مصاحبه اختصاصی اسپوتنیک با دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران به اسپوتنیک: پاسداشت زبان فارسی زمانی محقق می‌شود که بدانیم شهروند ایرانی ابتدا قرار است با زبان مادری خود رشد کند.

دلیل نامگذاری روز جهانی زبان مادری به تظاهرات مسالمت‌آمیزی در سال 1952 در شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می‌شد و هنوز مستقل نشده بود بازمی گردد.

دانشجویان دانشگاه داکا و دانشکدهٔ پزشکی آن جهت ملی کردن زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) تجمعی انجام دادند اما به دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آن‌ها تیراندازی کرده، عده‌ای از آن‌ها را کشت.

سالها بعد از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای نخستین‌بار سازمان یونسکو در 17 نوامبر سال 1999 روز 21 فوریهٔ را روز جهانی زبان مادری نامید و از سال 2000 این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته می‌شود و برنامه‌هایی در ارتباط با این روز برگزار می‌گردد.

در ایران نیز برای نخستین‌بار به مناسبت روز جهانی زبان مادری دوم اسفندماه سال 82 برابر با 21 فوریهٔ سال 2004 میلادی مراسمی در دانشگاه علم و صنعت، توسط دانشجویان ترک‌زبان دانشگاه‌ تهران برگزار شد. زبان مادری به زبانی اطلاق می‌شود که هر شخص ابتدا به آن زبان سخن می‌گوید و در آینده افکار و اندیشه‌های خود را بر مبنای آن زبان انجام می‌دهد.

زبان موضوعی بسیار پیچیده است و هنوز کشفیات بشر نشان نداده که علت شکل‌گیری هر زبان چه بوده اما واقعیت جهان نشان دهنده آن است که برای تعامل انسان‌ها موضوعی تحت عنوان زبان نیاز است.

دکتر حسن فرطوسی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار در تهران گفت: مقوله زبان عمیق‌ ترین مقوله به هم پیوسته با فکر و اندیشه آدمی است؛ انسان از زمانی که خود را شناخته اگر مفاهیم انتزاعی ذهنی خود را، خواسته با مصادیق ملموس زیست روزانه خود تلفیق کند، کشف کرده است که چاره‌ای ندارد جز آنکه از زبان بهره ببرد. ما هیچ نمی‌دانیم حتی زبانشناسان ما و این مقوله از جمله این موضوعاتی است که امیدواریم بشر به آن برسد که چطور شد زبان‌ها متولد شدند.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران گستره اطلس تنوع زبانی در جهان را نشان دهنده روح آدمی که در پی تجلی افکار و اندیشه‌ است، عنوان کرد و اظهار داشت: یونسکو به عنوان سازمان آموزشی و فرهنگی سازمان ملل متحد این روز را به عنوان روز جهانی زبان مادری انتخاب کرده تا نشان دهد که انسان زمانی که با ریشه خود در صلح می‌رود و با زبانی که به عنوان زبان مادری معرفی می‌شود در ارتباط سازنده و پاسدارانه قرار می‌گیرد می‌تواند در صلح ملل، جوامع و دنیای امروز ما موثر باشد.

وی افزود: یکی از مظاهر غنا و تنوع فرهنگی ایران زمین همین تعدد زبانی است تا بوده ایران زمین دربردارنده زبان‌ها فرهنگ‌های متعدد بوده و هست. در ایران فرهنگی و ایران ما در عین حالی که زبان شیرین فارسی ربط دهنده بوده، زبان‌های دیگر و گویش‌های دیگر در تعامل پلگونه با زبان فارسی غنا و درخشش ایجاد کرده‌اند.

بنابراین اگر ما به زبان فارسی اهمیت می‌دهیم بسیار مهم است که در نظر داشته باشیم، پاسداشت زبان فارسی زمانی محقق می‌شود که بدانیم و شهروند ایرانی همچون شهروند جهانی دریابد، ابتدا قرار است با زبان مادری خود رشد کند و زمانی که بتواند در این صلح قرار بگیرد آنگاه تنوع زبان یک مهارت غنایی است که نه تنها به عنوان زبان ارتباطات بلکه به عنوان زبان فکر و اندیشه خواهد بود.