سعید یوسف پور،مدیر کل محیط زیست استان سمنان، در این زمینه به شیوا آبشناس خبرنگار اسپوتنیک در تهران گفت: ببینید، ما چهار تولد داشتیم (در واقع 9 تولد در این ماه ثبت شده) و چند مورد دیگر هم باقی مانده که مربوط به گور های ماده آبستن هستند و منتظر تولدشان هستیم. عددی که برای جمعیت گورخرهای بالغ داریم، حدود 40 فرد است. اگر این عدد به بالای 50 برسد، میتوانیم بگوییم که جمعیت پایدار و احیا شده است. قطعاً اگر به این عدد برسیم، اعلان عمومی خواهیم کرد و سعی میکنیم جشن احیای گورخر را در پارک ملی کویر مرکز ایران برگزار کنیم.
وی افزود:
در چند سال اخیر، تعدادی از گورخرها از توران و نقاط مختلف به مرکز تکثیر در پارک ملی کویر مرکزی منتقل شدند؛ بحث حفاظت نیز به شدت تقویت شده است. محیطبانان منطقه و مدیریت (به ویژه آقای رضا شاهحسینی) توجه ویژهای به این موضوع دارند. حفاظت فیزیکی مرکز بهبود یافته و شرایط بهتری نسبت به قبل ایجاد شده است. همچنین، ایجاد امنیت در محدوده مرکز تکثیر از اقدامات مهم بوده است.
مدیر کل محیط زیست استان سمنان، مهمترین مولفه در رشد جمعیت گور ایرانی را ، تأمین آب پایدار در پارک ملی کویر عنوان کرد و اظهار داشت: لایروبی چشمه ها، اقداماتی مانند آبرسانی به آبشخورها در نقاط داغ اکولوژیک زیستگاه از عوامل اصلی موفقیت بودهاند. علاوه بر این، ما در پارک ملی کویر مرکزی یک الگوی مشارکت مردمی در حال اجرا داریم. با توجه به کمبود نیروهای حفاظتی، مدیریت پارک با همراهی جوامع محلی (به ویژه در مناطق پیرامونی مانند گرمسار، استان اصفهان، شهر ابوزیدآباد، آران و بیدگل و نواحی اطراف) اقدام به جلب مشارکت مردم کرده است. این مشارکت شامل احیای چشمه ها و آبشخورها بوده و توانسته ظرفیت حفاظتی منطقه را افزایش دهد.
وی تاکید کرد: البته باید نقاط ضعف این اقدامات را بررسی و برطرف کنیم تا بتوانیم این الگو را به عنوان یک مدل موفق در سطح کشور معرفی کنیم. حضور جوامع محلی در قالب مشارکت در حفاظت است و بسیار موثر بوده، چرا که حفاظت مشارکتی برای افراد منافع اقتصادی دارد اما در این الگو محلیان بدون نفع اقتصادی همکاری میکنند، حتی شکارچیان سابق که تفنگ را کنار گذاشتهاند، اکنون در حفاظت از گورخر ایرانی مشارکت میکنند.
در کنار گورخر، گونه ارزشمند دیگری به نام جبیر نیز در پارک ملی کویر وجود دارد که جمعیت آن نیز افزایش قابل توجهی داشته است.
سعید یوسف پور، اصلیترین چالش در همه زیستگاههای گورخر (به ویژه در مناطق تحت مدیریت مانند پارک ملی کویر و توران) را، تغییرات اقلیمی دانست و بیان کرد:
ما تلاش میکنیم تا تابآوری زیستگاه در برابر این تغییرات را افزایش دهیم. مهمترین اقدام در این زمینه، تأمین منابع آب پایدار است. در پارک ملی کویر، برنامهای برای ذخیره آب بارندگی در فصلهای پربارش داریم تا در فصلهای خشک از آن برای حیات وحش و بهبود پوشش گیاهی استفاده کنیم.
همچنین، افزایش حفاظت (هم از نظر نیروی انسانی و هم با استفاده از تکنولوژیهای هوشمند مانند هوش مصنوعی) در دستور کار است. استان سمنان در حال پیگیری راهبردهای هوشمندسازی حفاظت است و پیشنهاد میکنیم این استان به عنوان پایلوت هوشمندسازی حفاظت محیط زیست در سطح کشور انتخاب شود.
وی ضمن تاکید بر اینکه احیای زیستگاههای تاریخی گورخر مد نظر است، گفت:
اما چند موضوع مهم است:
بررسی ظرفیت زیستگاههای تاریخی: آیا این مناطق هنوز شرایط لازم (پوشش گیاهی، منابع آب، عدم تعارض انسانی) را برای پذیرش گورخر دارند؟
تنوع ژنتیکی: باید به این موضوع توجه شود و شاید از زیرگونههای نزدیک به گورخر ایرانی برای افزایش تنوع ژنی استفاده کنیم.
مطالعات کارشناسی: هر تصمیمی باید پس از بررسیهای تخصصی گرفته شود.
وی تاکید کرد: سازمان حفاظت محیط زیست رویکرد جدیدی دارد که علاوه بر حفاظت از گونههای شاخص (مانند یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی)، به سایر گونهها نیز توجه میکند.