گزارش و تحلیل

آیا تجارت عراق و ایران قربانی جدید تحریمات آمریکا می شود؟

هدر نائورت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا دولت عراق را تهدید کرد در صورت پایبند نبود به تحریم‌های تحمیلی علیه ایران، با تهدیدهای مشابهی مواجه خواهد شد.
Sputnik

به گزارش اسپوتنیک — خبر کوتاه بود و باور ناپذیر! «ما مخالف وضع تحریم علیه ایران هستیم اما بغداد به منظور حمایت از ملت عراق به این تحریم‌ها پایبند خواهد بود». اما این کلمات حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق بود. سعد الحدیثی، سخنگوی دولت عراق نیز با موضعی مشابه گفت که تحریم‌های آمریکا علیه ایران یک خطای اساسی است و برای حل مشکلات میان کشورها این تصمیم درست نیست، این تصمیمات مشکلات را حل نمی‌کنند بلکه آنها را پیچیده‌تر می‌کنند. به تحریم‌های آمریکا علیه ایران پایبند خواهیم بود زیرا ما قبل از هرچیز به منفعت ملی عراق نگاه می‌کنیم. اما تعجب برانگیز بودن و یا حتی باور ناپذیر بودن این خبر بعلت سابقه تاریخی نچندان دور بین دو کشور است.جایی که اغلب ایرانی‌ها،عراق برایشان یادآور هشت سال جنگ، بمباران شهرها، سلاح شیمیایی،حلبچه و قص علی هذا است.

هشدار آمریکا به عراق: از تجارت با ایران بپرهیزید

پس از نشر این اخبار موضع گیری های متفاوت و گاها تندی در ایران و حتی در عراق در برابر این سخنان اتخاذ شد و نخست‌وزیر عراق را وادار به عقب نشینی و به نوعی تلطیف در گفتار خود نمود، بصورتی که وی در یک نشست خبری هفتگی اعلام کرد که پایبندی عراق در رابطه با مساله جمهوری اسلامی ایران تنها مربوط به عدم معامله با دلار است و این کشور به تمام تحریم‌های آمریکا پایبند نخواهد بود.
بلافاصله پس از این انعطاف در گفتار نخست‌وزیر عراق، ایالات متحده به این موضوع واکنش نشان داده و هدر ناوئرت، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در سخنانی خطاب به نخست وزیر عراق حیدر العبادی درخصوص تجارت با ایران هشدار داد و گفت که متخلفان (کشورهای معامله گر با ایران) خود شامل تحریم ها خواهند شد.

دوستان مصلحتی

اما اکنون این سوال پیش می‌آید که آیا این تهدیدها تاثیری بر روابط تجاری این دو کشور دارد و آیا اصولا روابط تجاری و داد و ستد بین دو کشور قابل رصد توسط ایالات متحده هست؟
در این خصوص با محمدرضا مرادی، تحلیل گر مسائل عراق و خاورمیانه به گفتگو نشستیم.

