قطار پیشرفت مسکو-تهران +ویدئو

اسپوتنیک - روابط روسیه و ایران در سال 2022 دستخوش تغییرات زیادی شد. همکاری های تهران و مسکو به سطح جدیدی رسیدند، این امر به ویژه پس از شروع عملیات ویژه نظامی روسیه در اوکراین بیشتر مشهود شد.
نگرش به عملیات ویژه روسیه در ایران، وضعیت همکاری های تجاری ایران و روسیه و سطح گردش تجاری میان دو کشور، اهمیت ایران برای روسیه در چارچوب قرارداد غلات، بازگشایی مرکز فرهنگی روسیه در ایران، همکاری های نظامی میان ایران و روسیه و دیگر موضوعات، سوالاتی است که الکسی ددوف، سفیر فوق‌العاده و تام الاختیار فدراسیون روسیه در جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه اختصاصی با اسپوتنیک ایران به تفصیل به آنها پاسخ داد.

الکسی ددوف: بسیار متشکرم. پیشاپیش فرارسیدن عید نوروز را به شنوندگان محترم تبریک عرض نموده و بهترین آرزوهای خود را به ایشان تقدیم می کنم. در مورد من، من کمی زودتر و در اواخر مهر سال گذشته وارد ایران شدم. راستش من از سال 1383 تا 1388 در ایران کار می کردم. یعنی تقریباً 15 سال پیش. خب، البته ایران در این مدت تغییر کرده و مدرن‌تر، پویاتر شده است. می توان دید که اقتصاد کشور در حال توسعه است، ساخت و ساز در همه جا جریان دارد. از جمله این تغییرات قابل توجه می توانم به توسعه زیرساخت های حمل و نقل اشاره کنم، از جمله ، بخشی از بزرگراه تهران-شمال احداث شد که مسیر پایتخت به دریای خزر را به طور قابل توجهی کوتاه می کند، راه آهن قزوین به رشت ایجاد شد و همچنین تعدادی از تاسیسات دیگر احداث گردید.

در مورد روابط ایران و روسیه، نمی توانم بگویم که نقطه عطف خاصی در آنها رخ داده است. واقعیت این است که حتی در آن زمان، 15 سال پیش، روابط دو کشور بسیار سازنده بود، حتی می توانم بگویم بسیار صمیمانه. کافی است به یاد بیاوریم که در سال 2007 ولادیمیر ولادیمیرویچ پوتین برای اولین بار به تهران سفر کرد، اما، با این وجود، این روابط درجا نمی زند و پیشرفت می کند. و به نظر من تا به حال روابط بین کشورهای ما واقعاً ماهیت استراتژیک پیدا کرده است. تماس های منظم در تمام سطوح حفظ می شود.

تنها در 2.5 ماه سال جاری، رهبران ما حداقل سه بار با هم ارتباط برقرار کرده اند. و در 13 مارس گفتگوی تلفنی بین سرگئی ویکتورویچ لاوروف وزرای امور خارجه کشورمان و آقای عبداللهیان انجام شد. تجارت بین کشورها نیز در حال افزایش است. بنابراین، بله، پویایی در روابط ما کاملا ملموس است.

الکسی ددوف: خوب، من در اینجا تفاوت زیادی بین نحوه درک آن در ابتدا و نحوه درک آن در اکنون نمی بینم. و در ایران عملیات نظامی ویژه فدراسیون روسیه کاملاً منطقی و متعادل تلقی می شود. اکثریت قریب به اتفاق - مردم و رسانه ها - به خوبی می دانند که این یک ضرورت بود. این اقدامی اجباری در پاسخ به تمایل ناتو و ایالات متحده که در راس این سازمان قرار دارد، برای توسعه نفوذ این اتحادیه و گسترش آن به سمت شرق بود. به ویژه در نشست ناتو در بخارست در سال 2008، تصمیمی مبنی بر ادغام اوکراین و گرجستان در ناتو گرفته شد.

روسیه سعی کرد این موضوع را با ناتو به روشی منطقی و مسالمت آمیز حل کند. احتمالاً به خاطر دارید و در ایران هم به خاطر دارند و می‌دانند که در پایان سال 2022 ما به آمریکا و ناتو پیشنهاد دادیم که توافق‌نامه‌هایی را درباره تضمین‌های امنیتی متقابل منعقد شوند. اما طرف مقابل اصلاً نمی خواست به حرف ما گوش دهد. در مورد اوکراین، ما بارها آمادگی خود را برای حل مسالمت آمیز مشکلات با در نظر گرفتن واقعیت های موجود اعلام کردیم. اما اوکراین نیز نمی خواست به حرف ما گوش دهد، زیرا رژیم کی یف به طور ناموفق و غیرمسئولانه امیدوار است با کمک غرب به پیروزی نظامی بر روسیه دست یابد. و قابل توجه است که در سپتامبر سال گذشته، زلنسکی فرمانی را امضا کرد که اصولاً هرگونه مذاکره با دولت روسیه را ممنوع می کند. این نیز یک واقعیت بسیار آشکار است.

