گو اینکه آقای بایدن در دوران انتخابات ادعا کرد که آمریکا را به برجام باز خواهد گرداند اما پس از بیش از دو سال است که هنوز آمریکا به برجام بر نگشته، امری که موجب سوال می شود این است که آیا واقعا آمریکا می خواهد به برجام برگردد؟
شاید تکرار مکررات باشد اما باید این مسئله تکرار شود تا خوانندگانی که مطلع نیستند مطلع گردند.
دلیل اصلی انعقاد توافقنامه برجام از طرف آمریکا و غرب این بود که آنها می خواستند کاری کنند تا مطمئن شوند که ایران حد اقل یک سال از زمان تصمیم گرفتن برای ساخت سلاح هسته ای تا زمان ساخت آن فاصله داشته باشد.
دلیل اصلی پذیرش برجام توسط ایران این بود که تحریم ها از بالا سر ملت ایران رفع شود و ایرانی ها بتوانند مانند شهروندان دیگر کشورهای جهان با دیگران تعامل داشته باشند و زندگی کنند.
برجام ماده ها و بند های مختلفی داشت که اگر بخواهیم به آن بپردازیم می بینیم که کفه ترازوی منفعت برجام بیشتر به سمت آمریکا وغرب می چربد تا به ایران، اما به هر حال برای اینکه ایران بتواند حسن نیت خود را نشان دهد این تعهدات را پذیرفت.
ایران به تعهدات خود تمام و کمال عمل کرد اما طبق گفته آقای دکتر محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران که طرف ایرانی امضا کننده این توافقنامه بود آمریکایی ها و غربی ها از 19 تعهدی که در برجام داشتند حتی یک موردش را اجرا نکردند.
آنهایی که ناظر بر امور بودند به خوبی می دانند از همان ابتدای امضای برجام، یعنی در دوران اوباما، آمریکایی ها و غربی ها به بهانه های مختلف تلاش داشتند از انجام تعهدات خود فرار کنند.
یعنی از همان ابتدا هم دولت آمریکا که در آن زمان بایدن معاون اول رئیس جمهوریش بود، برای عدم انجام تعهدات خود و خروج از برجام برنامه ریزی کرده بود.
پس از خروج آمریکا از برجام هم کشورهای اروپایی مسئولیت سرگرم کردن ایران را عهده دار شدند و با وعده وعید های توخالی و بهانه های مختلف تلاش می کردند ایران را مجاب کنند که به تعهدات خود پایبند باشد اما نه خودشان و نه آمریکایی ها هیچ تعهدی را انجام نمی دادند.
فقط وقتی بحث مذاکرات و گفتگوهای بازگشت آمریکا به برجام جدی شد که دولت ایران تصمیم گرفت قانون مجلس مبنی بر کاهش مشارکت خود در برجام را اجرایی کنند.
توجه داشته باشید بحث مذاکرات وین برای بازگشت آمریکا به برجام بود و نه بازگشت دیگران به برجام.
در واقع برجام به گونه ای تنظیم شده است که کشورها بتوانند راحت از آن خارج شوند و مسئولیتی در قبال آن نداشته باشند، البته به جز ایران، ولی ساختاری برای بازگشت آنها در برجام وجود ندارد.
یعنی عملا خروج کشورها از برجام به اراده آنها بستگی دارد اما بازگشت آنها به برجام نیازمند پذیرش همه، مخصوصا ایران است.
خوب هیچ منطقی هم وجود ندارد که ایران بپذیرد آمریکایی که یک بار از برجام خارج شده و به تعهدات خود عمل نکرده دوباره به برجام برگردد و بعد ایران دوباره همه تعهدات خود را انجام دهد ولی آمریکا انجام ندهد و بعد از اینکه مطمئن شدند ایران همه تعهدات خود را انجام داده، دوباره از برجام خارج شوند.
اگر دولت آمریکا واقعا در بازگشت به برجام جدی بود می بایست از همان روز اول تعهداتی را که تضمین می کرد آمریکا دوباره از برجام خارج نشود را ارائه دهد.
بحث های توخالی اینکه این دولت نمی تواند برای دولت بعدی تعهد ایجاد کند و... را باور نکنید.
اینها همه بحث های توخالی بیش نیست.
دولت آمریکا نمی خواهند تعهدی را گردن بگیرد که در آینده در صورتی که منافعش اقتضا کند زیر آن نزند.
بحث ربطی به برجام ندارد، کلا آمریکایی ها اینگونه هستند و در معاهده های دیگر با دیگر کشورها هم اینگونه رفتار می کنند.
اگر جامعه جهانی، جامعه جهانی بود، باید فکر می کرد که یک بار کاری کند تا آمریکایی ها مجبور باشند به تعهدات بین المللی خود عمل کنند و به آنها بفهماند که دنیا دنیای آدم های متعهد است و جایی برای یاغی گری نیست، اگر آمریکایی ها در کشور خود هنوز با ذهنیت غرب وحشی زندگی می کنند، جهان فرق می کند.
به هر حال تا به امروز همه اقدامات دولت آمریکا و حکومت های غربی با این هدف بوده و هست که ایران را وادار کنند به تعهدات خود عمل کند، ولی آنها به تعهدات خود عمل نکنند و خب هیچ منطقی وجود ندارد که ایران حاضر باشد دست به چنین کاری بزند.
علی رغم تصورها، دلیل اینکه آمریکایی ها و غربی ها دست به عمل نظامی و یا بازگرداندن تحریم های شورای امنیت سازمان ملل با استفاده از بند ماشه در توافق هسته ای نمی زنند، این نیست که آنها به مذاکرات و گفتگو و ... باور دارند و می خواهند روند دیپلماتیک را جلو ببرند، بلکه به این دلیل است که به خوبی می دانند هزینه حمله نظامی به ایران برایشان خیلی سنگین خواهد بود و حتی می تواند موجب فروپاشی کشورهای حمله کننده را ایجاد کند وهمچنین در صورتی که دست به چنین کاری بزنند و یا تحریم های شورای امنیت را مجددا برگردانند ممکن است ایران به سمت تولید تسلیحات هسته ای برود.
تجربه کره شمالی هنوز در ذهن شان زنده است.
یکی از مسایلی که امروزه در مذاکرات وجود دارد این می باشد که آمریکایی ها همه برگه هایی که می توانستند برای چانه زنی بر علیه ایران از آن استفاده کنند را سوزانده اند و دیگر برگه ای برای فشار وارد کردن بر علیه ایران ندارند.
به همین دلیل آنها تلاش دارند با فشار بر کشورهای همجوار کاری کنند که انتقال ارز به ایران مشکل شود و همچنین برخی عناصر خود فروخته را حمایت کنند تا بلکه ایران را بتواند متقاعد کنند پای میز مذاکره به آنها امتیاز دهد.
ایران هم به خوبی این را می داند و به همین دلیل به قول معروف تره هم برای آنها خورد نمی کند و کار خود را جلو می برد.
در واقع می توان گفت همه گام هایی که امروزه آمریکا و کشورهای غربی بر می دارند اقداماتی منفی در راستای احیای برجام می باشد و اگر آنها می خواهند به هدف خود و آن مطمئن شدن از فاصله ایران با بمب هسته ای برسند باید آنچه که ایران می خواهد را هم به ایران بدهند یعنی تحریم ها را بردارند و تضمین بدهند که اشتباهات سابق خود را تکرار نمی کنند.