محمد شوری، معاون پژوهشی موسسه مطالعات ایران با اوراسیا، در خصوص هفته انرژی روسیه و تاثیر ایران و روسیه بر معادلات انرژی جهان گفت: پس از فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، انتظار میرفت که با جهانی شدن، نوعی پیوستگی در اقتصاد جهانی ایجاد شود؛ اما اتفاقاتی که بعد از درگیری اوکراین و تحریمهای غرب علیه روسیه افتاده، این است که ما شاهد یک شکاف جدید هستیم و این شکاف بهویژه در حوزه انرژی رخ داده است.
وی افزود: با توجه به اینکه در سالهای پس از جنگ سرد، موضوع انرژی، مهمترین موضوع در ایجاد وابستگی متقابل میان روسیه و اروپا بود، تصور میشد این وابستگی متقابل بتواند به نوعی همکاری و صلح را برای اروپا به ارمغان بیاورد. اما اتفاقاتی که رخ داد، از جمله تلاش غرب برای گسترش ناتو به سمت شرق و در نهایت درگیری اوکراین، منجر به این مسئله شد که ما در حوزه انرژی شاهد یک شکاف تازهای باشیم. عملاً روسیه ناگزیر شد جهتگیری انرژی خود را از غرب به سمت شرق تغییر دهد و کشورهای اروپایی نیز سعی کردند بازارها و منابع جدیدی برای تأمین انرژی خود پیدا کنند. به نظر من، این امر عملاً به یک شکاف جهانی منجر شده است.
محمد شوری، معاون پژوهشی موسسه مطالعات ایران با اوراسیا، مهمترین تاثیر این اقدامات را عدم وجود جهانی به هم پیوسته عنوان کرد و اظهار داشت: به همین دلیل، اگرچه ما شاید مانند دوران جنگ سرد شاهد یک بلوکبندی کاملاً جدید در جهان نیستیم، اما واقعیت این است که با این شکافی که در حوزه انرژی ایجاد شده – که هماکنون با تحریمهای غرب علیه روسیه همراه بوده و هم با تحریمهای غرب علیه ایران، و بهویژه پس از تشدید تحریمهای ایران – این مسئله عملاً به نظر میرسد که دارد جهان را مجدداً با یک دستهبندی تازه مواجه میکند. در این دستهبندی تازه، کشورهای مهمی مانند روسیه و ایران در یک طرف قرار دارند و کشورهای غربی، از جمله کشورهای اروپایی که از مهمترین مصرفکنندگان انرژی هستند، در طرف دیگر.این مسئله نه تنها کمکی به صلح نکرده، بلکه به نوعی در حال تثبیت یک شکاف ژئوپلیتیک در فضای بینالملل است.
وی افزود: با توجه به اینکه در سالهای پس از جنگ سرد، موضوع انرژی، مهمترین موضوع در ایجاد وابستگی متقابل میان روسیه و اروپا بود، تصور میشد این وابستگی متقابل بتواند به نوعی همکاری و صلح را برای اروپا به ارمغان بیاورد. اما اتفاقاتی که رخ داد، از جمله تلاش غرب برای گسترش ناتو به سمت شرق و در نهایت درگیری اوکراین، منجر به این مسئله شد که ما در حوزه انرژی شاهد یک شکاف تازهای باشیم. عملاً روسیه ناگزیر شد جهتگیری انرژی خود را از غرب به سمت شرق تغییر دهد و کشورهای اروپایی نیز سعی کردند بازارها و منابع جدیدی برای تأمین انرژی خود پیدا کنند. به نظر من، این امر عملاً به یک شکاف جهانی منجر شده است.
محمد شوری، معاون پژوهشی موسسه مطالعات ایران با اوراسیا، مهمترین تاثیر این اقدامات را عدم وجود جهانی به هم پیوسته عنوان کرد و اظهار داشت: به همین دلیل، اگرچه ما شاید مانند دوران جنگ سرد شاهد یک بلوکبندی کاملاً جدید در جهان نیستیم، اما واقعیت این است که با این شکافی که در حوزه انرژی ایجاد شده – که هماکنون با تحریمهای غرب علیه روسیه همراه بوده و هم با تحریمهای غرب علیه ایران، و بهویژه پس از تشدید تحریمهای ایران – این مسئله عملاً به نظر میرسد که دارد جهان را مجدداً با یک دستهبندی تازه مواجه میکند. در این دستهبندی تازه، کشورهای مهمی مانند روسیه و ایران در یک طرف قرار دارند و کشورهای غربی، از جمله کشورهای اروپایی که از مهمترین مصرفکنندگان انرژی هستند، در طرف دیگر.این مسئله نه تنها کمکی به صلح نکرده، بلکه به نوعی در حال تثبیت یک شکاف ژئوپلیتیک در فضای بینالملل است.
محمد شوری، معاون پژوهشی موسسه مطالعات ایران با اوراسیا، مسائل هستهای ایران را بسیار پیچیده توصیف کرد و گفت: با توجه به تلاش قدرتهای غربی برای ناگزیر کردن ایران به پذیرش غنیسازی [مطابق با چارچوب مشخص]، به نظر میرسد در مورد ایران، همه چیز بستگی به این خواهد داشت که چه نوع توافقی یا چه آیندهای را در روابط ایران و غرب شاهد باشیم. اگر ایران و قدرتهای غربی نتوانند به توافقی در این زمینه برسند، آینده میتواند پیچیده و مبهم باشد و در همین چهارچوب، بعید به نظر میرسد که عملاً کشورهای دیگر بتوانند کمک زیادی به ایران بکنند. اگرچه به لحاظ تأثیرگذاری بر روی جامعه جهانی حتماً میتوانند نقشآفرین باشند.
وی افزود: اما آن چیزی که از روند چند ماه اخیر، بهویژه پس از به قدرت رسیدن آقای ترامپ در آمریکا شاهدش هستیم، این است که بسیاری از مسائل به این بستگی خواهد داشت که آیا ایران و آمریکا میتوانند به توافقی در زمینه هستهای برسند یا نه. به همین دلیل، من به طور خاص این که ایران و روسیه بتوانند همکاری مشخصی در این زمینه داشته باشند، چندان تاثیرگذار نمیبینم؛ مگر اینکه در چارچوب یک توافق بینالمللی بر روی این مسئله توافق حاصل شود. مثلاً برخی گزینههایی که مطرح است، مانند انتقال اورانیوم غنیشده ایران به روسیه، در آن چهارچوب اگر توافقی حاصل شود، ممکن است عرصهای برای همکاری ایران و روسیه در این زمینه وجود داشته باشد.
محمد شوری، معاون پژوهشی موسسه مطالعات ایران با اوراسیا، در ادامه بیان کرد:علاوه بر آن، در زمینه استفاده از انرژی هستهای برای تولید برق، ما هماکنون بین ایران و روسیه این همکاریها وجود دارد. روسیه هماکنون نیروگاه بوشهر 2 را در دست احداث دارد و همینطور توافقاتی برای ایجاد چند واحد نیروگاهی دیگر نیز بین ایران و روسیه انجام شده است. بر این اساس میتوان گفت که در زمینه تولید انرژی برق، ایران و روسیه همکاریهای خود را خواهند داشت. اما در بحث غنیسازی، مسائل همانطور که گفتم پیچیدهتر است و تا حدود زیادی به نوع توافقی که بین ایران و غرب شکل میگیرد، بستگی خواهد داشت.