الکسی ددوف: ما به خوبی از موضع ایران در این زمینه آگاه هستیم، به آن احترام می گذاریم و امیدواریم که ایران مراحل تصویب کنوانسیون وضعیت حقوقی دریای خزر را در اسرع وقت تکمیل کند. با اجرایی شدن این سند، مبنای قانونی همکاری کامل ما در دریای خزر فراهم خواهد شد. و بنابراین، البته، رایزنی ها در این زمینه دائما در حال انجام است، جلسات کارگروه 5 جانبه در سطح عالی برگزار می شود. آخرین چنین دیداری اخیراً - در دسامبر سال گذشته - برگزار شد. اما مهم‌ترین نکته این است که پنج کشور در این موضوع اتفاق نظر دارند که نباید اجازه حضور غیرمنطقه‌ای در خزر داده شود، به ویژه اگر این حضور ماهیت نظامی داشته باشد.

در مورد پروژه‌های خاصی که کشورهای دریای خزر در آن مشارکت دارند، البته این کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال به جنوب است و خط راه‌آهن شرقی فعال است که از ایران از طریق ترکمنستان و قزاقستان به روسیه منتهی می شود. هم اکنون کار برای پیوستن خط غربی آن در حال انجام است. برای این کار باید یک خط راه آهن به طول تقریبی 160 کیلومتر از آستارا در مرز آذربایجان تا رشت احداث شود. و هم اکنون از قزوین تا رشت این راه آهن ساخته شده است.

از این رو این پروژه (راه آهن رشت - آستارا) از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که امکان حمل و نقل بی وقفه کالا از بندر اوست لوگا که در نزدیکی سن پترزبورگ قرار دارد، به بندر عباس ایران را فراهم می کند. این شاید مهمترین و پیشروترین پروژه ای باشد که پنج کشور خزر در حال اجرای آن هستند.

الکسی ددوف: اگر به طور کلی در مورد معامله غلات صحبت کنیم، واقعاً شاهد کمبود جدی مواد غذایی در جهان هستیم. متأسفانه قیمت این ماده غذایی به طور غیرقابل کنترلی در حال افزایش است. من فکر می‌کنم مسئولیت اصلی این امر بر عهده غرب است که با تحریم‌های ضدروسی و نقض مفاد این معامله، این پدیده‌ها را تحریک می‌کند. به ویژه، ما می بینیم که غلات اوکراینی به فقیرترین کشورها صادر نمی شود.

اما در هر صورت، روسیه شهرت خود را به عنوان یک تامین کننده قابل اعتماد، از جمله برای ایران، حفظ می کند. از جمله محصولات کشاورزی تقریباً 85 درصد تجارت ما با ایران را تشکیل می دهد. این صادرات در سال 2022، 20 درصد افزایش داشته و بر این اساس، صادرات غلات از روسیه به ایران نیز 25 درصد افزایش داشته است.

الکسی ددوف: در ایران و در فدراسیون روسیه می دانند که گردش مالی تجاری ما با سرعت بسیار بالا و پویا در حال رشد است. این عرصه در سال 2021، 40 درصد و در پایان سال 2022، حدود 20 درصد رشد کرد. رقم مربوطه به معنای واقعی کلمه فقط اندکی با سطح 5 میلیارد دلار فاصله داشت. با اعداد و ارقام، گردش تجاری به 4.860 میلیارد دلار رسید. بنابراین ما شاهد یک سرعت کاملاً پویا هستیم.

اگر ما در مورد سطح 40 میلیارد دلاری صحبت کنیم که قبلاً اعلام شده بود، به نظر من پیش بینی پارامترهای کمی برای آینده بسیار دشوار است. یک چیز واضح است که پتانسیل تجاری کشورهای ما با تحقق کامل امکاناتش فاصله دارد و برای رشد بیشتر آن کار زیادی لازم است. من فکر می کنم که کمیسیون مشترک بین دولتی ما در زمینه همکاری های تجاری و اقتصادی باید نقش پیشرو در این زمینه ایفا کند. لازم به ذکر است آخرین جلسه این کمیسیون در اول نوامبر سال گذشته در شهر گروزنی برگزار شد. خوب، تصور این است که جلساتی که انجام شد، تصمیمات اتخاذ شده و تفاهم حاصل شد - البته همه اینها انگیزه ای نسبتاً جدی برای توسعه روابط ما در حوزه تجاری و اقتصادی فراهم کرد و به اعتقاد من، باید انتظار رشد بیشتر آنها را داشت. اما تا آنجا که به این رقم 40 میلیارد دلار مربوط می شود، من هنوز نمی توانم پیش بینی کنم که چه زمانی می توان به آن رسید.