اسپوتنیک: آیا عراق تلاشی برای دریافت معافیت تجاری برای مبادله با ایران انجام خواهد داد؟
ما باید به این نکته توجه کنیم که العبادی در ابتدا اعلام کرد که پایبند تحریم های آمریکا علیه ایران هستیم و سپس تحت فشارهای داخلی اعلام کرد که منظور تنها مبادله با دلار بوده است،اما ایالات متحده به این هم راضی نیست و اعلام کرده است که اگر عراق می‌خواهد از کمک های آمریکا بهره مند باشد باید بصورت کامل در کنار این کشور باشد. همانطور که می‌دانیم جامعه عراق یک جامعه بالای 70 درصد شیعه است و پیوندهای فرهنگی، سیاسی و مذهبی بسیاری با ایران دارد و قطعا دربرابر این مسئله سکوت نخواهد کرد.اما مقام های آمریکایی همچنان در تلاش برای تحت فشار گذاشتن عراق برای رعایت تحریم ها علیه ایران هستند. اما آیا واقعا امکان دارد که عراق تحریم بشود یا خیر؟ ببینید زمانی که دونالد ترامپ خروج از برجام را اعلام کرد، گزاره ای را که مطرح کرد این بود که کشورها یا شرکت هایی که بخواهند با ایران معامله کنند دیگر قادر نخواهند بود در داخل آمریکا سرمایه گزاری کنند و با تحریم مواجه خواهند شد. این مسئله در مورد عراق نمی تواند چندان صادق باشد،چرا که شرکت های خصوصی عراقی اساسا چندان در بازارهای آمریکا دخالت ندارند و سرمایه گذاری نکرده اند و اصولا سرمایه گذاری و داد وستدشان چندان با دلار صورت نمی‌گیرد، چون که این داد و ستد با کشورهای حاشیه خلیج فارس، ترکیه، روسیه و ایران است. بنابراین تحریم کردن عراق در شرایط کنونی چندان با واقعیت همخوانی ندارد چرا که آمریکا اساسا خود نیز چنین چیزی را نمی‌خواهد، چرا که با تحریم عراق، ناآرامی و بی ثباتی در داخل عراق افزایش می‌یابد و آنچه خود غربی ها به آن اعتقاد دارند اینست که هرزمانی که بی‌ثباتی و ناآرامی در داخل عراق افزایش پیدا می‌کند،ایران بیشتر از لحاظ امنیتی بر عراق تسلط پیدا می‌کند و این خلاف خواسته غربی‌هاست. به همین علت این تهدید عراق بیشتر یک حالت تنبیهی بوده است وگرنه از لحاظ واقعی اگر این تهدید بخواهد عملی بشود، آمریکا بازی را در عراق واگذار خواهد کرد. در حال حاظر ایالات متحده در عراق نیرو دارد و بزرگترین کنسولگری خود را در اربیل ساخته است، بنابراین برنامه بلند مدت برای عراق دارد و اگر بخواهد از طریق تحریم وارد شود روزنه های نفوذ به این کشور را در حالی که این کشور در حال تشکیل دولت آینده است،بسته خواهد شد.

فشار بی سابقه ترامپ بر ایران

اسپوتنیک: آیا تجارت بین دو کشور ایران و عراق بگونه‌ای است که قابل رصد توسط ایالات متحده باشد؟
عراق در زمینه‌های بسیار زیادی به ایران وابسته است،مرز مشترک 1458 کیلومتری دو کشور و عراق بخش عمده‌ای از مایحتاج خود از قبیل مواد غذایی،برق، آب، لوازم یدکی خودرو و… را از ایران وارد می‌کند. گستردگی و طولانی بودن مرز دو کشور باعث شده است که حتی اگر آمریکا عراق را مجبور به تبعیت از خود بکند باز چندان موفق نخواهد بود زیرا شما مستحضر هستید که 1458 کیلومتر مرز مشترک یعنی از نقطه امکان داد و ستد پنهان و به دور از ناظران بین المللی امکان پذیر است. بنابراین رصد کردن این حجم از مبادلات برای آمریکا بسیار سخت خواهد بود. عراق نیز به خوبی این مسئله را درک کرده است. به عنوان مثال زمانی که ایران بدلیل پاره‌ای از مشکلات اعلام کرد برای برق صادراتی به عراق نمی‌تواند مانند قبل عمل کند، دولت عراق نظاره گر ناآرامی های بسیاری د بود، حال شما فکر کنید قرار باشد تمامی محصولات صادر شده از ایران قرار باشد رصد و ممنوع شود که این ضربه بزرگی به دولت عراق خواهد زد. در صورت کلی نیز رصد کلیه مبادلات یک کشور امکان پذیر نیست زیرا که بسیاری از کشورهای تحت تحریم ایالات متحده توانسته‌اند این تحریم ها را دور بزنند.

آیا تحریمات آمریکایی سرمایه گذاران خارجی را از بازار ایران دور می کند؟

اسپوتنیک: به نظر شما آیا عراق به نقطه ای برای انتخاب بین همسایه خود و آمریکا خواهد رسید؟
تلاش آمریکا در شرایط کنونی همین است، اما این معذورات سیاسی ، ژئوپولیتیکی و اقتصادی مانع از انتخاب دولت عراق می‌شود. از سال 2003 همواره 4 کشور آمریکا، ایران، عربستان و ترکیه در مناسبات داخلی عراق تاثیر گذار بوده‌اند. هر یک از این کشورها به نحوی جای پای خود را در عراق محکم نموده اند، ایران با پرچمداری مبارزه با تروریسم، ترکیه از طریق مبادلات تجاری، آمریکا نیز از سال 2003 نظامیان خود را در این کشور مستقر کرده است و در نهایت عربستان با ارتباط‌‌ گیری با اهل سنت و عشایر، بنابراین انتخاب بین دولت ایران و آمریکا برای دولت عراق بسیار سخت و پیچیده و به نوعی غیرممکن است.

بحث و گفتگو