به گزارش اسپوتنیک، اتحادیه اروپا با ایجاد یک سیستم مالی جدید برای ایران، به حل و فصل تجارت مسالمت آمیز با ایران می اندیشد تا این کشور را از تحریم های آمریکا حفظ نماید. در بیانیه مشترک روسیه، بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین، اتحادیه اروپا و ایران در چارچوب دیدار وزرای این کشور ها در حاشیه سازمان ملل متحد این مطلب اعلام شد.
همانطور که مورگینی توضیح داد، به منظور اطمینان از معاملات با ایران، کشورهای عضو اتحادیه اروپا یک نهاد قانونی ایجاد خواهند کرد. وی افزود:
"این مکانیسم به شرکت های اروپایی اجازه می دهد تا مطابق با قوانین اروپایی با ایران کار کنند"، و تأکید کرد که این مکانیزم برای کشور های دیگر باز است.
در این راستا، خبرگزاری اسپوتنیک با چندین کارشناس اقتصادی در خصوص طرح اتحادیه اروپا برای ایجاد SPV برای مقابله با جنگ اقتصادی ایران با ایالات متحده و تقویت تجارت با ایران، به گفتگو نشسته است.
پیمان مولوی، دبیر کل انجمن اقتصاددانان ایران در این خصوص می گوید که تمایل به ایجاد Special Purpose Vehicle, SPV — یک گام مثبت رو به جلو برای افزایش روابط تجاری بین اتحادیه اروپا و ایران و یک پلت فرم الگویی برای دیگر کشورهای موثر از تحریم های آمریکا است.
ناخودآگاه وقتی که دلار به یک اهرم فشار بر اقتصاد روسیه، چین، ایران و حتی ترکیه یا هر کشور دیگر تبدیل می شود این کشورها احتیاج به ابزارهایی دارند که بتوانند بر اساس آن معاملات تجاری خودشان را انجام بدهند. برخی مواقع اتفاق می افتد که ابزارهایی مانند معاملات پایاپای یا با استفاده از ارزهای ملی در محاسبات بانکی به عبارتی مسایل تجاری را حل می کنند. اما استفاده از این نوع ابزارها با اتجادیه اروپا یک کار سخت است. بنابراین اروپا ایجادSPV (نهاد مالی مستقل یا موسسه واسط) را به عنوان یک راهکار جدید برای دور زدن از تحریمهای ایران انتحاب کرد که بتواند با ایران تعامل کند. این SPV ناخودآگاه بیمه و ریسک مدیریت خودش را خواهد داشت.
ولی در کل، این ابتکار اتحادیه اروپا یک اقتضای و آغاز برای ایجاد چنین پلاتفرم الگویی بین کشورهایی است که تحت فشار یا تحریم از سوی کش.ر دیگر قرار می گیرند. به نظر بنده، این یک گام رو به جلو برای معاملات ایران با اروپا، حرید کالاها و واردات و صادرات است. حجم معاملات بین ایران و اروپا حجم کمی نیست. بنابراین این ساز و کار جدید اروپا به نظرم یک اقدام مثبت است. این ابتکارات جدید به ذشد و توسعه تجارت بین ایران و اروپا صد درصد کمک می کند. باید توجه داشته باشیم که کشورهای اتحادیه اروپا برای اولین بار می خواهند به ایجاد یک موسسه واسط برای دور زدن از تحریمات آمریکا علیه ایران اقدام نمایند. می توان گفت که این تک نمونه ای در تاریخ اقتصاد دیناست. برنابراین کشورهای دیگر مثل چین، روسیه و حتی ترکیه نیز می توانند از این روش استفاده کنند.
آقای سید یاسر جبرئیلی، اقتصاددان ایرانی، عضو شورای علمی اقتصاد موسسه مطالعات سیاسی و استراتژیک «حکمت»، معتقد است که در عمل، اروپایی ها تا کنون کاری برای حفاظت از منافع تجاری ایران انجام داده اند، به طوری که می توان گفت شاید این طرح اتحادیه اروپا تنها همانند گذشته یک قول باشد.
