به گزارش اسپوتنیک، ظریف در مصاحبه با اشپیگل گفت:" اینستکس اساسا یک شرکت حسابداری است که باوجود گذشت بیش از یک سال‌ونیم از خروج آمریکا از برجام، اروپایی‌ها هنوز نتوانسته‌اند یک تراکنش موفقیت‌آمیز (از طریق آن) انجام دهند.
ظریف در پاسخ به اینکه آیا توافق هسته‌ای مرده است؟ تاکید کرد: خیر. بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی ها درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ادامه دارد که بخش مهمی از توافق هستند. اروپایی‌ها به تعهداتشان عمل نکرده‌اند اما این به معنی مرگ برجام نیست.
وزیر خارجه ایران در پاسخ به سوالی درباره خروج آمریکا از برجام و سپس بازگشت تحریم‌ها و همچنین تصمیم اخیر اروپایی‌ها برای فعال‌سازی مکانیسم حل اختلافات، با بیان اینکه متاسفانه اروپایی‌ها به ایران به عنوان یک شریک نگاه نمی‌کنند، اظهار داشت: طبق برجام ایران می‌بایست از منافع اقتصادی این توافق بهره‌مند شود اما اروپایی‌ها هیچ کاری نکردند. آنها به تعهداتشان عمل نکردند.
ظریف در پاسخ به این سوال که اروپایی‌ها به دلیل آنچه آن را نقض توافق از سوی ایران می‌دانند دست به چنین کاری زده‌اند، بیان کرد: ما توافق را نقض نکرده‌ایم و کاملا مطابق برجام عمل می‌کنیم. اگر آنها می خواهند به تعهدات خود عمل کنند ما هم آماده‌ایم تا خیلی فوری به اجرای کامل توافق بازگردیم اما عمل به تعهد به این معنی نیست که فقط در کلام بگویند به برجام پایبند هستند. ما هم می‌توانیم همین را بگوئیم؛ ما توافق را می‌خواهیم، ما عاشق این توافق هستیم. کلمات راحت به زبان می‌آیند. اروپا باید یک اقدام حقیقی به ما نشان دهد اما آنها تاکنون چه کرده‌اند؟
در سال 2015 ، شش کشور (بریتانیا ، آلمان ، چین ، روسیه ، ایالات متحده ، فرانسه) و ایران از دستیابی به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خبر دادند. این توافق نامه برای رفع تحریم ها در ازای محدود کردن برنامه هسته ای ایران تدوین گردید. این توافق در قالب اصلی خود حتی سه سال نیز دوام نیاورد: در ماه مه 2018 ، ایالات متحده خروج یک جانبه از برجام و اعاده تحریم های سختگیرانه علیه جمهوری اسلامی را اعلام کرد.
طرف‌های اروپایی برجام پس از خروج یکجانبه آمریکا از این توافق ضمن ابراز «تأسف» از اقدام واشنگتن مدعی شدند بهره‌مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام را تضمین می‌کنند. وزرای خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان سرانجام با صدور بیانیه مشترکی در بهمن ماه پارسال رسما ثبت یک کانال مالی ویژه برای تجارت با ایران موسوم به اینستکس را اعلام کردند. بنابر ادعای آنها هدف بلندمدت اینستکس گشایش کانال‌های اقتصادی برای کشورهای ثالثی است که تمایل به تجارت با ایران را دارند ما بنابر گفته مقامات ایران تاکنون هیچ اقدام موثر و عملی در زمینه روابط تجاری ایران و اروپا صورت نگرفته است.
جمهوری اسلامی ایران در ماه مه 2019 در نخستین سالگرد خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای، اعلام کرد در پاسخ به بازگشت تحریم‌های آمریکا و عدم تحقق وعده‌های کشورهای باقی مانده در توافق برای جبران آثار منفی این تحریم‌ها، به مرور تعهد خود را به توافق هسته‌ای کاهش می‌دهد.
ایران تا به حال پنج بار تعهدات برجامی خود را کاهش داده که مرحله پنج کاهش تعهدات برجامی ایران عملاً به عنوان دست برداشتن ایران از اکثریت تعهدات خود ارزیابی می شود.