اسپوتنیک - اِپیدمیولوژی یا همه‌گیرشناسی علمی است که امروز جلوتر از همه علوم در صف مبارزه با تهاجم گسترده کرونا به بشر ایستاده و این دانش ذی‌قیمت به‌شایستگی می‌تواند علاوه بر تسلط بر اپیدمی کرونا از عواقب اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی آن نیز بکاهد که تاکنون نیز در ایران با وجود شرایط تحریم و مشکلات عدیده به‌خوبی وظیفه خود را انجام داده است.
اگرچه موج اول کرونا در ایران با از خودگذشتگی و تلاش فراوان جامعه پزشکی و پرستاری و البته مشارکت مردمی تا حد زیادی مهار شد؛ لیکن از سرگیری فعالیت‌های اجتماعی زنگ خطر را در جامعه پزشکی به صدا درآورده تا‌جایی‌که حتی وزیر بهداشت نیز از نگرانی خود پرده برداشت. از همین جهت در نشستی با پروفسور دکتر حمید سوری عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به گفتگو نشستیم تا با نگاهی عمیق‌تر و علمی و از زبان عضو ستاد مدیریت کرونا اوضاع و خطرات پیش‌رو را تحلیل کنیم.
اسپوتنیک: وضعیت سرعت پیش روندگی کرونا امروز در ایران تا چه حدی است و چقدر به حد ثابت بیماری نزدیک هستیم؟
روند اپیدمی کووید 19 در ایران تا اواخر اسفند ماه 1398 روند صعودی و بعد آن روند نزولی پیدا کرد ولی با کمتر شدن محدودیت‌ها در سفرها و فاصله‌گذاری اجتماعی متاسفانه شاهد افزایش مجدد موارد ابتلا در اواسط اردیبهشت شدیم. به‌نظر می‌آید مواردی چون اقدام همراه با تاخیر در اجرای سیاست‌های کنترل اپیدمی و فقدان شدت عمل کافی برای اعمال سیاست‌ها و همچنین تصمیم زودهنگام در کاهش سخت‌گیری‌ها به‌خصوص در مراحل اولیه طرح فاصله‌گذاری هوشمند باعث شد تا روند اپیدمی بالا و پایین شود و یک روند ثابت نزولی نداشته باشم.
به حد ثابت اپیدمی نیز هنوز نرسیده‌ایم و تنها گاهی به آن نزدیک شده‌ایم ولی مجددا روند افزایش را شاهد بودیم.
اسپوتنیک: جناب پروفسور سوری با فعال شدن بخش های بیشتر اقتصاد و فرهنگی در این هفته آیا باید منتظر تجربه پیک جدید برای کرونا در ایران باشیم؟ از آنجا که تعطیلات عید فطر تمام شده امکان دارد در هفته‌های آینده که افزایش سفرها را تجربه خواهیم کرد، شاهد انتشار خبرهای بدی باشیم؟
قطعاً همین‌طور است و شنیدن خبرهای بد متاسفانه آغاز شده است. اپیدمی در حال سفر به استان‌های مختلف است و احتمال دارد موج بعدی اپیدمی بار بیشتر به جامعه تحمیل کند. همانگونه که در اپیدمی آنفولانزا اسپانیایی که در اوایل قرن 20 رخ داد بعد از موج اول مردم با تصور این که اپیدمی خاموش شده است رعایت موازین پیشگیری را نادیده گرفتند و مرگ‌های چند برابری نسبت به موج اول را تجربه کردند.
اسپوتنیک: چند استان در وضعیت قرمز هستند و تا چه زمانی این وضعیت ادامه دارد؟ به‌نظر شما تمامیت ایران تا چه حدی درگیر مشکلات کرونا است و آیا می‌توان گفت این مسئله هنوز اولویت اول کشور است؟
استان‌های با وضعیت قرمز هر روز و هفته در حال تغییر هستند و متاسفانه تعداد آنها هم بیشتر می‌شوند و این که تا چه زمان ادامه پیدا کند بستگی به سیاست‌ها و برنامه‌های مدیریتی و توجه و رعایت مردم دارد در پاسخ به این که آیا این مسئله هنوز اولویت اول کشور است قطعاً در حوزه سلامت اولویت اول کشور محسوب می‌شود که می‌تواند بر سایر مسائل اقتصادی اجتماعی و حتی امنیتی کشور سایه اندازد.
