چندی پیش تعدادی از دیپلمات‌ها گزارش داد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نمونه‌های آزمایش شده از یک انبار اتمی مورد ادعای اسرائیل در نزدیکی تهران، آثار اورانیوم کشف کرده است. اورانیوم معمولا در غلظت‌های پایین برای تولید سوخت هسته‌ای نیروگاه‌ها به کار می‌رود، اما در غلظت‌های بالا در تولید سلاح هسته‌ای کاربرد دارد.
دو دیپلمات که بازرسی‌های آژانس را از نزدیک دنبال می‌کنند خبر این ردیابی را اعلام کرده‌اند. آنها به رویترز گفته‌اند آژانس از ایران خواسته است که منشا این اورانیوم را توضیح دهد، اما تهران هنوز توضیحی برای آن ارائه نکرده است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مهرماه پارسال در هفتادوسومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل با نشان دادن یک نقشه از گوگل و تصویر سر در ساختمانی در «تورقوزآباد» (شهرک فاطمیه در جنوب تهران) گفت کشورش از چند ماه قبل اطلاعات «انبار مخفی هسته‌ای ایران» در این محل را به آژانس داده، اما این نهاد اقدامی نکرده و بازرسان خود را به آنجا نفرستاده است.
اغلب اسنادی که نتانیاهو در آن زمان منتشر کرد به دوران قبل از برجام در 2015 برمی گردند.
نماینده دائم ایران در سازمان های بین المللی در وین خاطرنشان کرد: هرگونه تلاشی برای ایجاد اخلال و انحراف در همکاری های سازنده و فعالانه ایران و آژانس و اعمال فشارهای نابجا به آژانس، کاملا مخرب بوده و با اقدامات مناسب ایران نیز مواجه خواهد شد.
اسپوتینک با آقای حسن محمدی کارشناس مسائل هسته ای در این خصوص به گفتگو نشست.
پرسش: با توجه به ادعای نتانیاهو که خبر از فعالیت سری هسته ای ایران داده، آژانس انرژی اتمی با اعلام اینکه ایران سانتریفوژهای نسل جدید را نصب و راه‌اندازی کرده، آیا این را می توان طرفداری از ادعاهای نتانیاهو دانست؟
پاسخ: به نظر من هیچگونه ارتباطی بین این دو وجود ندارد. آژانس بین المللی انرژی اتمی مسیر خود را اعلام کرده است. این موضوعات قاعدتا به افراد و یا شخصیت های دولتها ارتباط ندارد. ایران بر اساس آن بدعهدی که طرف مقابل کرده، گام های خود را در مسیر تقویت برجام برمی دارد. ایران گام های موثر خود را برمی دارد تا حق خودش را بگیرد. اما مواردی از این دست در این راستا تحلیل می شود. بهرحال روابط ایران و روسیه چون دارد تقویت می شود برخی ها از این روابط نگران هستند و دنبال سایه اندازی توی این مسیر هستند.
پرسش: ایران چگونه می تواند علت تشعشعات رادیواکتیو را توضیح بدهد؟
پاسخ: این موضوع هنوز کاملا تأیید نشده است. این موضوعات باید بصورت کارشناسی مطرح بشود. وقتی در حوزه رسانه ای مطرح می شود خیلی قابل ارزیابی نیست.
پرسش: آیا این موضوع می تواند در مذاکرات بین ایران و اتحادیه اروپا مطرح بشود؟
پاسخ: این موضوعات نمی توانند تأثیر بگذراند، زیرا بهرحال ایران همیشه مسیرش را در این مدت درست پیش رفته است و متعهدترین کشور به برجام بود. مواردی از این دست بیشتر شبیه شانتاژهای رسانه ای بوده است. هر چند ایران همیشه مسیرهای خود را پیش رفته است. خود مقامات اروپایی و آمریکایی و آقای آمانو در گزارش های خود اعلام کرده اند که ایران متعهدترین کشور به برجام و تعهدات هسته ای خود بوده و هست. مواردی که در رابطه با برنامه هسته ای مطرح می کردند مشخص شد و معلوم شد که نادرست هستند.
پرسش: ایران با اجرایی کردن گام سوم، آیا به سطح 20 درصد غنا خواهد رسید؟
پاسخ: ایران در مسیر اجرایی گام سوم است. و اگر لازم داشته باشد حتما انجام خواهد داد. ولی بستگی به ضرورتش دارد. حتما اگر نیاز داشته باشد به آن سمت هم می رود.
اسپوتنیک با حسن بهشتی‌پور پژوهشگر در زمینه مسائل هسته ای در این خصوص به گفتگو نشست.
