گزارش و تحلیل

چرا ظریف در پرونده سانحه هواپیمای اوکراینی، مورد هدف قرار گرفت؟

سازمان های امنیت کانادایی فایل صوتی را بررسی می کنند که در آن به نظر وزیر امور خارجه ایران محمد جواد ظریف با فردی درباره ی احتمال عمدی بودن نابودی هواپیمای اوکراینی در آسمان تهران در ژانویه ۲۰۲۰ صحبت می کند.
Sputnik

روز سه شنبه شبکه سی بی سی در این خصوص اطلاع داد. بر اساس اطلاعات منابع این شبکه، فایل صوتی تحت بررسی تعدادی از آژانس های اطلاعاتی کانادا، از جمله سرویس امنیت و اطلاعات این کشور و پلیس ملی قرار دارد.

برخی منابع شبکه تایید می کنند که در این فایل به نظر صدای وزیر امور خارجه ایران را می شنوند که به فارسی با کسی درباره سناریوهای احتمالی این فاجعه صحبت می کند.

 خصوصا اینکه به نظر ظریف می گوید « هزاران احتمال» برای توضیح علل سرنگونی هواپیما وجود دارد، از جمله حمله عمدی با دست داشتن چندین خرابکار. همچنین وزیر امور خارجه ایران اعلام می کند که سران برجسته جمهوری اسلامی و ژنرال ها به دلایلی هرگز حقیقت این فاجعه را فاش نخواهند کرد، برای آنکه ممکن است امنیت کشور به خطر بیافتد.

روز سه شنبه شبکه سی بی سی در این خصوص اطلاع داد. بر اساس اطلاعات منابع این شبکه، فایل صوتی تحت بررسی تعدادی از آژانس های اطلاعاتی کانادا، از جمله سرویس امنیت و اطلاعات این کشور و پلیس ملی قرار دارد.

برخی منابع شبکه تایید می کنند که در این فایل به نظر صدای وزیر امور خارجه ایران را می شنوند که به فارسی با کسی درباره سناریوهای احتمالی این فاجعه صحبت می کند.

 خصوصا اینکه به نظر ظریف می گوید « هزاران احتمال» برای توضیح علل سرنگونی هواپیما وجود دارد، از جمله حمله عمدی با دست داشتن چندین خرابکار. همچنین وزیر امور خارجه ایران اعلام می کند که سران برجسته جمهوری اسلامی و ژنرال ها به دلایلی هرگز حقیقت این فاجعه را فاش نخواهند کرد، برای آنکه ممکن است امنیت کشور به خطر بیافتد.

آقای خطیب زاده در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص ادعای اخیر بنگاه خبری CBC کانادا در خصوص حادثه تلخ سقوط هواپیمای اوکراینی اظهار داشت: ادعاهای مطرح شده در این مقاله ناصحیح و بی اعتبار است و بسیاری از حرف‌های منتسب به دکتر ظریف از اساس با ادبیات ایشان سازگاری نداشته و ادعای وجود چنین نواری خلاف واقع است.

خطیب زاده تاکید کرد: ما از کانادا می‌خواهیم که با چنین اقدامات و شایعه پراکنی‌هایی، باعث نشوند که هر روز بار دیگری بر غم و اندوه خانواده های داغدار اضافه گردد.

تهران وجود فایل صوتی حاوی سخنان منتشر نشده ظریف را "خلاف واقع" دانست

چرا با گذشت یک سال از این سانحه، کانادا ادعا می کند که ظریف در این فاجعه دست داشته است؟ منفعت طرف کانادایی در چیست و با وارد کردن وزیر خارجه ایران در این پرونده چه اهدافی را دنبال می کند؟

نیکلای کوژانوف، استاد برجسته دانشکده اقتصاد جهانی و روابط بین الملل آکادمی علوم روسیه و دانشگاه قطر در مصاحبه ای با اسپوتنیک شرح می دهد که اتهام زنی به رئیس دیپلماسی ایران از طرف کانادا را می توان از جنبه جنگ اطلاعاتی برای توجیه تصمیمات بعدی ضد ایرانی در صحنه بین المللی بررسی کرد:

« از یک طرف واقعا می توان گفت که این فایل منتشر شده، ابزار جنگ اطلاعاتی است که در حال حاضر بین ایران و مخالفانش در عرصه بین المللی در جریان است. بیانیه های مربوط به وجود چنین فایل هایی، شکل خاصی از فشار آوردن بر تهران است. از طرف دیگر اگر صحت این فیلم ثابت شود، در غرب طرفداران این ایده که نباید تحریم ها از تهران برداشته شود، به ویژه کسانی که بر تاثیر ایران بر عرصه سیاست خارجی تاثیر می گذارند، در مذاکرات خود یک استدلال یا برگ برنده اضافی دریافت خواهند کرد.»

