گزارش و تحلیل

تولید بازی های رایانه ای مشترک میان ایران و روسیه

بشر راه های فراوانی را در طول تاریخ برای گذران اوقات فراغت و سرگرمی ابداع کرد؛ که یکی از متمایز ترین آنها پس از اختراع کامپیوتر، بازی های رایانه ای بود، بازی های رایانه ای در ایران از اوایل دهه ۸۰ شمسی قدرت گرفت و امروزه ایران به عنوان یکی از قدرتمندان این عرصه در غرب آسیا مطرح می شود.
Sputnik
اسپوتنیک - "محمد امین حاجی هاشمی"، مدیر عامل بنیاد ملی بازی های رایانه ای در مصاحبه ای اختصاصی به خبرنگار اسپوتنیک در تهران گفت:
صنعت بازی‌ های رایانه‌ای ایران از اوایل دهه ۸۰ شمسی در ایران شروع به فعالیت کرد. گرچه پیشتر در حوزه بازی ‌های رایانه ‌ای، بازی‌ سازی انجام می‌شد؛ در اوایل دهه ۹۰ شمسی با توسعه بازی‌ های موبایلی و متداول شدن استفاده از گوشی‌های هوشمند در جهان، صنعت بازی‌ های رایانه در ایران به سمت تولید بازی‌ های موبایلی متمایل شد و هم اکنون سالانه صدها بازی موبایلی در ایران تولید و منتشر می‌شود.
وی ضمن تایید بر تاثیر تحریم ها برای عرضه‌ی بین المللی بازی های ایرانی در استورهای جهانی افزود: " صنعت بازی‌ های رایانه ‌ای در ایران از ابتدای شروع فعالیت همواره با تحریم‌ هایی مواجه بود، اما این موضوع باعث نشد روند رو به رشد این صنعت دچار مشکل شود. بازی سازان ایرانی علی رغم همه محدودیت‌ها و تحریم‌ها در اکثر مواقع بازی‌ های خود را با تغییراتی در اپ‌استورهای جهانی نیز عرضه می‌کنند و تعدادی از این بازی‌ها اکنون در قاره های اروپا و آمریکا مخاطبان خاص خود را دارند".
تولید بازی های رایانه ای مشترک میان ایران و روسیه
مدیر عامل بنیاد ملی بازی های رایانه ای همچنین بیان کرد:"بازی ‌های خارجی در ایران به صورت رایگان یا با هزینه عرضه می‌شوند اما این عرضه غیر رسمی است و این موضوع باعث شده بازیکنان ایرانی دسترسی آسانی به بازی ‌های خارجی داشته باشند. هر چند که این امر باعث ایجاد محدودیت برای شرکت ‌های ایرانی در عرضه بازی‌های خود نشده است".

بخشی از بازی ‌ها، بازی‌های پریمیوم است، بازی‌های پریمیوم به دلیل اینکه بازی‌های خارجی در ایران به صورت دلاری عرضه می‌شوند و امکان دریافت پولی محدودی دارند، این مساله باعث شده تا بازی‌های ایرانی بتوانند با قیمت پایین‌تری بازار آنها را از آن خود کنند و بازی‌ سازان ایرانی به یک مدل درآمد زایی خوب برسند.

وی افزود:"انتشار بازی‌های ایرانی در بازارهای جهانی با موانع جدی مواجه است، اپ استورهای آمریکایی که اکنون در دنیا جزو اپ استورهای پرمخاطب هستند، اجازه انتشار بازی که از مبدا ایران را نمی ‌دهند، اما بازی سازان ایرانی در این سال‌ ها توانسته‌اند از روش‌های مختلف بازی‌های خود را در جهان منتشر کنند".