پرسش : آیا نصب سانتریفوژهای نسل جدید توسط ایران را می توان طرفداری از ادعاهای نتانیاهو دانست؟
پاسخ: به هیج وجه اینگونه نیست. راه اندازی سانتریفوژ نسل جدید زیر نظر آژانس بین المللی انرژی انجام شده و مرکز آن هم در نطنز است و تحت نظر کامل آژانس است. بنابراین آنچه آقای نتانیاهو اعلام می کند جوسازی خبری است. و سایر موضوعات دیگر که ایران بدنبال تولید سلاح هسته ای است دور از واقعیت است، در حالی که طبق برجام 4 مسیری را که اگر حتی ایران بخواهد سلاح هسته ای رادرست بکند بسته شده است. بنابراین از یک طرف آژانس کاملا بر فعالیت های هسته ای ایران نظارت دارد و ثانیا ایران برنامه هسته‌ای اعلام نشده ندارد که بخواهد چیزی را مخفی بکند و ثالثا در دکترین هسته ای ایران، تولید سلاح هسته ای اصولا جایگاهی ندارد. اینها تبلیغاتی است که آقای نتانیاهو می خواهد دنیا را به این باور برساند که ایران در صدد تولید سلاح هسته ای است و بنابراین باید با ایران مقابله بکنند، در حالی که این موضوع بیش از دو دهه است که دارد مطرح می شود.
پرسش: ایران چگونه می تواند علت تشعشعات رادیو اکتیو را توضیح بدهد؟
پاسخ: تشعشع رادیو اکتیو باید آزمایش بشود و مشخص بشود که منشأ آن از کجا بوده است. در دوره قبلی ما چیزی داشتیم به نام آلودگی رادیو اکتیو که ایران نمونه ای گرفته بود تا از آن نمونه سانتریفوژ درست بکند. در آن سانتریفوژ اثرات اورانیوم غنی شده 90 درصد بود. 6 سال طول کشید تا آژانس بالاخره اعلام کرد که منشأ این آلودگی خارجی بوده است. در این مورد خاص هم باید بررسی بشود که منشأ این موضوع از کجاست. زیرا سانتریفوژهایی که ایران دارد آزمایش می کند دقیقا زیر نظر آژانس قرار دارند.
پرسش: طی خبری، آژانس بین المللی انرژی اتمی گویا به شورای مدیریت خود اطلاع داده است که ایران می تواند مواد هسته ای را پنهان کند، آیا این را می توان سنگ مانعی در همکاری بین ایران و اتحادیه اروپا در رابطه با برجام دانست؟
پاسخ: باید دراین باره بخوبی مطالعه شود. اما آژانس کارش داوری نیست. کار آژآنس نظارت و گزارش دادن در باره فعالیت های هسته ای است. اینکه ایران بتواند موارد مخفی داشته باشد ، این برای همه کشورها وجود دارد. فقط ایران نیست که بخواهد این کار را انجام بدهد. ضمن اینکه کشورهایی هستندکه به آنها می گویند در « وضعیت سفید». یعنی آژانس تمام شرایط لازم را دارد برای اینکه اطمینان بدهد که این کشورها هیچگونه فعالیت غیر صلح آمیز هسته ای انجام نمی دهند. ایران با درنظرداشت تعهدات برجام بسوی وضعیتی می رود که « وضعیت سفید» است. ورود و خروج در معادن اروانیوم ایران کاملا کنترل می شود. در مراکز بازپروری نیز تمام مراحل کنترل می شود. نطنز نیز تحت کنترل است که چقدر غنی سازی شده است.بنابراین اگر ایران بالقوه بتواند چیزی را مخفی بکند، با توجه به تمام کنترل های آژانس چنین چیزی اتفاق افتادنش بسیار بسیار بعید است. بعید است که آژانس دست به غرض ورزی بزند و چیزی نباشد و بگوید هست، زیرا اعتبار جهانی آن خدشه دار خواهد شد.
پرسش: آیا ایران پس از اجرایی شدن گام سوم قصد غنای اورانیوم تا سطح 20 درصد را دارد؟
پاسخ: فعلا ایران نیازی به اورانیوم غنی شده 20 درصد ندارد. چرا؟ زیرا در مرکز تهران به اندازه کافی مواد لازم برای ایزوتوپ های دارویی دارد و نیازی به تولید اورانیوم با غنای 20 درصد ندارد. نصب سانتریفوژهای نسل جدید در حد آزمایش دارد انجام می شود تا ایران آمادگی ان را داشته باشد که بعد از زمانی که توافق شده بگذرد، بتواند آن ها را وارد مدار بکند. حالااینکه در این گام ایران این مرحله را جلوتر انداخته به معنای افزایش درصد غنی سازی نیست.