نگاهی به 10 رویداد برتر سال 2022 در ایران

سایت اسپوتنیک ایران مروری بر 10 رویداد جالب تهیه کرده است.

رئیس جمهور ایران در سال 2022 به مسیر سیاست خارجی خود - چرخش به شرق و نزدیک شدن به همسایگان - ادامه داد. مذاکرات صلح و از سرگیری روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی که از سال 2021 آغاز شده بود، در سال 2022 ادامه یافت و به نتیجه رسید. در ماه آوریل، تهران و ریاض یادداشت تفاهم 10 ماده ای را در بغداد امضا کردند. پس از حدود 7 سال قطع روابط دیپلماتیک در جده، نمایندگی ایران در سازمان همکاری اسلامی آغاز به کار کرد. دیپلمات های ایرانی به طور مستقیم اقدام به صدور ویزای عربستان برای کار در عربستان سعودی کردند.

همکاری های بازرگانی و اقتصادی ایران و روسیه به سرعت بالا گرفته است. تحت تحریم‌های بی‌سابقه غرب، ایران به یکی از شرکای تجاری مهم روسیه تبدیل شده است. حجم مبادلات تجاری بین کشورها همه رکوردها را شکست و از 4 میلیارد دلار فراتر رفت. ایران و روسیه با فاصله گرفتن از دلار و یورو، مکانیزم بانکی را برای مبادلات با ارزهای ملی راه اندازی کرده اند. ادغام سیستم های پرداخت ملی فدراسیون روسیه و ایران (میر و شتاب) تکمیل شد. کشورها آمادگی خود را برای انجام معاملات تجاری با ارزهای دیجیتال اعلام کرده اند. کشورها آمادگی خود را برای انجام معاملات تجاری با ارزهای دیجیتال اعلام کرده اند. بزرگترین تفاهم نامه گازی تاریخ ایران با فدراسیون روسیه امضا شد، هزینه معاملات نفت و گاز گازپروم روسیه با شرکت های نفت و گاز ایران بالغ بر 40 میلیارد دلار شد.

ایالات متحده به دزدی از ایران ادامه داد: در ماه مارس، دولت آمریکا محموله ای از نفت خام ایران را در آب های یونان روی نفتکش لانا مصادره کرد و نفتکش IceEnergy را به شرکت یونانی Dynacom اجاره داد تا نفت ایران را پمپاژ و به ایالات متحده ارسال کند. در پاسخ، چند روز بعد، سپاه 2 نفتکش یونانی دلتا پوسیدون و پردنت واریور را "به دلیل تخلف در آب‌های خلیج فارس" توقیف کرد. علاوه بر این، سپاه اعلام کرد که 17 کشتی یونانی دیگر را که در آب های خلیج فارس هستند، "اگر یونان به جنایات خود ادامه دهد" دستگیر خواهد کرد. ایران در ژوئن در دادگاه عالی یونان حق خود را برای بازگرداندن 115 هزار تن نفت ایران به نفتکش لانا به دست آورد. در نتیجه، در اواسط نوامبر، آتن و تهران اعلام کردند که 3 نفتکش (2 نفتکش یونانی و 1 نفتکش ایرانی) با نفت و خدمه به طور همزمان رها شده و به خانه رفتند.

سپاه چند حمله موشکی به کردستان عراق انجام داد. اول - در شب 13 مارس. ایران دست کم 12 موشک فاتح 110 را "به عنوان انتقام از رژیم صهیونیستی" شلیک کرد - انتقام از دو سرهنگ سپاه پاسداران که پیشتر توسط اسرائیل در دمشق کشته شدند. دو اردوگاه آموزشی موساد در اربیل مورد اصابت قرار گرفت. اسرائیل به این واقعیت اعتراف نکرد و آمریکا اعلام کرد که در نتیجه این حمله موشکی، این پایگاه های زیرزمینی آمریکا بود که مورد اصابت قرار گرفت و خسارت قابل توجهی به ساختمان های کنسولگری آمریکا در اربیل وارد شد.

در 11 مه، ایران بار دیگر گلوله های توپخانه و پهپادها را به سمت پایگاه های شبه نظامیان کرد در شمال عراق "به دلیل تلاش برای بی ثبات کردن اوضاع در ایران" شلیک کرد.

در 29 سپتامبر، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با 72 فروند موشک بالستیک و ده ها پهپاد کامیکازه از پایگاه سید الشهدا به مواضع گروه شورشی کرد کومله در کردستان عراق (سلیمانیه و اربیل) شلیک کرد و 35 هدف را مورد اصابت قرار داد. این حمله توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با این واقعیت توضیح داده شد که در پی تظاهراتی که در ماه سپتامبر آغاز شد، اعضای کومله برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران برنامه‌ ریزی کردند و همچنین با این واقعیت که آنها دستور شورش در ایران را از پایگاه‌های اسرائیل در کردستان عراق دریافت کردند.