اسپوتنیک: نظر شما درباره فعالیت‌هایی همچون راه‌اندازی لیگ‌های ورزشی به‌ويژه لیگ فوتبال چیست؟
بنده با راه‌اندازی لیگ های ورزشی بدون حضور تماشاگر موافق هستم تا بتواند در نشاط و سلامت روان جامعه را تقویت کند؛ ولی اجرای این امر قطعا نیاز به‌رعایت کامل موازین پیشگیرانه دارد و برای حضور تماشاگر باید تا رسیدن به حداقل سطح ایمنی اجتماعی 60 درصدی صبر کرد. در آن موقع هم ورود باید رعایت شود که حضور افراد پرخطر مانند افراد بالای 60 سال و دارای بیماری‌های زمینه‌ای ممنوع باشد.
اسپوتنیک: تهران دوباره زلزله را تجربه کرد. وقوع حوادث طبیعی چقدر می‌تواند در شیوع کرونا موثر باشد. باتوجهبه اینکه حتی وحشت از وقوع این حوادث در بین افراد نیز به‌راحتی می‌تواند قواعد فاصله اجتماعی را زیر پا بگذارد. آیا راهکار خاصی برای این مشکل در نظر گرفته شده است؟
همزمان شدن هر اتفاقی غیرمترقبه از جمله زلزله می‌تواند آشفتگی اجتماعی را تشدید کند و به‌هیچ وجه به‌نفع مدیریت اپیدمی کرونا نیست. جامعه در زمان اپیدمی های تهدید کننده به‌اندازه کافی ملتهب و آسیب‌پذیر هست و این گونه اتفاقات می‌تواند موجب گسترش اپیدمی شود. بدیهی است در هر کشوری لازم است بخشی از ظرفیت‌های خود را برای این‌گونه اتفاقات ذخیره کند تا بتواند آنها را مدیریت کند. در حال حاضر حوزه‌های درمانی و کارکنان بیمارستان‌ها با فشار کار زیاد 4-3 ماهه اخیر نیاز به مدیریت ترمیم و بازتوانی دارند تا بتواند در صورت وقوع مشکلاتی مانند زلزله از عهده شرایط تحمیلی ناشی از آن برآیند.
اسپوتنیک: ایران توانسته کیفیت خوبی در مقابل با کرونا از خود نشان دهد تا حدی که نارضایتی اولیه مردم تا حد زیادی کاهش یافته و به‌نظر می‌رسد اکنون اعتماد به آمارهای رسمی بیشتری شده. به‌نظر شما چه عاملی باعث این موفقیت شد؟ و چگونه می‌شود آن را حفظ کرد؟
ایران با توجه به مشکلات ناشی از تحریم‌ها در شرایط معمولی قرار ندارد و باتوجهبه فشارهای سیاسی و اقتصادی تا حد بسیاری توانسته نیازهای اساسی مردم از جمله مایحتاج عمومی را تامین کند تا مشکلی از این بابت بر دوش مردم اضافه نشود. با عنایت به این محدودیت‌ها کارنامه کشور در این شرایط سخت، مثبت بوده است هرچند با گرفتن کمک بیشتر از متخصصان اپیدمیولوژی در مدیریت اپیدمی کرونا می‌توانستیم هزینه‌های جانی و مالی ناشی از اپیدمی را به سطح کمتری از آنچه که تا کنون به کشور تحمیل شده است نیز برسانیم. در کل ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای هم‌سطح خود و باتوجهبه نسبت بالای جمعیت تحصیل‌کرده در کشور بسیار بهتر عمل کرده است.