در این رابطه ولادیمیر ساژین تفسیرگر این آژانس خبری و خاورشناس مطرح روس می نویسد: دیپلمات های سه کشور اروپایی در نامه خود به چهار نمونه از آزمایش موشک های بالستیک برد متوسط را که فقط امسال توسط ایران انجام شده است، اشاره کردند. وزیران اروپایی در نامه خود چنین نوشتند: اینگونه فعالیت های ایران در زمینه توسعه فناوری های موشکی با قطعنامه شماره 2231 شورای امنیت مورخه 20 ژوئیه 2015 تایید کننده معامله که شش روز قبل از آن امضا شده بود، مطابقت ندازد.
ساژین می افزاید: با این وجود، اگر به طور عینی سخن گفته شود، هیچ تخلفی از سوی ایران صورت نگرفته است. همانطور که همه می دانند، معامله هسته ای - برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) حتی به ممنوعیت آزمایش موشکی اشاره نمی کند و قطعنامه 2231 فقط از ایران می خواهد که از فعالیت های موشکی خودداری کند. اما بعید است که این فراخوان در تهران شنیده شده باشد. متوقف کردن چرخ پیشرفت فناوری موشکی، که بیش از 30 سال است که توسط مجتمع نظامی - صنعتی ایران که تحت کنترل کامل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، به حرکت در آورده می شود، دشوار است.
با گذشت سالها، ایران یک زیرساخت قدرتمند در زمینه تولید موشک ایجاد کرده است که شامل هفت مرکز بزرگ تحقیق و تولید و حدود بیست واحد تولیدی صنعتی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم برنامه موشکی ایران را پیاده می کنند. لازم به تذکر است که مجتمع علمی - صنعتی ایران پیشرفت قابل توجهی در بخش موشکی داشته است. بیش از 20 نوع موشک کلاسهای مختلف ایجاد شده است. طبعا، مخالفان ایران بخصوص از موشک های بالستیک برد متوسط نگران هستند.
بر اساس خانواده شهاب، با استفاده از فن آوری کره شمالی، امکان ایجاد شهاب 3 با برد تا 1700 کیلومتر فراهم شد. سری جدید موشک های "قدر" از آن ساخته شد و نمایانگر سه نوع آن است: "قدر-101" یک مرحله ای با برد تا 800 کیلومتر؛ "قدر- 110" دو مرحله ای داردی برد 2000-2500 کیلومتر و "قدر-110- A " - تا 3000 کیلومتر. کارشناسان ایرانی با استفاده از تجربه و فناوری چینی، پراتیک ساخت موشک ها با سوخت جامد را با استفاده از نمونه موشک های برد کوتاه به دست آورده اند و موفق شدند. گرایش نظامیان به انتقال از سوخت مایع موشک ها به سوخت جامد، که باعث افزایش چشمگیر کارآیی رزمی آنها می شود، آشکارتر می شود. در سال 2009 موشکی دومرحله ای با سوخت جامد "سجیل" مورد آزمایش قرار گرفت. برد این موشک 2.2 هزار کیلومتر و با کاهش وزن کلاهک تا 500 کیلوگرم - تا 3 هزار کیلومتر است.
به گفته کارشناسان، در سالهای آینده برنامه های ایران برای بهینه سازی موشک های بالستیک با برد متوسط توسعه می یابد. پس از ظاهر شدن موشک سوخت جامد "سجیل-4 در نیروهای مسلح ایران با گذشت چهار - پنج سال ممکن است موشک سه مرحله ای سوخت جامد تولید شود و برد آن با کلاهک یک تنی تا 3.5 هزار کیلومتر خواهد بود. یکی دیگر از دست آوردهای اخیر متجمع نظامی - صنعتی ایران، موشک "خرمشهر" است. برد این موشک 2000 کیلومتر است. موشک را می توان به چند کلاهک منفرد (MIRV) مجهز کرد. تهران همچنین در نظر داشت موشک های بالستیک "شهاب" را با برد حداکثر 5-6 هزار کیلومتر، یعنی موشک های قاره پیما تولید کند. با این حال، به گفته کارشناسان، امکانات ایران برای تولید چنین موشکی تا حد زیادی محدود است.