در سال 1979 انگلیس برای تحویل تانک‌های چیفتن از شاه پهلوی پول دریافت کرد اما تانک ها به ایران عرضه نکرد. در سال 2012، دیوان بین المللی سازمان ملل پادشاهی انگلیس را به پرداخت 400 میلیون پوند جریمه محکوم کرد. و در اواسط ماه مارس سال 2022 حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران گفت که بریتانیا تمام بدهی خود به ایران را که بالغ بر 400 میلیون پوند بود، بازپرداخت کرده است.

در اواسط آوریل سال 2022 دادگاه داوری بین‌المللی ادعای 27 میلیون دلاری شرکت گاز فرانسوی SOFREGAZ علیه ایران را رد کرد و این شرکت را به پرداخت 1.5 میلیون دلار به دلیل عدم انجام تعهدات مندرج در قرارداد محکوم کرد.

در پایان ماه ژوئن، دادگاهی در ایران، آمریکا را به پرداخت بیش از 4 میلیارد دلار غرامت برای قتل دانشمندان هسته‌ای ایران محکوم کرد.

در 20 سپتامبر، ایران شکایت سال 2016 خود علیه واشنگتن را به خاطر دارایی های مسدود شده در ایالات متحده تجدید کرد. به ویژه زمانی که دادگاه ایالات متحده اجازه استفاده از دارایی های مسدود شده ایران را برای پرداخت غرامت به قربانیان حملات تروریستی داد، از جمله 1.75 میلیارد دلار متعلق به بانک مرکزی ایران، تهران ایالات متحده را به نقض معاهده دوستی 1955 متهم کرد.

در پاییز 2021 روند پذیرش ایران در سازمان همکاری شانگهای آغاز شد و در 15 سپتامبر 2022 در اجلاس سران کشورهای سازمان شانگهای در سمرقند، ایران به عضویت کامل این سازمان درآمد.

مرحله بعدی همگرایی منطقه ای ایران، درخواست عضویت در بریکس بود.

پس از 4 دور مذاکره، امضای توافقنامه ایجاد منطقه آزاد تجاری بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران برای آغاز سال 2023 اعلام شد. جمهوری اسلامی همچنین قرار است برای عضویت دائمی در اتحادیه اوراسیا اقدام کند.

زمانی که عملیات نظامی ویژه فدراسیون روسیه در اوکراین وارد مرحله جدیدی شد، پهپادهای شاهد-136 ایرانی به موضوع اصلی رسانه های غربی تبدیل شدند. به گفته غرب، ایران به طور مخفیانه پهپادهای خود را در اختیار ارتش روسیه قرار می دهد. اگرچه ایران و روسیه بارها این اتهامات را رد کرده اند، کی یف در ماه سپتامبر روابط دیپلماتیک خود را کاهش داد و منوچهر مرادی سفیر ایران را از اعتبار اش محروم کرد. ایران در پاسخ، به یک اقدام آینه ای متوسل نشد. بعداً، نمایندگان ورخوونا رادا – مجلس اوکراین پیش نویس قطعنامه ای را در مورد قطع روابط دیپلماتیک با ایران و به رسمیت شناختن آن به عنوان کشور حامی تروریسم تهیه کردند. در ماه اکتبر، ولادیمیر زلنسکی از مشارکت ایران در "جنگ علیه اوکراین" خبر داد. میخائیل پودولیاک، مشاور زلنسکی، بارها خواستار اعمال تحریم‌ها علیه ایران، و حمله به تأسیسات تولید پهپادها نیز شده است. در ماه دسامبر، زلنسکی که در کنگره آمریکا سخنرانی کرد، علناً ایران را کشور تروریست خواند.

در همان زمان، کی یف و تهران به ابتکار ایران که خواستار ارائه شواهد مادی غیرقابل انکار در مورد استفاده ارتش روسیه از پهپادهای ایرانی در اوکراین بودند، چندین دور مذاکره بین متخصصان فنی برگزار کردند. طرف اوکراینی نتوانسته هیچ مدرکی ارائه کند. تهاجم سیاسی اوکراین به ایران ورزش را نیز تحت تأثیر قرار داد: کمیته اجرایی فیفا اوکراین با درخواست حذف ایران از حضور در جام جهانی 2022 قطر از فیفا درخواست کرد که این درخواست رد شد.

