ایران با کره شمالی چه فرقی دارد؟

ایران: جمعیت 82 میلیون نفر. اقتصاد آن با چنین ارقام مشخص می شود: تولید ناخالص ملی —1631 میلیارد دلار، 20 هزار دلار درآمد سرانه در سال است. ایران جایگاه محکمی در اقتصاد جهانی و بازار بین المللی دارد. در سال های اخیر، ایران به برکت سیاست عملگرایانه رییس جمهور حسن روحانی  بطور فزاینده ای در برابر جهان باز می شود و برای بسیاری کشورها از جمله برای آمریکا و متحدینش به "لقمه لذیذ" تبدیل می شود.

پتانسیل نظامی ایران به هیچ وجه حاکی از نظامی سازی اقتصاد یا نظامی گری آگاهی و زندگی روزمره ایرانیان نبست. هزینه های نظامی سالانه ایران در سال های اخیر حدود 1 درصد از تولید ناخالص ملی (بر اساس تخمین های دیگر — حدود 2-2.5 درصد) است.

علاوه بر این، ایران سلاح هسته ای ندارد. و در کوتاه مدت حتی با نادیده گرفتن معاهده هسته ای که تا کنون توانایی هسته ای ایران را به شدت محدود می کرد، حتی اگر هیچ کس به ایران مداخله نکند، این سلاح را در هفته های آینده بدون تصمیم گیری سیاسی برای این کار تولید نخواهد کرد. برای این کار در شرایط ایران ، 5-7 سال وقت لازم است.

کره شمالی: جمعیت 25 میلیون نفر است. تولید ناخالص ملی — 40 میلیارد دلار و تنها 1.7 هزار دلار درآمد سرانه در سال است. کره شمالی تقریبا در همه زمینه ها یک کشور محکم بسته است، مقامات روابط کشور خود با جهان خارج از بسیار محدود کردند.   به عنوان مثال، در حدود 90 درصد از صادرات  — واردات آن  تنها با یک کشور همسایه — چین، که در واقع، حامی و منبع زنده ماندن کره شمالی است.

با وجود این شاخص های اقتصادی پایین، هزینه های نظامی کره شمالی به طور مداوم در حال افزایش است و در حال حاضر حدود 16 درصد از بودجه دولت را تشکیل می دهد (ایران کمتر از 9 درصد است). کره شمالی یک کشور کاملا نظامی است. ارتش خلق — نیروهای مسلح منظم — دارای بیش از 1 میلیون نفر پرسنل و 4 میلیون نفر از افراد ذخیره است. (این مقام چهارم در جهان بعد از چین، ایالات متحده و هند است). علاوه بر این، گارد سرخ کارگران و دهقانان و گارد سرخ جوانان — حدود 5 میلیون نفر و حتی نیروهای وزارت امنیت و امنیت عمومی و حتی واحدهای امنیتی و آموزش مردم را نیز شامل می شوند. اگر کودکان و سالخوردگان را در نظر نگیریم، تقریبا هر بزرگسال کره شمالی با تفنگ مسلح است.

چنین سطح نظامیگری نشانه واضح از یک دولت توتالیتر است که اکثریت قریب به اتفاق کره شمالی در یک سربازخانه زندگی می کنند و تمام خواسته های فرماندهان را برآورده می کنند. همه چیز توسط یک نفر تعیین می شود  و این مرد سلاح هسته ای دارد. به  گفته انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم — SIPRI کره شمالی دارای 10-12 کلاهک هسته ای است. تحلیلگران نظامی ایالات متحده ادعا می کنند که زرادخانه کره شمالی 60 کلاهک  هسته ای دارد. در هر صورت، تعداد کلاهک های هسته ای کمتر از 10 عدد نیست که معادل  20 کیلوتن  TNT است. 

جمهوری اسلامی ایران هیچ موشک هسته ای ندارد و ساختار قدرت سیاسی آن کاملا متفاوت است  و مهمتر از همه، یک سیستم تصمیم گیری دیگری دارد. در ایران، تنوع گروه های سیاسی، روندها و نظرات، اجازه صحبت در مورد مطلق بودن رهبر را نمی دهد. وضعیت سیاسی داخلی جمهوری اسلامی ایران پیچیده است و نخبگان نظامی و سیاسی را به دنبال مصالحه و تصمیم گیری با توجه به منافع مخالفان وادار می سازد. ایران از معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای NPT  و از آژانس بین المللی انرژی اتمی خارج نشده و جامعه جهانی را با این موضوع شانتاژ نکرده بود. واقعیت بستن توافق هسته ای نشان می دهد که ایران قابلیت انجام مذاکرات در مورد مهم ترین مسائل سیاست جهانی، از جمله مسئله عدم گسترش سلاح های هسته ای را دارا می باشد.

