در پنجمین اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر در تاریخ ۲۱ مرداد ۱۳۹۷ خورشیدی برابر با ۱۲ اوت ۲۰۱۸ میلادی در شهر آق تاو، متن کامل عهدنامهٔ رژیم حقوقی دریای خزر به امضای پنج کشور ساحلی این دریاچه یعنی جمهوری اسلامی ایران، ترکمنستان، آذربایجان، قزاقستان و روسیه رسید.
پروتکل همکاری در زمینهٔ مبارزه با تروریسم در دریای خزر، پروتکل همکاری در زمینهٔ مبارزه با جرایم سازمان یافته در این دریا، موافقتنامهٔ میان دولت‌های کشورهای ساحلی دریای خزر در مورد همکاری‌های اقتصادی، موافقتنامهٔ میان دولت‌های کشورهای ساحلی در زمینهٔ حمل و نقل، موافقتنامهٔ پیشگیری از حوادث در دریای کاسپین و پروتکل همکاری و تعامل نهادهای مرزبانی کشورهای ساحلی دریای کاسپین از جمله اسنادی بود که این کشورها آنرا امضا کردند.
خانم دکتر سمیه رفیعی، عضو کمیسیون کشاورزی آب و منابع طبیعی و رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی در این زمینه به خبرنگار اسپوتنیک در تهران گفت:
کنوانسیون خزر مدت‌ها است که در مجلس شورای اسلامی مصوب شده و در دولت ایران به صورت قانون درآمده است.
ایران از کشورهایی بود که به سرعت به این کنوانسیون ملحق شد؛ دو پروتکل از چهار پروتکل این کنوانسیون به سرعت در مجلس شورای اسلامی مصوب و قانون مجلس شورای اسلامی شد اما دو پروتکل دیگر یعنی پروتکل تنوع زیستی و پروتکل ارزیابی ساحل به دریا یعنی اثرات زیست محیطی ساحل باقی ماند که پروتکل تنوع زیستی بررسی شده و سریعا در دستور مجلس قرار گرفت و سال گذشته مصوب شد.
تنها پروتکل ارزیابی باقی مانده که در جلسه‌ای که داشتیم بررسی های اولیه آن انجام شده و در کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مصوب شده در نوبت صحن قرار دارد تا در صحن علنی نیز مصوب شود. امیدواریم این موضوع به سرعت در صحن علنی مجلس مصوب شود باید تاکید کرد که ما جزو کشور هایی هستیم که سریع تر نسبت به پنج کشور دیگر الحاقات خود را انجام دادیم و قوانین را تصویب کردیم، درصورتی که پروتکل ارزیابی نیز در مجلس شورای اسلامی تصویب شود جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری خواهد بود که تمامی پروتکل های کنوانسیون خزر را تصویب کرده و به طور کامل به این کنوانسیون ملحق شده است.
وی افزود:
پیش بینی من این است که در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۲ بتوانیم تصویب پروتکل ارزیابی را نیز در مجلس شورای اسلامی شاهد باشیم چرا که با بررسی های ما نمایندگان نیز با این پروتکل و تصویب آن موافقت خواهد کرد.
رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نگهداری از خضرا نیازمند اجماع تمامی کشورهای حاشیه آن عنوان کرد و اظهار داشت:
برای پروتکل های کنوانسیون خزر و یا اساساً هر همکاری مشترک برای نگهداری یک اکوسیستم باید یک توافق جمعی صورت بگیرد، محیط زیست محدود به مرزهای سیاسی و جغرافیایی یک کشور نیست، محیط زیست در یک اکوسیستم حضور دارد که تمامی کشورها باید بر سر نگهداری آن اتفاق نظر و همکاری مشترک داشته باشند البته که باید این همکاری‌ها منصفانه باشد.
من کنوانسیون خزر را به فال نیک می گیرم چرا که ما گونه‌هایی در دریای خزر مانند فک خزری داریم که زیستگاه آن در حال نابودی است، هم در سمت کشور ما و هم در سمت بالا دست دریای خزر فک خزری حضور دارد و بحث تنوع زیستی باید توسط هر پنج کشور کنوانسیون خزر به دقت انجام شود. در صورتی که این اقدامات مستمر و با همکاری جمعی صورت بگیرد قطعا اتفاقات خوبی برای گونه های زیستی از جمله فک خزری رخ خواهد داد، در تمامی موارد دیگر نیز این همکاری و اتفاق نظر لازم است از جمله در زمینه جلوگیری از آلایندگی دریاچه خزر.
خانم دکتر سمیه رفیعی شرایط آلایندگی در خزر را نیازمند تدابیر جدی دانست و بیان کرد:
متاسفانه بقیه کشورهای همسایه خزر آلایندگی نفتی و گازی به شدت جدی را نصیب این دریاچه کرده‌اند و این پروتکل از پروتکل هایی است که کشورهای همسایه دیرتر به آن پیوستند اما اگر حیات دریاچه خزر را می‌خواهیم توصیه اکید ما این است که از ورود بی‌ضابطه آلاینده ها به خزر با توجه به اکوسیستم شکننده دریاچه خزر که دریاچه ای بسته است جلوگیری شود، متاسفانه دریای خزر حال خوبی ندارد و باید تدابیر جدی در راستای جلوگیری از ورود آلاینده ها به خزر اندیشیده شود.