رویای آمریکا؛ بازار اتم بدون روسیه

اسپوتنیک - واشنگتن برای دستیابی به برتری در رشته اتم، استراتژی اخراج روسیه از بازار بین المللی انرژی هسته ای تدوین کرده است. آمریکا می خواهد یکباره در چهار جهت عمل کند. اقدامات خاص پیش بینی شده است. این طرح ها تا چه اندازه واقع بینانه است؟

روس ها پیشروی می کنند

دن برویت، وزیر انرژی آمریكا گفت: "كاهش پایه صنعتی آمریكا در قدرت هسته ای طی چند دهه گذشته منافع و امنیت ملی ما را به خطر انداخته است. "

در سندی که توسط وزارت او تهیه شده، خاطرنشان می شود که دولت آمریکا قصد دارد به وابستگی خود به غنی سازی اورانیوم در خارج از کشور پایان دهد و وارد بازارهایی شود که حالا شرکت های دولتی روسیه در آنها مسلط هستند.

نویسندگان این سند تأکید می کنند: "روسیه نفوذ اقتصادی و سیاست خارجی خود را در سراسر جهان تقویت می کند و سفارش های آن برای راکتورها در خارج از کشور 133 میلیارد دلار ارزش دارند. مسکو قصد دارد ساخت بیش از 50 راکتور در 19 کشور را تأمین کند.

بازار جهانی راکتورهای هسته ای برای ده سال آینده 500-740 میلیارد دلار تخمین زده می شود که پول هنگفتی است. وزارت انرژی ایالات متحده پیشنهاد عمل در چهار راستا را مطرح کرده است.

اول، تقویت ظرفیت های استخراج و پردازش اورانیوم و بازگرداندن کل چرخه سوخت هسته ای است. بودجه سال 2021 برای خرید اورانیوم استخراجی ایالات متحده و تشکیل ذخیره دولتی مواد هسته ای باید 150 میلیون دلار جمع کند.

دو راستای دیگر "استفاده از نوآوری و سرمایه گذاری برای تقویت برتری ایالات متحده در فناوری های هسته ای نسل بعدی" و "اطمینان از توسعه سریع انرژی هسته ای و شرکت های معدنکاری، شرکت کنندگان در چرخه سوخت و تحویل دهندگان راکتورها" است.

اما شانس رفع عقب ماندگی از روسیه در رشته هسته‌ای نزدیک به صفر است. سازمان "روس اتم" روسیه در زمان خود برای این کار بسیار زحمت کشیده است. بطور تاریخی این اتفاق افتاد كه در آمریکا اورانیوم با استفاده از فناوری  گران قیمت انتشار گازی غنی می شود و در شوروی در سانتریفیوژهایی بود كه 50 برابر كمتر به برق نیاز داشتند. بنابراین ، بلافاصله پس از پایان جنگ سرد، آمریکایی ها به اورانیوم غنی شده در روسیه روی آوردند - این 12 برابر ارزانتر بود. تحویل های آغاز شده توسط تخسناب اکسپورت Techsnabexport  شوروی در سال 1987 به طور مداوم در حال افزایش بود.

مازاد اورانیوم کم غنی شده اتحاد شوروی به سرعت خاتمه یافت، اما به برکت کاهش زرادخانه سلاح های اتمی، روسیه صاحب  500 تن اورانیوم تسلیحاتی بسیار غنی شده بیرون کشیده شئه از مهمات هسته ای، شد. ایده ای برای "رقیق کردن" آن بوجود آمد و آن را به سوخت نیروگاه های هسته ای آمریکا تبدیل کردند.

در سال 1994 ، روسیه و ایالات متحده قراردادی را برای تبدیل 500 تن اورانیوم تسلیحاتی به سوخت برای نیروگاه ها امضا کردند.در سال 2013 ، آنها برای غنی سازی اورانیوم آمریکایی در روسیه قرارداد جدیدی را امضا کردند. هنگامی که یک مشکل قانونی پیش آمد (تهیه اورانیوم طبیعی از ایالات متحده به روسیه با قوانین آمریکا ممنوع بود)، مقامات واشنگتن یک راه حل درخشان پیدا کردند: آنها خرید توسط روس اتم را به واسطه شرکت کانادایی Uranium One را که در حال توسعه معادن در استرالیا ، کانادا ، قزاقستان ، آفریقای جنوبی ، تانزانیا است، ترتیب دادند. 

در نتیجه روس اتم نه تنها یک کانال برای تجارت با ایالات متحده ، با عبور از محدودیت ها، بلکه یک پایگاه عظیم مواد اولیه را نیز به دست آورد.

