اسپوتنیک: دمیتری دوبروف، خاورشناس روس، کارشناس مناسبات بین المللی می نویسد: ارتش ایران هرچند که تکنیک کهنه نظامی را دارا می باشد، چنان پتانسیل موشکی را در اختیار دارد که قادر است در مسافت تا 2500 کیلوکتر پایگاه های نظامی آمریکا را محو و نابود کند.
او می افزاید: در زمینه رویارویی فزاینده بین ایران و ایالات متحده، ناظران بیشتر پرسش می کنند که آیا جمهوری اسلامی قادر خواهد بود در صورت حمله مسلحانه، به ایالات متحده پاسخ مناسب بدهد؟ اکرم حریف، تحلیلگر نظامی، در مجله "لوموند دیپلماتیک" چاپ پاریس به این نتیجه می رسد که ارتش منظم ایران قادر به جلوگیری از حمله خارجی به خاک جمهوری اسلامی است، اما زیاد آماده نیست تا عملیات جنگی را در خارج از مرزهای خود انجام دهد. از سوی دیگر،"ارتش دوم" یا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دارای ابزار و تجربه برای انجام عملیات گسترده در منطقه خاورمیانه بزرگ است. این بدان معنی است که جنگ ناگزیر به منطقه خاورمیانه بزرگ سرایت خواهد کرد و پیامدهای ژئوپلیتیک بسیار جدی خواهد داشت.
به گفته تحلیلگران نظامی، تنها با توجه به ساختار منحصر به فرد دوگانه نیروهای مسلح ایران می توان سیر عملیات نظامی احتمالی را پیش بینی کرد. برای انجام این کار، باید نگاهی به تاریخ بیندازیم. پس از انقلاب اسلامی سال 1979، ارتش منظم، بیطرفی را اعلام کرد، اما رهبری مذهبی جدید کشور، نیروهای افسر را به گستردگی پاکسازی کرد و در مورد افسران درجه بالا این بدگمانی داشت که آنها در مورد شاه مخلوع احساسات همدردی داردند. ارتش تحت کنترل شدید سپاه جدید پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت. این سازمان، که در ابتدا از داوطلبان تشکیل شد، در مقابله با ارتش معمولی قرار گرفته و تضمینی در برابر هر گونه تلاش برای بازگرداندن رژیم سلطنتی شد.
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی، ارتش منظم "ضامن استقلال و تمامیت ارضی کشور است". در عین حال، سپاه پاسداران "نگهبان انقلاب اسلامی و فتوحات آن است". به عبارت دیگر، ارتش ایران یک ساختار دفاعی کلاسیک است که شامل نیروهای زمینی، هوایی، دریایی و دفاع هوایی است که مسئولیت اصلی آن دفاع از کشور است. در مورد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می توان گفت که آن به یک ابزار ایدئولوژیک و دفاع نظامی از رژیم شیعه و شخصیت آیتالله عالی تبدیل شد. سپاه پاسداران به برکت نیروی ممتاز قدس (حدود 150هزار نفر)، توانسته است در جبهه های مختلف خاورمیانه — در سوریه (در طرف بشار اسد)، لبنان همراه با حزب الله و همچنین با شبه نظامیان شیعه در عراق و یمن دست به اقدام بزند.
وب سایت تحلیلی MENA Defense اشاره می کند که نیروی هوایی ایران ضعیف است (325 هواپیمای کهنه آمریکایی، شوروی و فرانسوی که بسیاری از آنها 50 سال در ترکیب نیروی هوایی هستند، اما نیروی پدافند هوایی در سطحی نسبتا بالا است. این نیرو دارای مجتمع جدید رادارهای روسی "رِزونانس" و "اَوتوبازا" و رادارهای معمولی ساخت روسیه و چین است. مهمتر از همه، در سال 2016، ایران سیستم های موشکی ضد هوایی اس 300 روسیه را خرید کرد که امکان می دهد که از واحدهای استراتژیک در شعاع دو صد کیلومتری محافظت شود. نیروی دفاع هوایی ایران، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در ماه ژوئن امسال یک هواپیمای بدون سرنشین بزرگ آمریکایی را برفراز تنگه هرمز سرنگون کرد.
همچنین نیروی هوافضا ی ایران دارای صدها پهپاد شناسایی و جنگی و رادار هستند که می توانند با پخش پارازیت در حریم هواپیی دشمن مانع ایجاد کنند. بروی آنها همچنین می توان موشک نصب کرد که توسط شورشیان حوثی در یمن با موفقیت نشان داده شد. قایقهای متعدد، مینی زیردریایی های ساخت ایران، اکرانوپلان ها و هاورکرافت ها نیز می توانند برای نیروی دریایی آمریکا درد سر ایجاد کنند.
تحلیلگران خارجی هشدار می دهند: نباید به پتانسیل نظامی ایران ارزش بیش از حد را قایل شد. در واقع، در سال 1991، ارتش عراق، که "چهارم در جهان" نامیده می شد، در عرض چند روز تحت ضربه های ائتلاف بین المللی به فرماندهی آمریکا شکست خورد. در واقع، نیروهای مسلح ایران دارای بودجه نظامی هنگفت (حدود 16 میلیارد دلار در سال 2016) است، که بیش از نیمی از این مبلغ را "سپاه پاسداران انقلاب اسلامی" دریافت می کند. این تقریبا به اندازه ترکیه یا اسرائیل است. با این حال، هزینه های نظامی رقیب اصلی ایران — عربستان سعودی — به 60 میلیارد دلار می رسد. علاوه بر این، رژیم تحریم بین المللی به تهران اجازه نمی دهد که آخرین نوع از سلاح ها را خرید کند و قطعات یدکی را برای وسایل قدیمی تهیه کند.
به خاطر مخالفت واشنگتن و تل آویو، ایران تنها با تاخیر زیاد قادر به دریافت سیستم های دفاع هوایی روسی اس 300 شد و هنوز جنگنده چند منظوره سوخو 30 را نگرفته است. نیروی زرهی ایران، که بر اساس تانک مدرنیزه شده شوروی T-72 تشکیل شده، کهنه شده است. در عین حال، سپاه پاسداران در بعضی رشته ها، به ویژه در ایجاد موشک های بالستیک بر اساس تکنولوژی های کره شمالی، موفقیت چشمگیری به دست آورده است.
به گفته تحلیلگران موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک لندن، تجهیزات و تکنیک نظامی ایران به طور جدی کهنه شده است، اما ایران دارای قدرتمندترین نیروی موشکی بالستیک در خاورمیانه است که در حکم بزرگترین تهدید برای دشمن بالقوه است. هشت نوع از 13 موشک بالستیک، قادر به حمل کلاهک هسته ای هستند. این بدان معنی است که تهران به دلیل ضعف نیروی هوایی خود در صورت هر حمله بلافاصله به کاربرد سلاح موشکی متوسل خواهد شد.