علی رغم اینکه در بازار کشورهایی مانند روسیه که با ایران روابط تجاری خوبی دارد و بین دو کشور تحریمی وجود ندارد، اما در عین حال یک مسیر مستقیم برای عرضه ی بازی های ایرانی وجود ندارد و عموماً بازی سازان ایرانی از طریق کشورهای ثالث بازی‌های خود را در روسیه منتشر کرده‌اند و استورهای غیربومی منتشر کننده بازی‌های ایرانی بوده‌اند.
اما این ظرفیت وجود دارد که مسیرهای مستقیمی برای انتشار بازی‌های ایرانی در کشورهایی مانند روسیه به وجود بیاید. از سوی دیگر بازار انتشار بازی‌های روسی در بازار ایران نیز وجود دارد. در صورت توسعه تعاملات بین دو کشور در حوزه بازی سازی، ما شاهد رشد خوبی در این حوزه خواهیم بود.
تولید بازی های رایانه ای مشترک میان ایران و روسیه
محمد امین حاجی هاشمی، با اشاره به نتیج پیمایش مصرف بازی های رایانه ای ایران در سال 2021 که بازار این سرگرمی در ایران را ۷۰۰ میلیون دلار تخمین زده اظهار داشت:"بنیاد ملی بازی های رایانه ای هر دو سال یک پیمایش ملی برای مصرف کنندگان بازی های دیجیتال انجام می‌دهد و از مصرف کننده در خصوص میزان مصرف از بازی‌ های داخلی و خارجی پرسش ‌هایی را مطرح می‌کند. براساس آخرین پیمایش انجام شده بازار داخلی بازی ‌های ایرانی چه موبایلی و چه رایانه ‌ای به طور کلی بیش از ۷۰۰ میلیون دلار است، که بخش خوبی از این بازار به تولیدات نرم ‌افزاری باز می‌گردد و بخش مهم آن در اختیار بازی‌ های ایرانی است.
اگر به صورت دقیق ذکر کنیم، از بخش بازی‌های موبایلی ۴۰ درصد بازار در اختیار بازی‌ سازان داخلی است و شرکت‌هایی که در ایران بازی‌ هایی موبایلی تولید کردند، پس از عرضه و مصرف بازی در ایران آنها را در بازارهای بین المللی نیز منتشر کردند، اکنون در کشورهایی نظیر آمریکا، آلمان و روسیه، غرب آسیا و استرالیا بازی های ایرانی منتشر شده‌اند و مخاطبان فراوانی را نیز به خود اختصاص داده‌اند، برخی از این بازی‌ها در استورهای جهانی چند میلیون نصب داشته ‌اند و درآمد خوبی را عاید بازی‌ سازان کردند.
شرکت‌های بسیار قوی بازی ‌سازی در ایران برای بازار داخلی به وجود آمده‌اند؛ بررسی ‌های ما نشان داده بیش از ۵۰ بازی با رقم بیش از یک میلیون نصب اکنون در استورهای داخلی در دسترس مردم است که البته برخی از آنها به ۲۰ میلیون نصب نیز رسیده اند. نکته حائز اهمیت این است که بیشتر این بازی‌های مورد استقبال قرار گرفته، بازی‌ هایی با سبک کلمات و پرسش و پاسخ هستند، که مروج فرهنگ ایرانی هستند و از این جهت نیز مردم ایران از آن استقبال بالایی داشته‌اند".
مدیر عامل بنیاد ملی بازی های رایانه ای، موضوعات بازی های رایانه ای ایرانی را اینگونه دسته بندی کرد:" بازی‌های ایرانی معمولاً در موضوعات پازلی و معمایی تولید می‌شوند و پرمخاطب هستند اما بازی‌هایی نیز داریم که در سبک match3 تولید شده‌اند این سبک در جهان بسیار پرمخاطب است و مخاطب ایرانی نیز آنها را می‌پسندد، روسیه نیز در تولید این موضوع بسیار قدر است.
