گزارش و تحلیل

تحقیر شدن واشنگتن با پیروزی ایران در دادگاه لاهه

پس از رای دادگاه لاهه بر علیه واشنگتن، وزیر خارجه این کشور از لغو پیمان مودت 1955 میان دو کشور ایران و آمریکا خبر داد.
Sputnik

دادگاه بین المللی خواستار توقف اجرای برخی از تحریم های آمریکا علیه ایران شد
اسپوتنیک — طی روزهای گذشته دادگاه بین المللی لاهه رای خود را در خصوص شکایت ایران از آمریکا مبنی بر بازگشت تحریم های یکجانبه این کشور علیه تهران صادر کرد. براساس رای این دادگاه بین المللی، واشنگتن موظف است که تحریم های خود را در مورد کمک های انسان دوستانه، لوازم یدکی برای هواپیما های مسافربری، غذا و دارو را رفع کند.
جالب است که تهران نیز به پیمان مودت که در سال 1955 بین آمریکا و ایران به امضاء رسیده بود، اشاره کرد. پس از اعلام رای دادگاه لاهه بر علیه آمریکا مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا از خروج واشنگتن از این پیمان خبر داد.

درباره علت اشاره ایران به پیمان مودت با اینکه تهران مدتهاست با آمریکا رابطه ای ندارد، معنی پیروزی برای ایران و آمریکا در دادگاه لاهه و همچنین ایران به چه صورت می تواند از این پیروزی در آینده استفاده کند ، مریم جلالوند، کارشناس ارشد حقوق بین الملل و دانشجوی دکتری کافیه در مصاحبه اسپوتنیک توضیحاتی ارائه داده است.

به نظر من یک وضعیت استثنایی و بسیار جالب امروزه بین ایران و آمریکا در طول چهار دهه که از انقلاب ایران می گذرد، وجود دارد. دو کشور یک عهدنامه دوستی و مودت معتبر با وجود حوادث تلخ تاریخی که از زمان انقلاب در ایران در سال 1979 تا کنون روی داده، وجود دارد که از نظر حقوق بین الملل معتبر و قابل استناد است. عهدنامه مودت در روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین ایران و آمریکا و دو سال پس از کودتای 28 مرداد 1332 به امضاء رسید. و بر همگان واضح است که کودتای 1332 با همکاری و همراهی دولت بریتانیا و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا صورت گرفت و موجب بازگشت شاه به ایران و تقویت سلطنت و ساقط شدن دولت ملی دکتر مصدق می شود.
سابقه توافقنامه معاهدات مودت بین آمریکا و سایر کشورها به قرن هجدهم بازمی گردد. برای نخستین بار آمریکا با فرانسه در فوریه 1778 یک عهدنامه مودت با این کشور به امضاء می رساند و از این زمان به بعد آمریکا یک روندی را برای تقویت همکاری بازرگانی، تسهیل سرمایه گذاری خارجی و استحکام روابط سیاسی خارجی با امضاء پیمان مودت پیش می گیرد.
پیمان مودت و روابط اقتصادی و کنسولی ایران و آمریکا در سال 1334 و در زمان ریاست جمهوری آیزن هاور و نخست وزیری حسین علاء به امضاء می رسد. این دوره با آغاز جذب سرمایه گذاری خارجی از سوی دولت ایران و تصویب قانون جلب و حمایت از سرمایه گذاری خارجی همزمان هست.

ایالات متحده پیمان مودت ۱۹۵۵ با ایران را لغو کرد
پیمان مودت بین ایران و آمریکا شامل یک مقدمه و 23 ماده متضمن مقررات توسعه روابط بازرگانی و تنظیم روابط حقوقی کنسولی با تاکید بر صلح و دوستی پایدار میان دو کشور می باشد.
پس از 22 سال از اجرایی شدن عهدنامه مودت، واقعه گروگان گیری دیپلمات های آمریکایی در سال 1979 رخ می دهد و آمریکا در سال 1980 روابط سیاسی خود را بطور یکجانبه با ایران قطع می کند و دست به یک عملیات نظامی در خاک ایران می زند که با شکست روبرو می شود. طی این مدت اولین تحریمهای آمریکا علیه ایران اجراء شده و دارایی های ایران در آمریکا مسدود می شود و این آغاز دوره پرتنش و آکنده از درگیری هایی بوده که بین ایران و آمریکا رخ می دهد که هر کدام به طور مستقل نقض اساسی اصل دوستی پیمان مودت محسوب می شود و میتواند دلیلی بر تعلیق و یا خروج یکی از طرفین از عهدنامه و یا حتی اعلام اختتام عهدنامه از سوی هر یک از دو کشور باشد. ولی با وجود تمامی مشکلات و اختلافات و تضاد منافعی که طی چهار دهه بین دو کشور وجود داشته، این عهدنامه همچنان معتبر بوده است.

گفتگوی کامل مریم جلاوند با خبرگزاری اسپوتنیک

بحث و گفتگو