الکسی ددوف: در مورد همکاری های منطقه ای، این یکی از مهمترین عناصر در توسعه تعامل ما با ایران، در درجه اول در عرصه اقتصادی است. اگر به آمار رجوع کنیم، در سال 2022، 78 نهاد روسیه روابط تجاری و اقتصادی با ایران را حفظ کردند. مناطق مسکو، سن پترزبورگ، روستوف، آستاراخان، ساراتوف، تاتارستان، باشقیرستان از نظر گردش مالی رشد ثابتی را نشان می دهند. تنها سال گذشته 13 هیئت منطقه ای از ایران بازدید کردند.

خوب، البته، در میان قابل توجه ترین رویدادها، می خواهم به سفر رستم نورگالیویچ مینیخانوف، رئیس دولت تاتارستان به ایران اشاره کنم. همچنین در کمتر از سه ماه امسال چهار منطقه فدراسیون روسیه به ایران سفر کردند. و اخیراً یک هیئت بسیار معتبر از باشقیرستان از ایران دیدن کرد. رادی فاریتوویچ خبیروف رهبر این جمهوری در رأس آن قرارداشت. در این بازدید دیدارهای مثمر ثمری از جمله با جناب آقای محسن رضایی معاون بازرگانی و اقتصادی رئیس جمهور ایران صورت گرفت. و در نتیجه، این بازدید روحیه افزایش پویایی در روند توسعه روابط بین باشقیرستان و شرکای ایرانی را نشان داد.

در مورد زمینه های امیدوار کننده همکاری، بسیاری از موضوعات مختلف در اینجا مورد بحث قرار گرفت. این شامل صنعت، به ویژه، پالایش نفت، تامین غلات از طریق رودخانه و حمل و نقل دریایی است. این شامل توسعه گردشگری، افتتاح در آینده پرواز مستقیم بین تهران و اوفا است. من فکر می کنم که این بازدید، نتایج عملی قابل توجهی خواهد داشت.

طبیعتا این مشارکت از مرکز هماهنگ می شود. اخیراً در اسفندماه، جلسه کارگروه همکاری های منطقه ای بین کمیسیون بین دولتی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه برگزار شد که نمایندگان 18 منطقه روسیه و 8 منطقه ایران در آن شرکت کردند. من فکر می کنم که این به ایجاد همکاری های منطقه ای بین دو کشور کمک خواهد کرد.

الکسی ددوف: 15 سال پیش، زمانی که من اینجا بودم، ایستگاه بوشهر فقط در مرحله ساخت بود، من دقیقاً در محلی که ساخت و ساز انجام می شد، بودم. و هم اکنون همانطور که می دانید اولین واحد نیروگاه اتمی بوشهر هم اکنون راه اندازی شده است. روسیه تعمیر و نگهداری مداوم آنرا انجام می دهد. من فکر می کنم که این نمونه بارز همکاری ثمربخش بین شرکت دولتی روس اتم و سازمان انرژی اتمی ایران است. و اکنون به ترتیب پروژه شاخص در این حوزه ساخت واحدهای دوم و سوم این نیروگاه اتمی است که طبق برنامه زمانبندی توافق شده در حال انجام است. به ویژه در سال گذشته کارهای مقدماتی برای ساخت ایستگاه های پمپاژ اصلی، تقویت آب های زیرزمینی، ساخت ساختمان های کمکی هر دو واحد و احداث دیواره های راکتور کوپه واحد دوم انجام شد.

الکسی ددوف: خوب، تا جایی که به تحریم ها مربوط می شود، ما اکنون در این زمینه قهرمان هستیم. حدود 15 هزار تحریم علیه روسیه و حدود هشت هزار تحریم علیه ایران وجود دارد. ایران اما بیش از 40 سال است که تحت تحریم بوده است. اما این امر مانع از آن نشد که ایران از ظرفیت های اقتصادی خود، یافتن راه هایی برای توسعه بخش های مختلف اقتصاد و ایجاد امکانات جلوگیری کند. این گونه تحریم های آمریکا هم در ایران و هم در کشور ما غیرقانونی تلقی می شود. اما حتی اگر تحریم‌های بیشتری در این زمینه اضافه شود، در واقع این امر تأثیر قابل‌توجهی بر همکاری ما با ایران از جمله در حوزه هسته‌ای نخواهد داشت.