تولید بازی های رایانه ای مشترک میان ایران و روسیه
حدود ۸ سال پیش که موضوع جنگ ایران با داعش بسیار در رسانه‌ ها مطرح می‌شد، بازی ‌های سبک جنگی با موضوع دفاع از حرم در استورهای داخلی بسیار پرمخاطب شده بود و نصب بالایی داشت علاوه بر موضوعات جنگی، موضوعات دیگری که مطرح شد، نیز پرمخاطب بوده‌اند".
وی تاکید کرد:" معمولاً در کشورهای غربی، شرکت ‌های بزرگ ناشر بازی که بعضاً با حمایت ‌های دولت‌ های غربی به ویژه آمریکا بازی ‌سازی می‌کنند درباره موضوعات روزی که مطابق با سیاست‌های آمریکا است بازی‌سازی انجام می‌دهند و هژمونی که در رسانه‌های خبری غربی وجود دارد را در بازی ‌ها بازتاب می‌دهند.
در تولیدات آمریکایی بازی ‌هایی وجود دارند که اعلام می‌شود با حمایت نهادهای دولتی آمریکا تولید شده‌اند . در این بازی ‌ها موضوعاتی انتخاب میشود که در آن کشورهایی که همسو با سیاست ‌های آمریکا نیستند مورد هدف قرار می‌گیرند، آن کشورها مورد سیاهنمایی قرار می‌گیرند.
هر ساله در آمریکا بازی هایی تولید می‌شود و هزینه زیادی برای آنها انجام می‌شود که با هدف سیاهنمایی ایران، روسیه و کشورهای اسلامی تولید می‌شود؛ در مقابل بازی‌ سازان ایرانی بصورت اختیاری بازی ‌هایی را تولید کردند و در دوره‌ ای این بازی‌ها به اوج خود رسید که برخاسته از ذوق هنری بازی‌سازان ایرانی بود و در اپ استورهای ایرانی مخاطب بالایی داشت برخی از این بازی‌ ها با حمایت‌ های دولتی تولید شد اما بسیاری از آنها برخاسته از ذوق بازی‌ ساز بوده و طی یک اقدام ملی انجام شده البته کماکان جای این موضوع وجود دارد که با محوریت داعش تولیدات مشترکی توسط ایران و روسیه تولید شود چرا که موضوع مشترکی میان ایران و روسیه است".
تولید بازی های رایانه ای مشترک میان ایران و روسیه
محمد امین حاجی هاشمی، مدیر عامل بنیاد ملی بازی های رایانه ای، احتمال تولیدات مشترک بازی میان ایران و روسیه را بالا توصیف کرد و گفت:" هفته ی گذشته میان وزارت ارتباطات ایران و روسیه جلسه‌ ای برگزار شد که بازی سازان ایرانی نیز در آن حضور داشتند، بهمن سال گذشته نیز بنیاد ملی بازی‌ های رایانه ‌ای، چهارمین نمایشگاه بازی‌ های رایانه‌ ای را برگزار کرد که از معاونین وزارت توسعه دیجیتال روسیه نیز در آن حضور پیدا کردند، پس از آن نمایشگاه نیز جلسه‌ ای با این مسئولین داشتیم و در خصوص همکاری ‌های مشترک برای ایجاد ارتباط میان شرکت‌ های بازی ‌ساز و ناشر دو کشور صحبت شد و قرار شد در خصوص نظام مندسازی همکاری‌ های میان دو کشور در حوزه بازی سازی اقداماتی انجام شود".
وی درباره نظارت محتوایی و تنظیم گری بازی های ایرانی و خارجی که مجوز قانونی انتشار در ایران را دریافت می کنند ، اعلام کرد: "بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ ای به عنوان یک نهاد حاکمیتی متولی رشد و توسعه صنعت بازی سازی در ایران است و وظیفه آموزش و حمایت از زیرساز های تولید این صنعت را بر عهده دارد. اما این وظیفه باعث غفلت ما از حقوق مصرف کننده به ویژه کودکان و نوجوانان در زمینه استفاده از یک سرگرمی سالم و امن نیست".
