اسپوتنیک - رابرت مالی نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، چندی پیش اذعان کرد: ما همیشه برای کار دیپلماسی با ایران آماده ایم، این پنجره برای دیپلماسی هیچ وقت بسته نمی شود.
این مقام رسمی آمریکایی خاطر نشان کرد که مسئله اصلی از سرگیری اجرای برجام است.
دولت آمریکا پیشتر اعلام کرده بود که پنجره فرصت ها برای کار مشترک در چارچوب بازگشت به برجام تا ابد باز نخواهد بود.
در این رابطه خبرنگار اسپوتنیک به گفتگو با دکتر علیرضا رضاخواه تحلیلگر مسائل بین الملل، کارشناس ارشد در مطالعات آمریکا و استاد دانشگاه نشست و در این زمینه سوالاتی را مطرح کرد.
آیا این بدان معناست که آمریکا آماده پذیرش شروط ایران در برجام است؟
آمریکایی ها طرفی هستند که از پشت میز برجام بلند شدند و فرصت برای برگشت به میز مذاکرات همچنان دارند، اساساً جمهوری اسلامی برای تغییر منافع مردم هیچ ابایی از رفتن به میز مذاکرات نداردآ طرفی که تعهدات خود را انجام نداد و میز مذاکرات را ترک کرده طرف آمریکایی بوده، اینکه آمریکایی ها تصمیم به برگشت به میز مذاکرات گرفته اند نشانه مثبتی است و آماده پذیرفتن تعهدات خود در چارچوب برجام باشند تا بتوان حداقل تعاملی بین طرفین صورت گیرد تا بتوان گام های بعدی را برداشت و مذاکرات کرد.
جمهوری اسلامی مولفه جدید و حرف جدیدی را در بحث مذاکرات نه عنوان کرده و نه اضافه کرده است؛ موضوعاتی که در رابطه با تعاملات با جامعه بین المللی و گروه ۵+۱ در حوزه برجام انجام شده، ایران تعهداتی داشته که در قبال این تعهدات طرف دیگری باید انجام می داده، اینکه طرف مقابل تصمیم به عدم انجام تعهدات خود در حوزه برجام می گیرد، طبیعتاً ایران نیز هیچ دلیلی نمی بیند تا در یک توافق یکجانبه بماند و تعهدات خود را انجام دهد.
اینکه آمریکایی ها به این نتیجه رسیدند که باید به میز مذاکرات برگردند، امیدواریم که آنها به این عقلانیت رسیده باشند که در فضای بین الملل وقتی تعهدی را می پذیرند به عنوان یک هویت حقوقی پای تعهد خود بمانند و اینگونه نباشد که تعهدات حقوقی و هویت یک کشور پایبند به علایق شخصی رئیس جمهور و یا لابی های تاثیرگذار در دوره سیاست خارجی باشد، چون هیچ کشوری و بازیگر بین المللی به این صورت آماده مذاکرات و توافق نخواهد بود.
جمهوری اسلامی تجربه دیگری در تعامل با آمریکا هم دارد که محدود به دوره برجام نیست، بیش از ۴۰ سال است که جمهوری اسلامی ایران در دوره های مختلف تجربه کرده و با بدعهدی آمریکایی ها نسبت به تعهداتشان مواجه شده است؛ اینبار تفوتی در گویش آمریکایی ها مشاهده کردیم و امیدواریم اینبار آمریکایی ها به یک نتیجه عقلانی در معاملات بین المللی خودشان رسیده باشند که البته بعید بنظر می رسد.
گویش آمریکایی ها عوض شده در عمل چیزی ثابت نشده است، با یک حرفی که ما می دیدیم می گفتند پنجره برای همیشه باز نیست، تمام تلاش مقابل ایجاد تعجیلی بود برای دولت جدیدی که هنوز مستقر نشده در آمدن به میز مذاکرات، طبیعتاً اکنون دولت جدید در جمهوری اسلامی ایران مستقر شده و احتمالا در شرایط معقول تری به مذاکرات می پردازد، هیچ بازیگری در عرصه بین المللی زمانیکه می خواهد منافع خود را تامین کند بر اساس جبر و فشار طرف مقابل عمل نمی کند، الان هم طرف آمریکایی خبر از اعلام آمادگی برای مذاکرات می دهد به مفهوم مثبت طلقی نمی شود، این یعنی در تاکتیک پیشینشان که فشار بود به نتیجه نرسیده اند و می خواهند با تاکتیک دیگری می خواهند بکار ببرند، نه بدان معناست که آمریکایی ها شرایط ایران را پذیرفته اند، نه بدان معناست که به نعهدات خود بازخواهند گشت.
تاکتیک فشار بر جمهوری اسلامی در زمان محدود که اصرار از سمت دولت آمریکا مبنی بر مذاکرات برجامی بود و خواسته آنها [آمریکایی ها] این بود که باید ایرانیان خواسته مارا بپذیرند جواب نگرفته است.
آیا می توان انتظار نتیجه گیری زودهنگام توافق هسته ای را داشت؟
همچین انتظاری دور از ذهن است، آن هم به این دلیل که برجام یک توافق متشکل از گروه ۵+۱ بود، که ایالات متحده با فشار خود این توافق را بهم زده است، اگر بخواهیم به صورت واقعبینانه در نظر بگیریم الان تمامی طرفینی که در این توافق باقیمانده اند و بخواهند پشت میز مذاکرات بنشینند، با شرایط جدید می خواهند مذاکره کنند، پس اگر مذاکرات جدید شکل بگیرد روند فرسایشی را طی خواهد کرد.
مگر آنکه طرح و پیشنهاد جمهوری اسلامی را مبنی بر برگشت به دستاوردهای حقوقی قبلی برای مذاکره است، اگر چنین اتفاقی رخ دهد این نشاندهنده عقلانیت سیاسی بازیگران بین المللی در مذاکرات برجام است، در این صورت می توان به نتیجه گیری زودهنگامی رسید که در حال حاضر از رفتار اعضاء نین برداشتی نمی شود، ولی اگر قرار بر این باشد که صرفاً مذاکرات کنند، که جمهوری اسلامی بارها اظهار کرده مذاکره در قالب چارچوب جدید و زمان فرسایشی برای جمهوری اسلامی یک بازی تکراری است، که ایران تن به چنین مذاکراتی نمی دهد.
جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده، که در مذاکراتی حضور خواهد داشت، که دارای روند منطقی باشد. طرفی که برای مذاکرات با ایران پشت میزمی نشیند باید مذاکراتش و گفتگوهایش ارزش شنیدن داشته باشد، یعنی زمانیکه نماینده کشوری حرفی میزند کشور و مردمش برای سخنانش ارزش قائل هستند و تضمین داشته باشد. این طور نمی تواند باشد که فرضاً بگویند جو بایدن حرفی زده و حافظه خوبی نداشته کاری انجام داده و یا کامالا هریس را مردم انتخاب نکرده اند و بهانه های دیگری برای عدم انجام تعهدات خود بیاورند.
به همین دلیل رهبر ایران هم فرموده که اگر قرار بر مذاکرات باشد باید آمریکا تضمین دهد، تضمینی که قابل راستی آزمایی باشد.
در صورتیکه به روند معقولانه ای از سوی بازیگران بین المللی برسیم می توان انتظار نتیجه گیری زودهنگام را داشت در غیر اینصورت همچون گذشته زمان طولانی سپری خواهد شد.