این کارشناس خاطر نشان می کند که پشت این قضیه نه تنها فاکتورهای خارجی بلکه مخالفان داخلی در خود ایران نیز پنهان شده اند و می افزاید:

«همچنین می توان این سناریو را بررسی کرد که انتشار این فایل صوتی، چاشنی است که توسط برخی نیروهای داخلی موجود در ایران ریخته می شود. برای آنکه در حال حاضر مبارزه سیاسی شدیدی داخل ایران برای انتخابات ریاست جمهوری که قرار است در ماه ژوئن سال جاری برگزار شود، در جریان است. همچنین یک مبارزه مخفی سیاست داخلی کاملا جدی و پنهان از چشم خارج وجود دارد، اینکه چه کسی می تواند گفتگو با دولت جدید آمریکا را در مسئله حل و فص روابط ایران و آمریکا و برنامه هسته ای ایران آغاز کند. در اینجا می توان حدس زد که یکی از طرفین سعی داشته  محمد جواد ظریف را هم از نظر جامعه بین الملل و هم داخل کشور با انتشار این فایل صوتی بی اعتبار نماید.

طبق معمول در چنین موارد حساسی، نتیجه گیری های ناگهانی بسیار پرتنش است. باید منتظر اعلام نتایج تحقیقات کانادا باشیم و این موضوع را مد نظر داشته باشیم که تا آشکار شدن حقیقت فایل صوتی به سختی امکان پذیر خواهد بود.»

اوکراین خواستار دریافت نوار سخنان منسوب به ظریف درباره سقوط بوئینگ اوکراینی شد

به عقیده نیکلای کوژانوف، افشای اطلاعات مربوط به احتمال وجود چنین فایل صوتی با اعلام محتوای آن که وزیر امور خارجه ایران درباره لزوم پنهان کردن دلایل فاجعه می گوید، ممکن است تا حدی واقعیت های یکی از گزینه ها مربوط به نفوذ نیروهای خارجی در سیستم پدافند هوایی ایران را منعکس کند:

« اگر نگاهی به آنچه درباره محتوای گفتگوی ادعا شده و صحت این فایل صوتی بیاندازیم، لازم است به نحوه و تفسیر بیانات وزیر امور خارجه ایران در آن توجه کنیم. برای آنکه گزینه های زیادی درخصوص علل سقوط هواپیمای اوکراینی در آسمان تهران وجود دارد. از جمله یکی از گزینه ها این است که سیستم پدافند هوایی ایران توسط نیروهای خارجی هک شده بود. در این مورد برای طرف ایرانی افشای اطلاعات واقعا امنیت ملی کشور را در معرض تهدید قرار می دهد.» بنابراین ابراز نگرانی ظریف در این وضعیت قابل درک است ، اگر چه از نظر انسانی قابل قبول و پذیرش نیست.»

هواپیمای بوئینگ ۷۳۷-۸۰۰ اوکراین که در تاریخ ۸ ژانویه ۲۰۲۰ از تهران به سمت کی یف پرواز می کرد، در آسمان تهران دچار سانحه شد. ۱۷۶ نفر شامل شهروندان ایران، اوکراین، کانادا، بریتانیا، آلمان، سوئد و افغانستان کشته شدند. نظامیان ایران روز ۱۱ ژانویه اعلام کردند که بوئینگ اوکراینی با خطای انسانی مورد اصابت موشک قرار گرفته است، این هواپیما در نزدیکی هدف نظامی ایران قرار داشته و به عنوان هدف دشمن شناسایی شده است. در ایران خاطر نشان کردند که منتظر حمله از طرف آمریکا بودند و به همین خاطر پدافند های هوایی در حال آماده باش قرار داشتند.

در ژانویه مقامات ایران اطلاع دادند که طبق گزارش سازمان هواپیمایی کشوری در خصوص سقوط بوئینگ اوکرانی ، هواپیما با دو موشک کلاس زمین به هوا کوتاه برد از سامانه موشکی «تاپ- ام ۱» مورد اصابت قرار گرفته است. طبق گزارش این دو موشک از جهت شمالی به سمت هواپیما پرتاب شده اند.

بحث و گفتگو