ایران اروپا را بر اساس رفتار ارزیابی خواهد کرد نه گفتار اتحادیه اروپا پس از خروج آمریکا وعده های بسیاری درباره تامین منافع ایران در برجام داده است، اما آنچه تاکنون اتفاق افتاده، خلاف این وعده ها بوده است. پس از خروج آمریکا از برجام، شرکت های اروپایی به صورت گسترده ایران را ترک کردند، همچنین خرید نفت از ایران نیز توسط اروپایی ها کاهش یافته است؛ بنابراین، تهران رفتار اروپایی ها را برای باقی ماندن خود در برجام ارزیابی خواهد کرد نه گفتار آنها را. رفتار اروپایی ها تاکنون تامین کننده منافع ایران در برجام نبوده است. شاید ایران بر اساس منافع ملی تصمیم به کاهش صادرات نفت خام خود بگیرد، اما اگر صادرات نفت ایران در نتیجه تبعیت خریداران از تحریم های آمریکا کاهش یابد یا تهران نتواند به درآمدهای نفتی خود دسترسی داشته باشد، این به معنی آن است که برجام تبدیل به یک تعهد یک جانبه برای ایران شده است و بلاتردید تهران از این توافق خارج خواهد شد.
من البته معتقدم برخی از آثار تحریم مانند خروج شرکت های اروپایی از بازار ایران برای اقتصاد ایران مفید است. برای مثال فرانسوی ها چندین دهه در بازار خودروی ایران حضور داشته و از این بازار نفع برده اند، اما به رونق این صنعت در ایران کمکی نکرده اند. من معتقدم همانطوریکه ژاپن تا زمانی که جنرال موتورز و فورد را از خاک خود بیرون نکرد، خودروساز نشد، ایران نیز با حضور پژو و رنو خودروساز نخواهد شد. خروج این شرکت ها از بازار ایران، زمینه را برای توسعه صنعت خودروی داخلی فراهم خواهد کرد. هنگامی که سال 2010 آمریکا صادرات بنزین به ایران را تحریم کرد، برخی منتظر بحران اجتماعی در ایران بودند، اما ایران توانست پالایشگاه ستاره خلیج فارس را به بهره برداری رسانده و از واردات بنزین بی نیاز شود؛ به نحوی که آقای ریچارد نفیو از طراحان تحریم ایران می گوید دیگر تحریم صادرات بنزین به ایران نمی تواند یک عامل فشار بر تهران باشد. کاهش فروش نفت خام نیز همواره در دستور کار ایران قرار داشته و بارها از سوی رهبر انقلاب اسلامی این هدف اعلام شده است. پس از تحریم های 2012، نرخ بیکاری در ایران کاهش یافت و انتظار می رود با کاهش واردات و افزایش تولید، نرخ بیکاری که پس از برجام افزایش یافته، کاهش یابد.
صیانت از بازار و تولید داخلی در برابر هجوم کالای خارجی، ممنوعیت خام فروشی و نیز ممنوعیت و محدودیت های فراوان برای حضور شرکت های خارجی در بازار داخلی، سه سیاستی است که همه کشورهای پیشرفته برای رسیدن به پیشرفت اتخاذ کرده اند. آمریکا نیز می داند که این تحریم ها در بلند مدت به نفع اقتصاد ایران تمام خواهد شد، اما امیدوار است که از ناحیه آسیب های کوتاه مدتی که به جامعه ایران وارد می کند، بتواند با ایجاد شکاف و تقابل میان مردم و حاکمیت، زمینه براندازی جمهوری اسلامی را فراهم کند. دلیل این اقدامات و تلاش های آمریکا نیز روشن است. منابع و موقعیت ایران در دوره پهلوی کاملا در اختیار آمریکایی بوده و انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی، ایران را از اشغال غیررسمی آمریکا درآورده است. با این حال، تاکید می کنم که فواید بلند مدت این تحریم ها به این معنی نیست که ایران تبعیت طرف های تجاری خود از تحریم های آمریکا را تحمل کرده و در برجام باقی خواهد ماند.