15 نوامبر ایالات متحده آمریکا بسته جدیدی از تحریم ها را اعلام کرد که شامل شرکت ها و افرادی می شود که به گفته ایالات متحده با صنعت هواپبما سازی ایران در ارتباط هستند و تحویل پهپادهای کامیکازه ایرانی به فدراسیون روسیه را برای استفاده در اوکراین تسهیل می کنند.
فهرست جدید شامل شرکت هوافضای ایرانی مرکز تحقیقات صنایع هوایی شاهد واقع در اصفهان (Shahed Aviation Industries Research Center) است که در زمینه ساخت پهپادهای نظامی فعالیت می کند و وابسته به نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (Iran Aircraft Manufacturing Industrial Company, HESA) است. محصولات این مرکز ایرانی چند ماهی است که با نارضایتی و ستیزه جویی دولت ولادیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین و کشورهای غربی روبرو شده است.
شایان ذکر است که محدودیتها و تحریم های اعنال شده از سوی دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (OFAC) بر شرکتهای اماراتی Success Aviation Services FZC (ارائه دهنده خدمات هوانوردی برای هواپیمایی کشوری و هواپیماهای دولتی) و iJet Global DMCC (شرکت حملونقل هوایی) نیز تأثیر گذاشته است. وزارت خزانه داری آمریکا خاطرنشان می سازد که این اقدامات در چارچوب مقابله با روسیه و ایران انجام می شود.
ظاهر شدن "افسانه ها و اوهام " در مورد پهپادهای ایرانی در اوکراین
اولین ادعاها در باره حضور پهپادهای ایرانی درعملیات نظامی ویژه فدراسیون روسیه 15 ژوئیه 2022 در برنامه شبکه تلویزیونی آمریکایی CNN ظاهر شد که به تصاویر ماهواره ای دریافتی منحصراً توسط CNN و اظهارات جیک سالیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده استناد مرد مبنی بر این ادعا که"هیئت روسی حداقل دو بار در ماه ژوئن و اوایل ژوئیه از فرودگاه کاشان در مرکز ایران بازدید کرد تا پهپادهای رزمی شاهد-191 و شاهد-129 ایران را که قادر به حمل موشک های هدایت شونده و دقیق هستند، مشاهده کند".
سپس 29 اوت، اخباری مبنی بر اینکه پهپادهای کامیکازه ایرانی از خانواده شاهد در آسمان اوکراین پرواز میکردند و احتمالاً توسط ارتش روسیه علیه نیروهای مسلح اوکراین استفاده میشدند، در نشریه آمریکایی واشنگتن پست منتشر شد. این نشریه به "منابع ناشناس بلندپایه آمریکایی " استناد کرد.
روز 30 اوت، کارین ژان پیر، سخنگوی کاخ سفید، گفت که ایران اولین سری پهپادها را برای استفاده در اوکراین به فدراسیون روسیه تحویل داده است. ژان پیر گفت: ما معتقدیم روسیه طی چند روز در ماه اوت پهپادهای مهاجر-6 و شاهد را از ایران دریافت کرد.
روز24 سپتامبر، وزارت خارجه اوکراین تصمیم گرفت تا اعتبارنامه منوچهر مرادی، سفیر ایران در کیف را به اتهام "تامین تسلیحات به روسیه برای جنگ علیه اوکراین" باطل کند. ایران در پاسخ به آن اقدامات متقارن انجام نداد.
روز 10 اکتبر، زلنسکی رئیس جمهور اوکراین پس از شروع گلوله باران گسترده زیرساخت های مهم اوکراین توسط نیروهای مسلح روسیه در چارچوب مرحله جدید عملیات نظامی ویژه، رسما ایران را به مشارکت در این حملات از طریق عملیات پهپادهای کامیکازه ایرانی شاهد متهم کرد.
روز 18 اکتبر، دیمیتری کولبا، وزیر خارجه اوکراین، در حالی که در یک پناهگاه حمله هوایی بود، از وزرای خارجه اتحادیه اروپا که در لوکزامبورگ گرد هم آمدند، درخواست کرد تا تحریمهایی را علیه ایران به دلیل تحویل هواپیماهای بدون سرنشین به فدراسیون روسیه اعمال کنند. علاوه بر این، دیمیتری کولبا گفت که پیشنویس قطعنامه پارلمان اوکراین در مورد قطع روابط دیپلماتیک با ایران و به رسمیت شناختن آن به عنوان کشور حامی تروریسم در ارتباط با تامین پهپادهای نظامی برای فدراسیون روسیه را به زلنسکی تحویل داده است.