22 شهریورماه در تهران، پلیس اخلاق مهسا امینی 22 ساله ایرانی الاصل کرد را بازداشت و برای گفت و گوی توضیحی به یکی از کلانتری ها اعزام کرد. در آنجا دختر دچار حمله قلبی شد. او بلافاصله به بیمارستان منتقل شد و سه روز بعد درگذشت. مرگ ناگهانی دختر خشم جوانان ایرانی را برانگیخت. ایرانیان برای اطلاع از علت مرگ مهسا امینی شروع به تجمع کردند. دو روز بعد شورش و درگیری خونین بود. بر اساس آخرین آمار رسمی، بیش از 400 نفر (اعم از معترضان و مأموران انتظامی) جان خود را از دست دادند. دستگیری های دسته جمعی در ایران و همچنین اعدام کسانی که به عنوان محرک ناآرامی ها شناخته می شدند آغاز شد.

مقامات ایران گفته اند که ردپای خارجی در اعتراضات وجود دارد. ایران فرانسه، اسرائیل، عربستان سعودی، آلمان، آمریکا و انگلیس را مقصر دانست. رسانه های فارسی زبان تحت کنترل لندن (بی بی سی فارسی و ایران اینترنشنال) آشکارا از مردم خواستند به خیابان های شهرهای ایران بریزند و در مقابل ماموران انتظامی مقاومت کنند. ایران با اعمال تحریم‌ها علیه این رسانه‌های انگلیسی و همچنین شناسایی بی‌بی‌سی فارسی و ایران اینترنشنال به عنوان سازمان‌های تروریستی پاسخ داد.

جنبش اعتراضی در ایران که شعار "زن، زندگی، آزادی" را دریافت کرد، منجر به تشدید تنش بین ایران و کشورهای غربی شد. اتحادیه اروپا، ایالات متحده و کانادا تحریم‌های شخصی بی‌سابقه‌ای را علیه تعدادی از سیاستمداران، مقامات و ارتش ایران به دلیل نقض حقوق و آزادی‌های بشر و سرکوب وحشیانه اعتراضات مسالمت‌آمیز اعمال کرده‌اند. ایران تا سال 2026 از کمیته وضعیت زنان سازمان ملل اخراج شد. در پاسخ، ایران بودجه ای را اعلام کرد که به نظرش سیا آمریکا برای سازماندهی ناآرامی ها در ایران سرمایه گذاری کرد و برای اولین بار پس از مدت ها تحریم هایی را علیه اشخاص حقوقی و حقیقی اعمال کرد.

مقامات ایرانی دسترسی به اینترنت را محدود کرده و واتس اپ و اینستاگرام متعلق به شرکت آمریکایی متا را که در روسیه ممنوع شده است مسدود کرده اند.

9. حمله تروریستی به حرم شاه‌چراغ

در 26 اکتبر، هنگام نماز مغرب در مسجد شاه چراغ شیراز، مردی مسلح به اسلحه کلاشنیکف به سمت مردم محله تیراندازی کرد. جنایتکار دستگیر شد و پس از مدتی در بیمارستان بر اثر شدت جراحات جان باخت. مقامات ایرانی این حادثه را که در آن 13 ایرانی از جمله 3 کودک کشته و 12 نفر زخمی شدند، عمل تروریستی اعلام کرده اند. گروه تروریستی داعش که در روسیه ممنوع شده است مسئولیت آن را بر عهده گرفت.

تقریباً در تمام سال، نبردهای لفظی بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر وجود ذرات اورانیوم در سه تأسیسات هسته‌ای اعلام‌ نشده وجود داشت. ایران در پاسخ به همه اتهامات و قطعنامه‌های شورای حکام، دوربین‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در تاسیسات هسته‌ای خود که در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای تصریح نشده است، خاموش کرد. در اواسط آذرماه، تهران آمادگی خود را برای ادامه همکاری با آژانس اعلام کرد و در 18 دسامبر، بازرسان فنی آژانس به ریاست ماسیمو آپارو معاون مدیر این سازمان برای نظارت بر تاسیسات وارد تهران شدند و مذاکرات بسته با ایران انجام دادند. در مورد احیای برنامه جامع اقدام مشترک، ابتدا تیم جدید مذاکره کنندگان ایرانی به مذاکرات نفس تازه ای بخشید و به پایان خوش امیدوار بود. طرفین (عمدتاً ایران و ایالات متحده) در بسیاری از موارد به توافق رسیدند و در 21 ژوئیه، اتحادیه اروپا متن نهایی توافق هسته ای را ارائه کرد.

با این حال، نه ایران و نه ایالات متحده نتوانستند از خواسته های اضافی خود صرف نظر کنند. تنش ها بین واشنگتن و تهران در پی اعتراضات پاییزی در ایران بیشتر شده است. و در ماه دسامبر، رئیس جمهور جو بایدن و دولتش (ند پرایس) در مورد برجام اظهاراتی داشتند: "این توافق [با ایران] مرده است"، "مقامات ایرانی امکان بازگشت سریع متقابل به برجام را از بین برده اند".