تحقیق و توسعه موشکی و قابلیت های مجتمع نظامی - صنعتی ایران به حدی رسیده است که نه تنها اهداف در سوریه بلکه در پایتخت های کشورهای عربی، تاسیسات و میادین نفتی آنها، پایگاههای نظامی بیشمار آمریکایی و قلمرو کشور اسرائیل در دسترس موشک های ایرانی است. در همین حال، رهبری نظامی- سیاسی ایران موشک های برد متوسط را نوعی "سلاح انتقام " در صورت تجاوز به کشور خود می داند.
براساس این ملاحظات، تهران كاملاً از برچیده شدن برنامه موشکی خود امتناع می ورزد. مجید تخت روانچی نماینده ایران در سازمان بین المللی، در پاسخ به نگرانی درباره پتانسیل موشکی ایران که توسط سفیران انگلیس، آلمان و فرانسه در سازمان ملل ابراز شده است، گفت: "ایران مصمم است فعالیت های خود را مربوط به موشک های بالستیک و وسایل پرتاب فضایی ادامه دهد."
این سیاست با قوانین بین المللی چقدر مطابقت دارد؟ ما قبلاً گفتیم که برنامه موشکی ایران به طور رسمی با برجام مغایرت ندارد. با این حال، قوانین بین المللی دیگری وجود دارد که توسعه و گسترش سلاح های موشکی را محدود می کند. به عنوان مثال، "رژیم کنترل فناوری موشکی (MTCR)" و "آیین نامه بین المللی رفتار برای جلوگیری از گسترش موشک های بالستیک" (آیین نامه رفتار لاهه). تمام این اسناد معاهدات بین المللی قانونی هستند که توسط اکثریت قریب به اتفاق کشورها امضا و تصویب شده اند. در تحقق این توافق نامه ها ، لیست های محدود کننده ای در رابطه با صادرات کالاهای مربوطه ایجاد شده است. در مورد سیستم های موشکی باید گفت که نوعی کلوپ کشورهای برگزیده تشکیل شده است که با درنظر داشت نیات والا، داوطلبانه موظف شدند صادرات فناوری موشکی خود را محدود کنند.
ایران در فعالیت های موشکی خود، بصورت رسمی برجام، موافقت نامه های بین المللی محدودکننده فناوری های موشکی یا "کلوپ هسته ای" در مورد موشک ها را نقض نمی کند(از آنجا که در آنها شرکت نمی کند).
با این حال، بر اساس سیاست فعلی ترامپ، رئیس جمهور آمریکا که ایالات متحده را نه تنها از برجام، بلکه همچنین از پیمان محو موشک های میان برد و برد کوتاه را خارج کرد، درست است که ابراز امیدواری برای حسن نیت کشورهایی که با MTCR و"آیین نامه بین المللی رفتار برای جلوگیری از گسترش موشک های بالستیک" همسو نیستند، قانع کردن آنها برای محدود کردن قابلیت های موشکی خود کاری غیر واقعی است.
از طرف دیگر، نگرانی مخالفان ایران قابل درک است. علاوه بر این، به گفته کارشناسان نظامی، استفاده از موشک های بالستیک با برد متوسط و به ویژه موشک های قاره پیما، فقط همراه با کلاهک جنگی هسته ای مؤثر است. آنها برای شلیک مواد منفجره معمولی بسیار گران هستند، که از نظر نظامی و اقتصادی نیز سودآور نیست. بنابراین، تسلیحات دوربرد و هسته ای دو طرف یک سکه هستند: آنها به همدیگر احتیاج دارند.
در این راستا، البته، برنامه موشکی ایران قادر به ایجاد نگرانی است. شاید در آینده، هنگامی که سیاست آمریکا در مورد ایران تغییر کند، برای برپایی گفتگوی برابر و سودمند دوجانبه در مورد برنامه موشکی ایران شرایط ظاهر شود. امروز ابتکار دیپلمات های انگلیس، فرانسه و آلمان کاملاً زودرس است. این امر به وضوح جوابگوی ویژگی های وضعیت فعلی بین المللی و وضعیت داخل و اطراف ایران نیست.