روز23 اکتبر، روزنامه نیویورک تایمز به نقل از یک منبع ناشناس گزارش داد که اسرائیل اطلاعات مورد نیاز برای مبارزه با پهپادهای تهاجمی شاهد-136 ایران را که ادعا می کند گویا روسیه طبق شواهد متعدد علیه اوکراین استفاده می کند، در اختیار اوکراین قرار داده است.
روز 24 اکتبر، ولادیمیر زلنسکی آشکارا اعلام کرد که فدراسیون روسیه 2400 پهپاد ایرانی سفارش داده است.
روز 4 نوامبر، میخائیل پودولیاک، مشاور رئیس دفتر ولودیمیر زلنسکی، خواستار حمله به تأسیسات تولید پهپادها و موشکهای بالستیک در ایران شد.
روز 9 نوامبر، شبکه تلویزیونی انگلیسی اسکای نیوز به نقل از منابع خود اعلام کرد که روسیه 20 آگوست در مقابل دریافت ده ها پهپاد ایرانی، سامانه های ضدهوایی ضدهوایی NLAW، "جاولین"، "استینگر"، ساخت آمریکا و انگلیس را به همراه 140 میلیون یورو به ایران تحویل داده است.
در عین حال مسکو و تهران در طول این ماه ها بارها چنین اتهاماتی را رد کرده اند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، روز 5 نوامبر، در دیدار با سرگئی ورشینین، معاون وزیر امور خارجه ایران در تهران، توضیح مهمی را ارائه کرهد و به اسپوتنیک ایران گفت: "ایران تعداد کمی از پهپادهای خود را چند ماه قبل از شروع عملیات نظامی در اوکراین به فدراسیون روسیه تحویل داده است."
چه کسانی به دلیل تحویل پهپادهای ایرانی در لیست مجازاتی غرب قرار دارند؟
اولین تحریم ها 9 سپتامبر توسط دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (OFAC) علیه 4 شرکت ایرانی و یک شهروند ایرانی "به دلیل هماهنگی پروازهای نظامی بین ایران و روسیه برای انتقال پهپادها، پرسنل و تجهیزات مربوطه به فدراسیون روسیه اعمال شد." شرکت خدمات فرودگاهی سفیران (شرکت حمل و نقل خصوصی مستقر در تهران)، شرکت پرآور پارس (شرکت طراحی و ساخت موتور هواپیما)، شرکت های داما و بهارستان کیش که در زمینه تحقیق، توسعه، تولید و عرضه پهپادهای ایرانی فعالیت می کنند، از جمله آنها هستند . نام رحمت الله حیدری، مدیرعامل شرکت بهارستان کیش نیز در لیست تحریم ها قرار دارد.
روز 20 اکتبر، اتحادیه اروپا حسابهای شرکت صنایع هوایی شاهد را به دلیل حمایت مادی از اقداماتی که تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال اوکراین را تضعیف یا تهدید میکند، مسدود کرد. همچنین ، سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سردار سرتیپ سید حجتالله قریشی رئیس اداره تأمین، تحقیقات و صنعت وزارت دفاع، و سردار سرتیپ سعید آقاجانی، فرمانده واحد پهپادی سازمان هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحت تحریمهای اروپایی قرار گرفتند.
اتحادیه اروپا 14 نوامبر 2022، سرلشکر حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرمانده نیروی هوافضای سپاه و یک شرکت سازنده پهپاد را به دلیل "نظارت بر برنامه پهپاد های ایرانی و انتقال آنها به خارج از کشور " تحریم کرد." تحریمهای مشابهی علیه این اشخاص حقوقی و حقیقی از سوی بریتانیا و سوئیس اعمال شد و در 16 نوامبر کانادا نیز به آنها پیوست و تنها سرلشکر سید یحیی صفوی مشاور ارشد رهبر ایران در امور دفاعی و فرمانده سابق سپاه، را به لیست سیاه خود اضافه کرد.