معامله هسته ای توافق ایده آل نیست. اما در کجای جهان در عمل دیپلماتیک، ما می توانیم یک توافق دو جانبه یا چند جانبه ای ایده آل را پیدا کنیم؟ این همیشه مصالحه ای بین منافع مختلف و گاهی مخالف همدیگر است. بنابراین، کاملا صحیح است که معامله هسته ای را به عنوان یک سند مهم تاریخی توصیف کنیم که  شاید به طور کامل مسئله هسته ای ایران را حل نکرده، اما امید به راه حل آن را فراهم ساخته است. 

با این حال، همانطور که می دانیم، رئیس جمهور ترامپ، همه چیزهایی را که پرزیدنت اوباما به دست آورده است، از جمله توافق هسته ای را از بین می برد. شاید گفتگوهای جدید با ایران در مورد مسئله هسته ای و دیگر مسایل ، بعید به نظر می رسد، اما نه به دلیل عدم صلاحیت ایران، بلکه به علت سیاست نامناسب دولت ترامپ در مورد ایران. تهران، بدون داشتن سلاح های هسته ای و وسائل حامل، موافقت کرد که با الزامات این معاهده برای کاهش زیرساخت های هسته ای خود و محدود کردن فعالیت های هسته ای اقدام کند و به طرز دقیق آن را انجام دهد. این توسط گزارش های آژانس بین المللی اتمی تایید شده است. و اما ایالات متحده در این زمان اعمال تحریم های جدید علیه ایران را تحمیل می کند که از منطق فراتر رفته و به طور طبیعی موجب ناراحتی در تهران و در میان متحدین آمریکا می شود.

اگر نیکی هیلی، در مقایسه ایران با کره شمالی، به این معنا بود که رئیس جمهور آمریکا باید با رهبری بالای ایران دیدار کند، این اتفاق نخواهد افتاد. از طرف ایران، این امر غیر ممکن است. تهران در هر سطحی هیچگونه مذاکره با آمریکا، به خصوص در مورد موضوع هسته ای، به ویژه در سطح رهبران، انجام نخواهد داد.

در حال حاضر در ایران احساسات و روحیات ضد آمریکایی بسیار قوی است. با توجه به نظام سیاسی ایران و روش پیشنهادی برای تصویب تصمیمات دولتی، این احساسات حتی به نمایندگان نخبگان نیز اجازه نخواهند داد که در گفتگوی جدیدی با ایالات متحده سهم  بگیرند. ایران در حال آماده سازی برای مقابله با تحریم های جدید ایالات متحده است.

وضعیت در کره شمالی و در اطراف آن کاملاً دیگر است. این کشور از NPT خارج شد. آرزوی اصلی پیونگ یانگ دسترسی به سلاح های هسته ای است و این آرزو بر آورده شده است. علاوه بر این، کره شمالی همچنین موشک هایی را که حامل این سلاح هسته ای است ساخته و تهدید بالقوه موشکی هسته ای کره شمالی واقعی است حتی برای کشورهای دوردست مانند آمریکا است. بنابراین، کاخ سفید برای کاهش خطر ناشی از پیونگ یانگ آماده است به همه گونه اقدام: به نیروی قهر و نرم و جلسات با رهبران آن کشور متوسل شود.

بنابراین، ایران و کره شمالی تقریبا در تمام پارامترهای ذکر شده،     از جمله ایدئولوژی، مذهب و رسوم ملی تفاوت دارند. این کشورها موقعیت موضع مختلفی در جهان دارند. اما اصلی ترین چیز این است که آنها "پایگاه های هسته ای" مختلف و شرایط مختلف برای روند مذاکره در مورد مسائل هسته ای دارند.

بنابراین، مقایسه ایران و کره شمالی، حتی در زمینه هسته ای، نادرست است. از این جهت، روش ها و سناریوها برای حل مشکلات هسته ای دو کشور نمی تواند یکسان باشد.