از جمله وظایف این بنیاد رده ‌بندی بازی ‌ها است و در حال حاضر ایران جز ۱۰ کشوری است که نظام رده بندی سنی مختص به خود را طراحی کرده است. سال‌هاست بازی ‌های ایرانی و بازی های خارجی که می خواهند به طور رسمی منتشر شوند، رده‌بندی سنی می‌شود و معیارهایی مانند خشونت، ترس، مسائل جنسی، نقض ارزش‌های ایرانی_اسلامی و مواد مخدر، در نظام رده‌ بندی سنی ارزیابی می‌شود و به ناشران درباره این موضوعات مشاوره داده می‌شود تا بتواند بازی‌ های خود را در بازارهای ایران با مخاطب حداکثری تولید کنند.
هفته فرهنگی ایران در روسیه؛ آشنایی روس ها با فرهنگ غنی ایرانی
محمد امین حاجی هاشمی، بازار گیمر های ایرانی را بازاری ۳۴ میلیونی عنوان کرد و اظهار داشت: "در ایران ۳۴ میلیون نفر گیمر و مخاطب بازی وجود دارد که روزانه بیش از ۹۵ دقیقه از بازی ‌ها استفاده می‌کنند، میانگین سنی این گیمرها بالای ۲۳ سال است و بازار قابل توجهی محسوب می‌شود.
برخی از بازی‌های روسی عرضه شده در بازار داخلی مخاطب چند میلیونی در ایران دارد، بنابراین جای این موضوع وجود دارد که شرکت ‌های بازی‌ سازی روسیه در ایران حضور رسمی داشته باشند، اگر تبادلات در حوزه بازی سازی میان ایران و روسیه تسهیل شود ظرفیت بالایی از مبادلات فرهنگی و تجاری به وجود می‌آید".
محمد امین حاجی هاشمی، مدیر عامل بنیاد ملی بازی های رایانه ای، یکی از مهمترین تولیدات ایران را بازی های جدی عنوان کرد و اظهار داشت: "امروزه در ایران بازی‌هایی نیز تولید می‌شوند که علاوه بر موضوعات رایج بازی‌ها در جهان، به مصارف پزشکی، گردشگری و صنعت می‌پردازند.
برای مثال بازی‌ هایی را تولید کرده‌ ایم که در درمان بیماران اوتیسم، کودکانی که دارای بیش فعالی یا تنبلی چشم هستند، استفاده می‌شود در عین حال بازی‌هایی را نیز داریم که به صنعت توریسم و گردشگری کمک می‌کنند.
نشست خبری کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه + فیلم
این بازی‌ها تحت عنوان بازی‌ های جدی نامگذاری شده‌اند که مسائل مهم و اساسی را با بازی وار کردن مطرح می‌کنند و به حل آنها می‌پردازند. جشنواره‌ ای نیز تحت عنوان بازی‌های جدی داریم، که سرمایه‌گذاران، سازمان‌ها یا فعالان خصوصی که احتیاج به بازی‌های جدی دارند، می‌توانند در آن شرکت کنند و بازی سازان ایرانی طی یک ماراتون ایده‌های خود را به آنها ارائه می‌دهند.
از آنجایی که این بازی‌ها مصارف خاص دارند، به صورت عمومی عرضه نشده‌اند، برای مثال بازی مغزینه یکی از این بازی ‌های جدی است که اکنون در دسترس است اما برای استفاده از آن مجموعه ‌هایی که می‌خواهند کار درمانی انجام دهند می‌توانند با شرکت ارتباط بگیرند و به صورت اختصاصی از آن استفاده کنند .این بازی‌ها معمولا تجویزی هستند و مصارف خاص دارند.
بنیاد ملی بازی های رایانه ای آمادگی کامل برای سرمایه گذاری مشترک بین المللی برای تولید چنین بازی هایی را دارد که بتواند از این فناوری در جهت حل مسائل مختلف استفاده شود".
بحث و گفتگو