمرکز بر روند توسعه داخلی نقش به یغما رفته سیاسی، اقتصادی این کشور در سطح منطقه را باز یابد. البته توافق سیاسی اخیر عربستان با ایران و اتش بس در یمن امکان دستیابی به این اهداف را از گذشته ممکن تر ساخته است.
یکی از برنامه های بلند پروازانه ای که عربستان سعودی اخیرا اعلام کرده است تلاش ریاض برای تبدیل شدن به هاب هوایی منطقه است. مسئولین عربستان اعلام کردند که به علت موقعیت عربستان در نزدیکی قاره آفریقا و پل ارتباطی میان دو قاره آسیا و آفریقا و نیز کریدور شرق و غرب، طرحی برای توسعه سه فرودگاه ریاض، جده و دمام از سال 2022 به اجرا گذاشته که سهم بیشتر بازار هوایی منطقه را به خود اختصاص خواهد داد.
ایفای نقش وسیع در حمل و نقل هوایی، ترانزیت و جلب توریسم جزو اهداف این طرح است. مسئولان ریاض اعلام کردند که در کوتاه مدت ظرفیت جابجایی هوایی این کشور به صد میلیون نفر خواهد رسید و برای رسیدن به این هدف عربستان 147 میلیارد دلار آمریکا به این بخش اختصاص داده و تا سال 2030 میلادی عربستان با خرید چند صد هواپیمای جدید ظرفیت هوایی خود را به 330 میلیون مسافر در سال افزایش خواهد داد و درآمد ناخالص عربستان از صنعت هوانوردی به 80 میلیارد دلار خواهد رسید. ایجاد منطقه آزاد اقتصادی جبل عمر در دریای سرخ نیز تلاش دیگر عربستان است تا با منطقه جبل علی امارات رقابت کند.
امارات متحد عربی در چند دهه اخیر با ایجاد فرودگاه هایی مانند دبی، ابو ظبی و شارجه و ایجاد شرکت های مسافربری هوایی مانند امارات ایرلاین و الاتحاد ایرلاین موفق شد این کشور را به هاب هوایی منطقه تبدیل کند. فرودگاه دبی که ترمینال سوم آن بزرگترین سازه بزرگ جهان اعلام شده سالانه نود میلیون مسافر از طریق آن به مقصد هایشان جابجا می شوند. شرکت امارات ایرلاین بزرگترین هواپیمایی منطقه خاورمیانه است که 300 هواپیمای فعال دارد و 18 هزار نفر خدمه در ناوگان خود به کار گرفته و هر هفته 3400 پرواز به 133 شهر در 74 کشور جهان از مبدا فرودگاه دبی پرواز دارد. این هواپیمایی در سال 2012 به چهارمین ایرلاین جهان شناخته شد. همچنین این ایرلاین در چند دهه اخیر چندین بار به عنوان بهترین خطوط هوائی جهان انتخاب شد. البته در درون امارات نیز رقابت وجود دارد وهواپیمایی الاتحاد خاندان زاید رهبر ان ابو ظبی که از فرودگاه ابو ظبی استفاده می کند یک ظرفیت اضافی دیگر دولت امارات است که برتری این کشور را بیشتر کرده است.
قطر نیز در دهه گذشته با سرمایه گذاری وسیع در ایجاد فرودگاه بین المللی حمد دوحه و خرید صدها فروند هواپیماهای بویینگ و ایرباس به رقابت با فرودگاه دبی و ایرلاین امارات برخاسته است و بخش قابل توجهی از بازار امارات را تصاحب کرده است. هواپیمایی القطریه امروزه یکی از معتبرترین ایرلاین های منطقه و جهان است که بیش از 220 هواپیما دارد و روزانه به مقصد 150شهر جهان پرواز می کند. فرودگاه حمد دوحه با توسعه اخیر نیز می تواند سالانه از 50 میلیون مسافر پذیرایی کند تا از طریق آن به مقصد هایشان جابجا شوند.
این شرایط سخت رقابتی منطقه، نشان می دهد که تلاش عربستان برای بزرگتر شدن در زمینه صنعت حمل و نقل هوایی، خیلی هموار و آسان نیست و کشورهای دیگر شورای همکاری این جایگاه را به آسانی به ریاض تقدیم نخواهند کرد. البته نباید فراموش کرد که اکنون برد عربستان بالاست چرا که این کشور از لحاظ مساحت وسیع است و مساحت آن بیش از دو میلیون کیلومتر مربع است و قطعا برای موفقیت در این رقابت سخت سرمایه گذاری خود را به سمت دریای سرخ خواهد برد تا از طریق آن حمل و نقل با قاره بی رمق آفریقا و نیازمند به حمل و نقل هوایی را تصاحب کند و با این نقطه قوت به جنگ رقیبان خودی در خلیج فارسی بپردازد.
شرایط سیاسی در منطقه نیز حاشیه مانور عربستان را گسترش داده است. قطعا این اقدامات سعودی جایگاه این کشور را حفظ می کند. اگر ریاض این کار را انجام ندهد کشورهای ثروتمند کوچک دیگر در خلیج فارس شیخوخیت عربستان را در شورای همکاری خلیج فارس مورد خدشه قرار خواهند داد و در آینده در برابر آن تمکین نخواهند کرد.