الکسی ددوف: با خبرهای خوب در این زمینه شروع می کنم. همکاری در حوزه آموزشی بین ما و ایران کاملاً پویا و در حال توسعه است. در حال حاضر حدود 6000 دانشجوی ایرانی در روسیه مشغول به تحصیل هستند. و در سال 2022 سهمیه بورسیه های دولتی را افزایش دادیم - این حق دریافت آموزش رایگان در روسیه است. برای ایران این سهمیه تا سه برابر افزایش یافته است: از 100 به 300 بورسیه. اما در مورد مشکلات به رسمیت شناختن مدارک تحصیلی، چنین رویه ای در ایران وجود دارد که هر از چند گاهی در فهرست تخصص هایی که در ایران بر اساس نتایج تحصیل در روسیه به رسمیت شناخته می شوند، تغییری ایجاد می شود. گاهی اوقات این نکته به بروز وضعیت های ناگواری منجر می‌شود مثلاً یک دانشجوی ایرانی به مدت 3 سال در یکی از رشته‌های تخصصی در یکی از دانشگاه‌های روسیه تحصیل کرده و بعد از سه سال مشخص می‌شود که تخصص او قبلاً از فهرست رشته‌های شناخته شده در ایران حذف شده است. ما در حال رایزنی با ایرانی ها در این زمینه هستیم. علاقه متقابل در حل این روند وجود دارد. و امیدوارم این موضوع حل شود، زیرا شرایط واقعاً عجیبی وجود دارد: دانشجویان ایرانی در زمانی که تخصص انتخابی آنها در ایران شناخته شده، برای تحصیل به روسیه می آیند و بعد از مدتی معلوم می شود که این تخصص دیگر در لیست معتبر وجود ندارد. اما در کل این یک مسئله قابل حل است.

الکسی ددوف: همکاری نظامی با ایران بر اساس توافقات بین دولتی مرتبط و یک برنامه عملیاتی انجام می شود. بله، واقعاً رزمایش کمربند امنیتی دریایی با حضور ایران، روسیه و چین در اقیانوس هند آغاز شده است. ناوچه "دریاسالار ناوگان اتحاد جماهیر شوروی گورشکوف" از روسیه به این رزمایش اعزام شد. ما هم در دریای خزر و هم در اقیانوس هند بازدید های متقابل کشتی ها را با ایران انجام می دهیم. خب، البته همکاری ما به همین جا ختم نمی شود. امروز این همکاری شامل آموزش پرسنل نظامی، برگزاری بازی‌های بین‌المللی ارتش در روسیه و ایران، اعزام ناظران به رزمایش‌های نظامی، تبادل تجربیات در زمینه پزشکی نظامی و به طور کلی تبادل بازدیدهای هیئت‌های نظامی است.

و مهمتر از همه، من می خواهم تأکید کنم که همکاری های نظامی بین کشورهای ما در سال های اخیر به طور محسوسی تشدید شده است، اما به نفع امنیت روسیه و ایران انجام می شود و علیه کشورهای ثالث نیست. این از همه مهمتر است.

الکسی ددوف: در آوریل 2021 قراردادی در مورد عملکرد مؤسسات در شرایط کار مراکز فرهنگی روسیه در ایران و بالعکس امضا شد. این سند اکنون در مرحله تصویب در مجلس شورای اسلامی است. ما مرتباً این موضوع را با شرکای ایرانی خود مطرح می کنیم. نمایندگان مجلس ایران اطمینان می دهند که روند تصویب این سند در حال انجام است و هنوز متوقف نشده و رو به اتمام است.

در عین حال حضور فرهنگی فدراسیون روسیه در ایران حفظ می شود. از جمله تنها در فوریه 2022 در قالب جشنواره فجر، اجرای نمایش "بیچاره لیزا" روی صحنه رفت و کنسرتی توسط نوازندگان روسی از کاپلا آکادمیک دولتی سنت پترزبورگ در بخش موسیقی این جشنواره به روی صحنه رفت. هنرمندان بسیار با استعداد روسیه در آن شرکت کردند و اجرا و کنسرت آنها با موفقیت بزرگی در بین ایرانی ها همراه بود. در پایان سال 2022 هفته فیلم روسیه با موفقیت در ایران برگزار شد که با استقبال خوبی روبرو شد. اما ما در اینجا متوقف نخواهیم شد. افتتاح مرکز فرهنگی ما در ایران تنها انگیزه مضاعفی برای این همکاری ها خواهد داشت و می تواند همکاری های ما را در حوزه فرهنگی هر چه بیشتر کند.