علاوه بر این، با گذشت چند دهه تخسناب اکسپورت روسیه، سهم شیر از نیازهای نیروگاه های هسته ای آمریکا برای خدمات غنی سازی اورانیوم را تامین می کرد، آمریکایی ها عملاً صلاحیت های مربوطه خود را از دست دادند.

شرکت وستینگهاوس مجبور است اورانیم برای سوخت راکتورها را از طریق شرکت اروپایی انگلیسی-آلمانی-هلندی URENCO خریداری کند یا به تخسناب اکسپورت مراجعه کند.  

بدیهی است، برای تامین خودکفایی کامل سوخت هسته ای، واشنگتن باید وقت و هزینه زیادی را مصرف کند، همچنین بسیاری از مشکلات را حل کند و نه تنها مشکلات فنی.

به عنوان مثال، به این دلیل که استخراج اورانیوم و معادن آن یک روند تولیدی بسیار مضر برای محیط زیست است که از حجم عظیمی از مواد شیمیایی سمی استفاده می کند. بنابراین در حین اجرای این طرح ها، اعتراضات مردم و طرفداران حفاظت محیط زیست – سبزها، اجتناب ناپذیر است.

در راه اتم آزادی

اما جهت اصلی استراتژی آمریکا، چهارم - "رویکرد عمومی دولتی به صادرات فناوری های صلح آمیز اتم" است. به عبارت ساده تر، واشنگتن در نظر دارد با همان روش هایی که امروز گاز مایع را تحمیل می کند -  از طریق فشار دیپلماتیک و تحریم ها علیه آن کشورها و شرکتهایی که تصمیم به همکاری با روسیه دارند، راکتورهای هسته ای خود را تحویل دهد.

در اینجا، مانند بخش گاز، آمریکایی ها با خیال راحت می توانند روی زیردستان شناخته شده خود حساب کنند - لهستان و اوکراین. كي یف و ورشو هم اینک قراردادهای چند ساله براي تحویل گاز طبيعي مایع  امضا كرده اند و به آساني رشته انرژي هسته اي را به واشنگتن تحویل  خواهند داد. کاست های حاوی سوخت هسته ای آمریكایی هم اینک در نیروگاه اوکراین جنوبی و حومه شهر زاپوریژیه نصب شده  و در سپتامبر گذشته، اوکراین با وستینگهاوس در مورد سایر نیروگاههای هسته ای خود تفاهم نامه امضا كرد.

لهستان در پاییز ابراز تمایل کرد برای ساخت شش راکتور هسته ای در  دهه آینده دست به اقدام بزند و شکی نیست که آمریکایی ها این سفارش ها را دریافت کنند.

پس از دو دور مناقصه در مورد احداث نیروگاه هسته ای، که توسط ریاض برگزار شد، روس اتم اول است. واشنگتن برای به دست آوردن سفارش عربستان سعودی از فشارهای سیاسی بر این کشور استفاده می کند.

از آنجا که روس اتم در رقابت از هر نظر فراتر است، ایالات متحده به سادگی شانسی بجز ایراد فشار برای اجرای استراتژی جدید بدون فشار سیاسی را ندارد. درک این نکته با استفاده از مثال اوکراین دشوار نیست.

براساس داده های Importgenius ، سایت بین المللی عملیات صادرات و واردات، سال گذشته وستینگهاوس به Energoatom (اوکراین) کاست های مولده حرارت برای نیروگاههای هسته ای به قیمت 996 هزار دلار فروخت. در همان زمان ، Rosatom همین محصول را به قیمت 675 هزار دلار به نیروگاه خملنیتسکی اوکراین تحویل داد - تقریباً یک سوم ارزان تر. در همین زمان، اورانیوم  وستینگهاوس موجود در آن کاست ها دارای غنی سازی 3.48-3.82٪ ، و "تول" روسیه   TVEL -  3.99-4.38٪، یعنی حتی قدرتمندتر است. حتی کارشناسان غربی برتری روس اتم را به رسمیت می شناسند.

به گفته تیم یو، رئیس کمیته موقت در مورد انرژی و تغییرات آب و هوا   مجلس عوام انگلیس " آنچه به فن آوری های هسته ای روس ها مربوط است، آنها قابل اطمینان ترین شرکا هستند. علاوه بر این، روس ها بومی سازی زنجیره تولید را ترویج می کنند و همچنین یک برنامه آموزشی کامل را برای کارمندان و اپراتورهای محلی ارائه می دهند. سایر کشورها نمی توانند چنین بسته ای از خدمات را ارائه دهند.

اما چه کسی به چنین "چیزهای کوچک" اهمیت می دهد وقتی واشنگتن می خواهد پول درآورد و زیردستان وفادار آن هر لحظه حاضر اند هر طوری شده مسکو را اذیت کنند.